Vietnam-Küba ilişkilerinde iyi başarılar
Uluslararası ve bölgesel durum karmaşık ve öngörülemez olmasına ve Vietnam ile Küba arasındaki durumun çok değişmesine rağmen, iki ülke arasındaki iş birliğine dayalı ve dostane ilişkiler, özellikle Birleşmiş Milletler'in çok taraflı forumlarında her zaman pekiştirilmiş ve derinlemesine geliştirilmiştir.
İki ülkenin üst düzey liderlerinin karşılıklı ziyaretleri sayesinde, iki taraf Hükümetlerarası İşbirliği Komitesi, Savunma Bakan Yardımcısı düzeyinde Savunma Politikası Diyaloğu ve Dışişleri Bakan Yardımcısı düzeyinde Siyasi İstişare gibi diyalog mekanizmalarını etkin bir şekilde hayata geçirmiştir. İki ülkenin Ulusal Meclisleri, 2023-2028 dönemini kapsayan bir İşbirliği Protokolü imzalamış ve hukuki ve adli alanlarda iş birliğini güçlendirmek, ikili ekonomik, ticari ve yatırım faaliyetleri için hukuki bir koridor oluşturmak ve taahhütlerin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla Parlamentolararası İşbirliği Komitesi'nin ilk toplantısını başarıyla düzenlemiştir.
Üst düzey Kübalı liderlerin Vietnam ziyaretleri önemli sonuçlar doğurdu. İki ülke, içişleri alanında yakın bir koordinasyon içinde çalışarak, " barışçıl evrim" stratejisine ve tarihi çarpıtma ve inkâr etme eylemlerine karşı mücadelede iş birliğini güçlendirdi. Bu koordinasyon, iki ülkenin ekonomilerini geliştirmeleri ve yurtiçi ve yurtdışındaki gerici güçlerin tarihi karalama eylemlerine etkili bir şekilde yanıt vermeleri için bir temel oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda Küba Komünist Partisi ve Vietnam Komünist Partisi'nin sosyalizm ve sosyalizme giden yol üzerine teorik fikir alışverişlerini her ülkenin kendine özgü koşullarında ilerletmelerine de fırsat sağlıyor.
Küba, Vietnam'ın bölgesel ve uluslararası konulardaki duruşunu ve bakış açısını her zaman desteklemiştir. İki ülke arasındaki iş birliği, Küba'nın Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) üye ülkeleriyle iş birliği ilişkilerini genişletmesine ve ABD'nin ekonomik abluka ve ambargosunu kademeli olarak kırmasına yardımcı olmuştur. Bu iş birliği, ASEAN ülkelerinin Küba'yı daha iyi anlamasına yardımcı olarak, özellikle ASEAN ile Küba ve genel olarak ASEAN ile Latin Amerika bölgesi arasında ekonomik ve ticari iş birliğini geliştirme fırsatları yaratmaktadır.
Son yıllarda Vietnam ve Küba arasındaki karşılıklı ticaret ilişkileri önemli ilerleme kaydetmiştir. Vietnam, Asya'nın en büyük ikinci ticaret ortağı olup, Küba'ya pirinç, kömür, elektronik cihazlar, tüketim malları, giyim ve ayakkabı gibi önemli ihracat kalemleri yapmaktadır. Küba'dan Vietnam'a yapılan ithalat ise ağırlıklı olarak ilaç ve ilaç endüstrisi için hammaddelerden oluşmaktadır.
Vietnam, Küba'da Asya-Pasifik bölgesinde en büyük yabancı yatırımcı olup şu projelere imza atmıştır: Viglacera Corporation'ın ortak girişim yatırım projesi; Suchel - TBV'nin ortak girişim yatırım projesi; Thai Binh Yatırım ve Ticaret Anonim Şirketi'nin ortak girişim deterjan fabrikası ve güneş enerjisi santrali; Agri VMA şirketinin Küba'nın Mariel Özel Kalkınma Bölgesi'ne yatırım yaptığı hayvan yemi üretim projesi (1) ... Bu işbirliği projeleri, Küba halkına gıda güvenliğinin sağlanmasına, mal sağlanmasına ve iş yaratılmasına katkıda bulunmaktadır.
