Vietnam ve Çin Arasındaki Ortak Açıklamanın Tam Metni

Başbakan Pham Minh Chinh ve Çin Başbakanı Li Qiang, görüşmeler öncesinde birlikte fotoğraf çektiriyor.

1. Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı Pham Minh Chinh'in daveti üzerine Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Konseyi Başbakanı Li Qiang, 12-14 Ekim 2024 tarihleri ​​arasında Vietnam'a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi.

Ziyaret sırasında Başbakan Li Qiang, Genel Sekreter ve Cumhurbaşkanı To Lam ile bir araya geldi; Başbakan Pham Minh Chinh ile görüşmelerde bulundu; ve Ulusal Meclis Başkanı Tran Thanh Man ile bir araya geldi.

İki taraf, samimi ve dostane bir ortamda derinlemesine görüş alışverişinde bulunarak, kapsamlı stratejik işbirliği ortaklığının geliştirilmesi, stratejik öneme sahip ortak geleceğe sahip bir Vietnam-Çin topluluğunun oluşturulması ve ortak ilgi alanına giren uluslararası ve bölgesel konuların ele alınması konularında geniş kapsamlı ortak anlayışa vardı.

2. Taraflar, iki Taraf ile Vietnam ve Çin ülkeleri arasındaki ilişkilerin gelişim sürecini gözden geçirerek, ulusal bağımsızlık ve kurtuluş mücadelesinde iki Tarafın, iki ülkenin ve iki halkın birbirlerine destek ve yardımda bulunarak, "sıkı Vietnam-Çin ilişkisi, yoldaş ve kardeş" dostluk geleneğini tesis ettikleri konusunda mutabık kalmışlardır.

Yenilik, reform ve açılım döneminde, iki taraf, her iki ülkenin durumuna uygun sosyalizm yolunu ısrarla izlemiş, fikir alışverişlerini ve deneyimleri, karşılıklı yarar sağlayan işbirliğini teşvik etmiş ve iki ülke halklarına pratik yararlar sağlayan birçok önemli sonuca ulaşmıştır.

Taraflar, geleneksel Vietnam-Çin dostluğunun devam ettirilmesi ve geliştirilmesi, dostluk için başlangıçtaki arzunun unutulmaması, ortak misyonun akılda tutulması, Komünist Parti liderliğine sıkı sıkıya bağlı kalınması, her iki ülkenin durumunun özelliklerine uygun olarak sosyalist yolda kararlılıkla izlenmesi, Vietnam-Çin ilişkilerine stratejik bir yükseklikten ve uzun vadeli bir vizyondan ısrarla odaklanılması, Kapsamlı Stratejik İşbirliği Ortaklığı'nın derinleştirilmeye ve yükseltilmeye devam edilmesi, stratejik öneme sahip bir Vietnam-Çin Ortak Gelecek Topluluğu'nun birlikte inşa edilmesi ve iki Taraf ile iki ülke arasındaki ilişkinin yeni zirvelere taşınması gerektiği konusunda mutabık kalmışlardır.

3. Vietnam, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 75. yıldönümünü içtenlikle kutlar, Çin Komünist Partisi 20. Merkez Komitesi'nin "Reformları Kapsamlı Olarak Derinleştirme ve Çin Tarzında Modernizasyonu Teşvik Etme Kararı"nı kabul eden ve 300'den fazla önemli reform önlemi belirleyen Üçüncü Genel Kurul Toplantısı'nın başarıyla gerçekleştirilmesini içtenlikle tebrik eder; Çin'in Çin Tarzında Modernizasyon yoluyla büyük bir güç ve ulusal canlanma davasının inşasını kapsamlı bir şekilde ilerletmesini destekler; Yoldaş Şi Cinping'in önderliğindeki Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin kararlı liderliği ve Şi Cinping'in Yeni Bir Dönem İçin Çin Özelliklerinde Sosyalizm Düşüncesi rehberliğinde, Çin Partisi, Hükümeti ve Halkının kapsamlı bir şekilde büyük bir modern sosyalist güç inşa edeceğine ve ikinci yüzüncü yıl hedefini başarıyla gerçekleştireceğine inanır ve diler.

Çin tarafı, Vietnam'ın yaklaşık 40 yıllık yenilenme sürecinde, yaklaşık 15 yıldır uygulanan "Sosyalizme Geçiş Döneminde Ulusal İnşa Platformu"nda (2011'de tamamlanıp geliştirildi) elde ettiği önemli başarıları tebrik ve takdir etti ve Vietnam Komünist Partisi'nin 13. döneminde 10. Merkez Konferansı'nı başarıyla organize etmesinden dolayı Vietnam'ı kutladı.

