UNESCO tarafından dünya kültür ünlüsü olarak onurlandırılan Vietnamlı kadın şair hangisidir?

UNESCO tarafından onurlandırılan tek kadın şair

Şair Ho Xuan Huong, 1772'de doğdu ve 1822'de öldü. Nghe An eyaletinin Quynh Luu ilçesine bağlı Quynh Doi köyü (günümüzde Quynh Doi komünü) doğumlu Ho Phi Dien'in (1704-1786) kızıydı. Yazarlık kariyeri hakkında birçok farklı kayıt ve çalışma bulunmaktadır. Edebiyat tarihçileri daha önce Ho Xuan Huong'un 18. yüzyılın ikinci yarısında, çoğunlukla Tay Son hanedanlığı döneminde yaşadığına ve yazdığına inanıyordu. Ancak yeni keşfedilen bazı belgeler, çoğunlukla 19. yüzyılın ilk yarısı civarında, Nguyen hanedanlığı döneminde yazdığını göstermektedir.

"Nom şiirinin kraliçesi" olarak bilinir. Görsel.

Ho Xuan Huong, daha önce benzersiz ve özgün Nom şiirlerinin yazarı olarak biliniyordu. Ancak araştırmacı Tran Thanh Mai tarafından 1964 yılında yayınlanan bir keşfe göre, yalnızca Nom şiirleri yazmakla kalmamış, aynı zamanda Çince şiirler de yazmıştır. "Luu Huong Ky" adlı şiir derlemesi, her iki dili de birleştirerek hem Çince hem de Nom dilinde bir şiir ortaya koyan bir eserdir.

Ho Xuan Huong, olağanüstü zekâsıyla ünlüydü ancak pek eğitim almamış ve aşk hayatı zorluklarla doluydu. Efsaneye göre iki evlilik yapmıştı. Bilim insanı Hoang Xuan Han'ın (1908-1996) Paris'teki Sosyal Bilimler Dergisi'nde (No. 12/1983) yayımlanan bir makalesine göre, Nguyen Hanedanlığı'nın saygıdeğer bir mandarinin oğlu olan Tran Phuc Hien'in eşiydi. Bu dönemde, 1815-1818 yılları arasında Tham Hiep Tran Yen Quang unvanını elinde bulunduran Huong, öncesinde ise Tri Phu Vinh Tuong unvanını taşımıştı.

Ho Xuan Huong, UNESCO tarafından onurlandırılan yedi Vietnamlı kültür ünlüsü arasında tek kadın şairdir. UNESCO Genel Kurulu, doğumunun 250. ve ölümünün 200. yıl dönümlerinin kutlanmasına oybirliğiyle karar vermiş ve geride bıraktığı edebi ve sanatsal değerlerin yanı sıra toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın özgürlüğü fikirlerini de vurgulamıştır. Ho Xuan Huong, küresel bir kültür ünlüsü ve önemli bir şair olmayı hak ediyor. İnsanlığın, özellikle de feodal dönemdeki kadınların kurtuluşu fikirlerine yaptığı katkılar öncü kabul ediliyor ve zamansız bir değere sahip.

Vietnam ortaçağ edebiyatının "garip yıldızı"

Şair Ho Xuan Huong, Vietnam ortaçağ edebiyatında "tuhaf bir yıldız", ender bir dahi olarak kabul edilir. Şiirlerindeki güzellik, kadınlara özgü bir ayrıcalık gibidir, çünkü kadınlardan bahsederken aslında güzellikten bahsediyoruz. Ho Xuan Huong, kadınların hem fiziksel hem de zihinsel olarak kapsamlı güzelliğini vurgular.

Şiirlerinde, kendisi olma, güzelliğinin ve yeteneğinin fark edilmesi arzusu, cesur ve dürüst dizelerle kendini gösterir: "Vücudum hem beyaz hem de yuvarlak" (Banh troi nuoc), "Kaç yaşındasın canım? Sen de güzelsin, ben de güzelim... Bin yıl boyunca sonsuza dek genç" (To nu). Ho Xuan Huong, kadınların güzelliğini yalnızca bir yaratılış ürünü olarak onurlandırmakla kalmaz, aynı zamanda feodal görüşlere karşı direniş ruhunu da ifade eder. Bu nedenle, Orta Çağ'da Vietnam edebiyatının Rönesans dönemi yazarlarından biri olarak kabul edilir.

Ho Xuan Huong'un şiirleri 2021 yılında dünya çapında 13 farklı dile çevrildi. Fotoğraf: İnternet

Ho Xuan Huong'un eserleri günümüze iki ana kaynak aracılığıyla ulaşmıştır. İlk olarak, 50'den fazla Nom şiiri, yaşamı boyunca aktarılmış ve Nom dilinde birçok farklı versiyonu kopyalanmış veya basılmıştır. İkinci kaynak ise, yazar Tran Thanh Mai tarafından keşfedilen eski belgelerdeki, özellikle de Luu Huong Ky şiir koleksiyonunun, Du Huong Tich Dong Ky koleksiyonundaki diğer birçok metinle birlikte kopyalanmış halidir. Şiir koleksiyonunda 24 Çince ve 26 Nom şiiri bulunmaktadır.

Ancak Ho Xuan Huong'un şiirleri, nesiller boyunca sözlü olarak var olması nedeniyle, orijinalinden çok farklı birçok değişikliğe uğramıştır. Aktarım sürecinde kelimelerin eklenmesi ve çıkarılması kaçınılmazdır ve bu da çok sayıda farklı versiyonun ortaya çıkması nedeniyle orijinalin yeniden oluşturulmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca, bazı orijinal kopyalar kaybolmuş veya başkalarının eserleriyle karıştırılmıştır.

Şair Ho Xuan Huong, Vietnam'da büyük saygı görmenin yanı sıra uluslararası alanda da büyük bir hayranlık kazanmıştır. Rabindranath Tagore bir zamanlar onu övmüş, daha sonra ünlü Fransız şair Jan Rixtal da Ho Xuan Huong'un şiirlerini Fransızcaya çevirdiği eserinin önsözünde onu "Vietnam edebiyatının en büyük isimlerinden biri ve şüphesiz Asya'nın önde gelen kadın şairlerinden biri" olarak nitelendirmiştir.

2021 itibarıyla Ho Xuan Huong'un şiirleri dünya çapında 13 farklı dile çevrilmiştir. Özellikle Vietnamca, şiirleri aracılığıyla çok anlamlı, anlamlı, keskin, özgün ve yetenekli bir sanatsal dil haline gelmiş ve eserlerini yabancı dillere çevirirken çağdaş "yeteneklere" ve "edebiyat insanlarına" büyük bir meydan okuma oluşturmuştur.

Source: https://danviet.vn/nu-si-viet-nam-duy-nhat-nao-duoc-unesco-vinh-danh-la-danh-nhan-van-hoa-the-gioi-20240907193024142-d1182874.html