Vietnam ve Küba, sanayi, tarım, gıda işleme, yenilenebilir enerji, biyoteknoloji, yeşil teknoloji geliştirme, ilaç, tıbbi hizmetler, inşaat, turizm, dijital dönüşüm (2) gibi her iki tarafın da güçlü olduğu yeni alanlarda işbirliğini genişletmek için büyük potansiyele sahiptir.
Vietnam, Küba halkının haklı mücadelesini her zaman kararlılıkla desteklemiş ve ABD'den Birleşmiş Milletler Genel Kurulu oturumlarında Küba'ya uygulanan ambargoyu kaldırmasını talep etmiştir. Bağlantısızlar Hareketi, G-20 ülkeleri ve Azerbaycan, Endonezya, Brezilya vb. küresel sosyal hareketlerle yakın iş birliği içinde çalışarak, Küba'nın gelişmekte olan ülkeler topluluğundaki konumunu ve sesini sağlamlaştırmış ve güçlendirmiştir.
Vietnam, Küba'ya pirinç, tıbbi ekipman, tahıl, elektronik cihaz (bilgisayar) ve diğer birçok temel ihtiyaç malzemesinin sağlanmasında destek sağlıyor. Bu, özellikle Küba'nın gıda güvenliği konusunda ciddi zorluklarla karşı karşıya olduğu bir dönemde, Küba için özellikle anlamlı bir destek kaynağı. Küba, idari reform, yargısal destek ve ekonomik kalkınmadaki zorluk ve darboğazların giderilmesi, özellikle piyasa ekonomisi düşüncesi, sosyalist yönelim, entegrasyon ve açıklık bağlamında kamu yönetimi ve işletme yönetiminin inşası alanlarında Vietnam'dan destek alıyor. Vietnam, Küba'nın yurtiçi ve yurtdışındaki gerici güçler tarafından gerçekleştirilen siber saldırılarla başa çıkmak için bir ağ güvenlik sistemi ve teknoloji güvenliği oluşturmasına destek veriyor.
Kültür, eğitim ve halklar arası değişim her iki tarafça da kalkınmaya odaklanmaktadır. Her yıl birçok Kübalı öğrenciye, Vietnam'daki üniversitelerde Vietnam dili ve kültürü eğitimi almaları için burs verilmektedir. Bölgeler arası iş birliği ve halklar arası değişim, güçlü bağlar oluşturarak Vietnam ve Küba arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin temellerinin atılmasına önemli katkı sağlamaktadır. Şimdiye kadar, Vietnam'ın 5 bölgesi, Küba'nın 6 bölgesiyle iş birliği anlaşmaları imzalamıştır (3) .
İki ülke arasındaki ilişkinin en önemli göstergesi tıbbi diplomasi alanında açıkça görülmektedir. Vietnam, Küba'nın COVID-19 salgınını önlemek ve onunla mücadele etmek için Abdala aşısını üretmek üzere teknoloji transfer ettiği dünyada üçüncü, Asya'da ise ikinci ülkedir. İki taraf, Vietnam'da kanseri önlemek ve onunla mücadele etmek için aşı ve biyolojik ürünler konusunda teknoloji transferi yapmak üzere bir ilaç ortak girişimi kurmayı kabul etmiştir (4) . İki taraf, özellikle Küba'nın onkoloji, kardiyovasküler ve immünoloji gibi güçlü olduğu alanlarda sağlık personelinin eğitimine; yeni salgınlara müdahale etmek için araştırma alanında iş birliğini güçlendirmeye (5) ve iki ülkenin hastaneleri arasındaki bağlantıları geliştirmeye odaklanmaktadır.