Çin, Yoldaş To Lam liderliğindeki Vietnam Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin doğru liderliği altında, Vietnam Partisi, Devleti ve halkının, Vietnam Komünist Partisi 13. Ulusal Kongresi'nde belirlenen hedef ve görevleri başarıyla uygulayacağına, 2026'da yapılacak 14. Ulusal Kongre'yi iyi hazırlayıp başarıyla örgütleyeceğine ve Vietnam'ı 2045 yılına kadar sosyalist yönelimli, yüksek gelirli, gelişmiş bir ülke haline getireceğine inanıyor ve bunu diliyor.

Çin, Vietnam'ın müreffeh kalkınmasına, mutlu insanlarına, güçlü, bağımsız ve kendi kendine yeten bir ekonominin inşasına, aynı zamanda inovasyon, sanayileşme, modernleşme, kapsamlı uluslararası entegrasyon davasını desteklemeye, açık ve dostane dış ilişkiler geliştirmeye ve bölge ve dünya barışı, istikrarı, kalkınması ve refahı için giderek daha önemli bir rol üstlenmeye destek vermektedir.

4. Çin, komşuluk diplomasisinde Vietnam'ı her zaman öncelikli bir hedef olarak görmektedir. Vietnam ise, bağımsızlık, özyönetim, çok taraflılık ve çeşitlendirme odaklı dış politikasında Çin ile ilişkilerin her zaman en önemli öncelik olduğunu vurgulamaktadır. Bu, her iki tarafın da stratejik tercihidir.

Taraflar, her iki ülkenin kalkınmasının birbirlerinin kalkınması için bir fırsat ve bölge ve dünya kalkınmasına olumlu katkı sağlayan bir etken olduğuna inanmaktadır.

Taraflar, iki Tarafın ve iki ülkenin üst düzey liderleri tarafından varılan önemli ortak algıları ve her iki tarafça yayınlanan ortak açıklamaları kapsamlı bir şekilde uygulamaya koymayı; “dostça komşuluk, kapsamlı işbirliği, uzun vadeli istikrar, geleceğe bakma” sloganını, “iyi komşular, iyi dostlar, iyi yoldaşlar, iyi ortaklar” ruhunu ve daha yüksek siyasi güven, daha önemli güvenlik-savunma işbirliği, daha derin önemli işbirliği, daha sağlam sosyal temel, daha yakın çok taraflı koordinasyon, anlaşmazlıkların daha iyi kontrolü ve çözümü de dahil olmak üzere “6 daha” hedefini ısrarla takip etmeyi, stratejik öneme sahip Vietnam-Çin Ortak Gelecek Topluluğunun inşasını teşvik etmeyi, daha önemli ve kapsamlı sonuçlar elde etmeyi, iki ülke halklarına pratik faydalar sağlamayı, bölgede ve dünyada barışa, işbirliğine ve kalkınmaya olumlu ve etkili katkılarda bulunmayı kabul ettiler.

5. Taraflar, özellikle iki Tarafın ve iki ülkenin üst düzey liderleri arasında üst düzey stratejik temasların sürdürülmesi ve Vietnam-Çin ilişkilerinin ortaklaşa geliştirilmesi hususunda mutabık kaldılar.

İki hükümet, daha fazla sonuç elde etmek için çeşitli alanlarda önemli iş birliğini teşvik etmek ve üst düzey ortak algıları gerçekleştirmek amacıyla bakanlıklar, şubeler ve yerel yönetimler için yönlendirmeyi artırdı.

Parti kanalının özel rolünü tam olarak desteklemek, iki Parti arasındaki değişim ve işbirliği mekanizmalarının rolünü daha da güçlendirmek, kadro eğitiminde işbirliğini artırmak, değişimleri kapsamlı bir şekilde uygulamak ve Parti inşası, ulusal yönetim ve modernleşme davasına ilişkin teori ve deneyimleri her ülkenin özelliklerine göre değerlendirmek.

Vietnam Ulusal Meclisi ile Çin Ulusal Halk Kongresi arasındaki İşbirliği Anlaşması'nı (Nisan 2024'te imzalanmıştır) etkin ve etkili bir şekilde uygulamak; Vietnam Ulusal Meclisi ile Çin Ulusal Halk Kongresi arasındaki İşbirliği Komitesi'nin Birinci Oturumu'nun erken düzenlenmesini teşvik etmek.

Vietnam Anavatan Cephesi ile Çin Ulusal Halk Kongresi arasındaki alışverişin ve dostane işbirliğinin güçlendirilmesi.