Küba'nın Vietnam'a teknoloji transferi, pazar erişimini genişleterek, Vietnam'ın önemli bir "köprü" rolü oynadığı Güneydoğu Asya ve Asya-Pasifik ülkelerine aşı ihracatını artırması için gerekli koşulları yaratıyor. Küba, aşı diplomasisi sayesinde ABD'nin ambargo baskısını azaltıyor ve sosyoekonomik kalkınmayı destekleyecek finansal kaynak eksikliği nedeniyle daha fazla döviz geliri elde ediyor.
Elde edilen başarılara ek olarak, Vietnam-Küba ilişkileri hâlâ bazı sınırlamalarla karşı karşıyadır. Tarım, sağlık, eğitim, bilim-teknoloji ve ticaret alanlarındaki bazı anlaşmalar ve iş birlikleri, her iki ülkenin potansiyeli ve güçlü yönleriyle orantılı değildir. Küba'ya yatırım yapan büyük Vietnam şirketlerinin sayısı hâlâ azdır. Küba ekonomisi, büyümede keskin düşüşler, gıda, temel ihtiyaç maddeleri ve ilaç kıtlığıyla birlikte durgunluk içindedir. Küba ekonomiyi yeniden yapılandırmada zorluklarla karşı karşıyadır; yerli işletmeler sermaye kaynakları sıkıntısı çekmekte ve bilim-teknoloji ve ileri teknolojiye erişimde kısıtlamalar yaşamaktadır. Yukarıdaki engeller, iki ülkenin geleneksel dostluğunu ve her alanda kapsamlı iş birliğini daha da geliştirmesi gerektiğini göstermektedir.
Önümüzdeki dönemde Vietnam-Küba işbirliğinin potansiyellerini gerçekleştirmeye devam edin
65 yıllık geleneğiyle Vietnam-Küba ilişkileri ivme kazanmaya ve sağlam bir kalkınma temeli oluşturmaya devam ediyor. Öncelikle , Vietnam-Küba ilişkisi salt siyasi ve diplomatik bir ilişki değil, iki ülke halkının nesiller boyu emeği, kanı ve fedakarlığıyla şekillenmiştir. Bu nedenle, iki ülke arasındaki iş birliği salt ekonomik çıkarları değil, aynı zamanda özel bir siyasi ilişki, dostluk, sadakat ve dürüstlük temelinde de gerçekleşmektedir. Bu faktör, uluslararası ve bölgesel durumun olumsuz etkilerine rağmen, iki ülke arasındaki ilişkinin önümüzdeki dönemde de sürdürülebilir bir şekilde gelişmesinin temelini oluşturmaya devam edecektir.
İkinci olarak , iki ülke arasındaki siyasi-diplomatik çerçevedeki işbirliği, kalkınmaya odaklıdır ve iki Taraf ve Devleti ilgilendiren bir dizi konuya, özellikle teorik değişime (6) ; iki ülkenin Savunma Bakanlıkları (7) ve iki ülkenin Dışişleri Bakanlıkları arasındaki 2+2 diyalog mekanizmasına; "barışçıl evrim" stratejisine, şiddetli devirmeye karşı mücadele; parti inşası; yolsuzlukla mücadele; yargı, parlamento gibi her iki tarafı ilgilendiren uluslararası konularda işbirliğinin geliştirilmesine odaklanır.
Üçüncüsü , iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari alışverişler, geleneksel iş birliği mekanizmalarından tüketim malları, ayakkabı, hazır giyim, su ürünleri yetiştiriciliği, altyapı geliştirme, bilgi teknolojisi vb. alanlarda esaslı iş birliğine doğru kaymıştır. Böylece Küba, Vietnam'ın Karayipler ve Latin Amerika'ya mal ihraç etmesine yardımcı olacak bir "geçit" haline gelebilir. Vietnam, Küba'nın ASEAN ve Asya-Pasifik bölgesiyle ticaret, sağlık, turizm, ilaç ve biyoteknoloji alanlarındaki iş birliği faaliyetlerini genişletmesine yardımcı olacak bir "köprü" konumundadır.
Dördüncüsü , Vietnam-Küba ilişkisi, her iki ülkenin pratik ihtiyaçları ve güçlü yönleriyle bağlantılı temel alanlara odaklanmaktadır. Küba için bunlar tarım, gıda, bilgi teknolojisi, ticaret, savunma-güvenlik ve geleneksel olmayan güvenlik sorunlarına yanıt verme alanlarıdır (8) . Vietnam için ise iş birliğinin odak noktası sağlık, ilaç, ileri teknoloji, ticaret ve eğitim (9) alanlarındadır.
Bu nedenle, iki ülkenin Partisi, Hükümeti, Devleti, Ulusal Meclisi ve halkı, son yıllarda etkili ve kapsamlı iş birliği ilkeleri, politikaları ve programlarının uygulanması yoluyla her alanda birbirlerine özel ilgi göstermiş ve paylaşımda bulunmuştur. Bu, Vietnam-Küba ilişkilerinin önümüzdeki dönemde güçlü bir şekilde gelişmesi ve daha da yakınlaşması için önemli bir temel ve dayanaktır ve aşağıdaki çözümlere odaklanmaktadır:
Öncelikle , iki ülke, Küba'nın 6. Kongre'den (2011) bu yana önerdiği "sosyo-ekonomik modelin güncellenmesi" yönelimiyle ilgili pratik teorileri düzenli olarak paylaşmaktadır. Ancak, bu yaklaşımın yönlendirici olması, geleneksel değerleri miras alması ve teoride yenilik yapması gerekmektedir; böylece teori, ülkenin pratik kalkınma ihtiyaçlarına uygun hale getirilebilir.
İkincisi , gıda güvenliği bugün acil bir ihtiyaçtır. Bu nedenle Vietnam, Küba halkına tarımsal üretimde, özellikle pirinç ve sebze yetiştiriciliğinde ve çiftliklerde hayvancılıkta rehberlik edecek tarım uzmanlarını desteklemek için politikalar geliştirmeye devam etmelidir. Bu sayede Küba halkının gıda konusunda kendi kendine yetebilmesine ve mevcut gıda kıtlığının yarattığı baskının azaltılmasına yardımcı olunabilir.
Üçüncüsü , sağlık ve ilaç sektörü Küba'nın güçlü yanlarıdır. Vietnam, akademik değişimleri artırarak ve Kübalı ilaç ve biyoteknoloji uzmanlarını biyomedikal projeler üzerinde araştırma yapmak üzere Vietnam'a davet ederek ilaç ve biyoloji alanlarındaki iş birliğini daha da geliştirmelidir. İş birliği, her iki tarafın da araştırma kapasitelerini geliştirmesine yardımcı olarak, bilimsel ve teknolojik ilerlemelerin paylaşılması ve uygulanması için elverişli koşullar yaratır ve her iki ülkenin sosyoekonomik kalkınmasına fiilen hizmet eder.
Dördüncüsü , Vietnam, özellikle eğitim, sağlık, bilim ve teknoloji, ilaç vb. gibi Küba'nın güçlü olduğu alanlarda "yetenek çekme" politikasını desteklemeye devam ediyor. Kübalı öğrenciler ve araştırmacılar için Vietnam'a uzun vadeli bir eğitim ve akademik değişim politikası uygulanıyor. Bu yaklaşım, iki ülkenin yüksek kaliteli iş gücünü desteklemesi ve sosyoekonomik kalkınmaya katkıda bulunması için gerekli koşulları yaratıyor.
Bilim insanları ve akademisyenlerin değişimini teşvik etmek, bilişim teknolojileri (dijital ekonomi, dijital teknoloji, özellikle BT, yapay zekâ, tıbbi teknoloji mühendisleri) ve makine mühendisleri alanında mühendisler yetiştirmek... Küba'nın ekonomik olarak giderek kendi kendine yetebilmesine yardımcı olmak, üretim faaliyetlerini sürdürebilmek için istikrar sağlamak ve beyin göçünü önlemek.
Vietnam araştırma enstitüleri ve üniversiteleri, kültür, tarih, Ho Chi Minh'in ideolojisi, Fidel Castro'nun ideolojisi vb. konularda eğitim, öğretim ve fikir alışverişini teşvik etmek için Küba merkezleri, araştırma enstitüleri ve üniversiteleriyle akademisyenler, uzmanlar, araştırmacılar, öğretim görevlileri ve gönüllüler arasındaki bağlantıları ve değişimleri güçlendirmeli, özellikle genç nesiller olmak üzere Vietnam ve Küba halkının nesiller boyu iki ülkenin kültürünü, geleneklerini ve tarihini daha iyi anlamasını sağlamalıdır.
Beşincisi , ekonomik düşünce ve inovasyon sürecinde deneyim paylaşımını güçlendirmek. Vietnam'ın tarımda "sözleşme" politikası deneyimi, insanların uygun tarımsal üretim türünü seçmelerine olanak tanır; çiftçiler, dış etkenlerden etkilenmeden gönül rahatlığıyla çalışabilir ve üretim yapabilirler. Eşzamanlı ve kapsamlı inovasyon, gıda ithalatına bağımlılığı azaltır, tarımda insanların rolünü artırır. Tarımsal üretim türlerini çeşitlendirir, özel işletmelerin ve devlet tarafından yönetilen özel işletmelerin rolünü güçlendirir.
Altıncı olarak , her ülkenin teorik ve pratik sorunları, özellikle de Küba'da ekonomi ve tarımda düşüncede inovasyon üzerine bilimsel seminerler, konferanslar ve akademisyen değişimleri düzenlemede koordinasyonu güçlendirmek. Ho Chi Minh Ulusal Siyaset Akademisi, Komünist Dergisi, Vietnam Sosyal Bilimler Akademisi ve Nico Lopez Yüksek Parti Okulu, Sosyalist Küba Dergisi, Küba Sosyal Bilimler Enstitüsü, Havana Üniversitesi ve Santiago De Cuba Üniversitesi gibi önde gelen eğitim, araştırma ve teorik propaganda kurumlarının bağlayıcı rollerini öne çıkarmaları gerekiyor. Çünkü ekonomik düşüncede inovasyon, Küba'nın önerdiği "sosyo-ekonomik modeli güncelleme" politikasının en önemli önceliğidir. Düşüncede inovasyon olmadan, Küba ekonomisinin krizden kaçınması pek mümkün değildir.
Son 65 yılda, Vietnam-Küba ilişkileri birçok yeni iş birliği mekanizmasıyla giderek daha da gelişti. İki ülke arasındaki özel dostluk, tarım, ekonomi-ticaretin odak noktası, sağlık-ilaçların kilit öneme sahip olduğu, bilim-teknolojinin ise itici güç olduğu önemli bir iş birliğini teşvik etmek için önemli bir temel teşkil ediyor. Kapsamlı uyum, iki ülkenin zorlukların ve güçlüklerin üstesinden gelmesine yardımcı olarak sosyo-ekonomik kalkınmaya katkıda bulunuyor ve Vietnam-Küba ilişkisini daha da derinleştiriyor.
--------------------------------------
(1) “Empresas vietnamitas invierten en seis proyectos en Cuba” (Vietnamlı şirketler Küba'da altı projeye yatırım yapıyor), VOV world 5 , 26 Temmuz 2024, https://vovworld.vn/es-ES/noticias/empresas-vietnamitas-invierten-en-seis-proyectos-en-cuba-1314214.vov
(2) “Küba ve Vietnam biyofarmasötik sektöründe yeni ilişkiler kuruyor” (Kaba çeviri: Küba ve Vietnam biyofarmasötik sektöründeki ilişkileri güçlendiriyor), Presa Latina , 19 Eylül 2021, https://archivo.prensa-latina.cu/2021/09/19/cuba-y-vietnam-fortalecen-relaciones-en-el-sector-biofarmaceutico
(3) Hanh Dung: “Dong Nai, Küba'nın Pinar Del Río eyaletiyle iş birliği anlaşması imzaladı”, Dong Nai Elektronik Gazetesi , 23 Ekim 2024, https://baodongnai.com.vn/chinh-tri/202410/dong-nai-ky-ket-hop-tac-voi-tinh-pinar-de-rio-cuba-3822e21
(4) “Viceministro primero de Salud de Vietnam interesado en progressive la cooperación con Cuba” (Geçici çeviri: Vietnam Sağlık Bakan Yardımcısı Küba ile işbirliğini geliştirmekle ilgileniyor), Recentaciones Diplomáticas De Cuba En El Dış Görünümü , 9 Haziran 2022, https://misiones.cubaminrex.cu/es/ articulo/viceministro-primero-de-salud-de-vietnam-interesado-en-incrementar-la-cooperacion-con-cuba
(5) “Refuerzan Vietnam y Cuba cooperación sanitaria con nuevo acuerdo farmacéutico” (Geçici çeviri: Vietnam ve Küba yeni ilaç anlaşmasıyla tıbbi iş birliğini güçlendiriyor), Nhan Dan Elektronik Gazetesi , 22 Mayıs 2025, https://es.nhandan.vn/refuerzan-vietnam-y-cuba-cooperacion-sanitaria-con-nuevo-acuerdo-farmaceutico-post76240.html
(6) Vietnam Komünist Partisi ile Küba Komünist Partisi Arasındaki 6. Teorik Çalıştay, Ho Chi Minh Ulusal Siyaset Akademisi Elektronik Bilgi Portalı , 15 Mayıs 2025, https://hcma.vn/hoi-thao-ly-luan-lan-thu-vi-giua-dang-cong-san-viet-nam-va-dang-cong-san-cuba-19341.htm
(7) Minh Thanh: "Vietnam - Küba iş birliğini güçlendirmeye devam edin", Nhan Dan Elektronik Gazetesi , 18 Mart 2025, https://nhandan.vn/tiep-tuc-tang-cuong-hop-tac-viet-nam-cuba-post866064.html
(8) “Küba ve Vietnam fortalecen alianza agrícola para lograr autosuficiencia en producción de arroz” (Kaba çeviri: Küba ve Vietnam, pirinç üretiminde kendi kendine yeterlilik için tarımsal ittifakı güçlendiriyor), Agenda Económica , 25 Nisan 2025, http://agendaeconomica.cubadebate.cu/cuba-y-vietnam-fortalecen-alianza-agricola-para-lograr-autosuficiencia-en-produccion-de-arroz/
(9) “Fortalecen Vietnam y Cuba cooperación en la publicación docente” (Geçici çeviri: Vietnam ve Küba eğitim yayıncılığında işbirliğini güçlendiriyor), VNA/Vietnam+ , 26 Şubat 2025, https://es.vietnamplus.vn/fortalecen-vietnam-y-cuba-cooperacion-en-la-publicacion-docente-post214771.vnp
Kaynak: https://tapchicongsan.org.vn/web/guest/the-gioi-van-de-su-kien/-/2018/1137102/sau-muoi-lam-nam-hinh-thanh-va-phat-trien--buoc-ngoat-moi-trong-quan-he-viet-nam---cuba.aspx
![[Fotoğraf] Genel Sekreter To Lam, Slovakya Başbakan Yardımcısı ve Savunma Bakanı Robert Kalinak'ı kabul etti](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/11/18/1763467091441_a1-bnd-8261-6981-jpg.webp)
Yorum (0)