Taraflar, Vietnam-Çin İkili İşbirliği Yönlendirme Komitesi'nin, Vietnam-Çin Ortak Gelecek Topluluğu'nun inşasını desteklemek üzere bakanlıkları, şubeleri ve yerel yönetimleri yönlendirmek suretiyle genel koordinasyon rolünü teşvik etmeyi; ve diplomasi, savunma ve güvenlik gibi stratejik alanlarda değişim ve işbirliği mekanizmalarını ve biçimlerini güçlendirmeyi kabul etti.

Vietnam tarafı, dünyada tek bir Çin olduğunu, Tayvan'ın Çin topraklarının ayrılmaz bir parçası olduğunu ve Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti'nin tüm Çin'i temsil eden tek meşru hükümet olduğunu kabul ederek, "tek Çin" politikasına kararlılıkla bağlı kaldığını teyit eder. Boğazlar arası ilişkilerin barışçıl gelişimini ve Çin'in birleşmesinin büyük davasını destekler, her türlü "Tayvan bağımsızlığı" ayrılıkçı eylemine kararlılıkla karşı çıkar ve Tayvan ile devlet düzeyinde hiçbir ilişki geliştirmez.

Vietnam, Hong Kong, Sincan ve Tibet sorunlarının Çin'in iç işleri olduğuna inanıyor ve Çin Partisi ve Hükümeti'nin liderliğinde bu bölgelerin istikrarını koruyacağına ve refah içinde gelişeceğine inanıyor.

Çin tarafı, Vietnam'ın tutumunu takdirle karşıladıklarını belirterek, Vietnam'ın toplumsal istikrarı, ulusal güvenliği ve kalkınmayı ve ulusal birliği sağlamasına destek verdiklerini ifade etti.

6. İki taraf, Vietnam-Çin ilişkilerinin önemli temellerinden biri olan savunma ve güvenlik işbirliğinin güçlendirilmesi konusunda mutabık kaldı.

(1) Taraflar, iki ülke orduları arasındaki her düzeydeki değişimleri daha da güçlendirmeyi, Sınır Savunma Dostluk Değişimi, Savunma Stratejik Diyaloğu, iki Savunma Bakanlığı arasındaki sıcak hat gibi kanalların rolünü teşvik etmeyi; siyasi çalışma, personel eğitimi, savunma sanayii ve Birleşmiş Milletler barışı koruma gibi alanlarda iki ülke orduları arasındaki değişimleri ve işbirliğini güçlendirmeyi kabul etti.

Sınır işbirliğini derinleştirmeye, sınır koruma ve yönetiminde koordinasyon ve işbirliğini güçlendirmeye devam etmek.

Tonkin Körfezi'nde ortak devriyelerin ve askeri gemi ziyaretlerinin etkin bir şekilde uygulanmasına devam edilmesi; iki ülkenin donanmaları ve sahil güvenlik birimleri arasındaki değişim ve iş birliği mekanizmasının derinleştirilmesi. İki ülke Savunma Bakanlıkları arasında Sınır Anlaşması'nın (değiştirilmiş versiyon) erken imzalanmasının memnuniyetle karşılanması.

(2) İki taraf, Suç Önleme İşbirliği Bakanlar Konferansı, Bakan Yardımcısı Stratejik Güvenlik Diyaloğu ve Siyasi Güvenlik Bakan Yardımcısı Diyaloğu gibi mekanizmaların rolünü teşvik etmek; güvenlik, istihbarat ve terörle mücadele alanlarında işbirliğini etkin bir şekilde yürütmek ve sınır ötesi suçlarla mücadelede koordinasyon sağlamak konusunda anlaştılar.

Karşı müdahale, ayrılıkçılık karşıtlığı ve “renkli devrimlerin” önlenmesi konularında bilgi alışverişini ve deneyim paylaşımını güçlendirmek; iki ülkenin Kamu Güvenliği Bakanlıkları arasında bilgi alışverişini güçlendirmek ve bir yardım hattı kurulmasını teşvik etmek ve hükümet güvenliği ile rejim güvenliğini ortaklaşa korumak.

Vietnam ile Çin arasında hükümlülerin nakline ilişkin Devlet düzeyindeki Anlaşmanın etkin biçimde uygulanması; Vietnam Kamu Güvenliği Bakanlığı ile Çin Acil Durum Yönetimi Bakanlığı arasında işbirliğinin kurulması ve genişletilmesi.

İki ülkenin yerel polis teşkilatları arasında işbirliği mekanizmalarının kurulmasını ve etkin bir şekilde uygulanmasını teşvik etmek; hukuk ve yargı alanlarında işbirliğini artırmak, Vietnam ile Çin arasında her alanda kapsamlı işbirliği için hukuki bir zemin oluşturmak.

Başbakan Pham Minh Chinh ve Çin Başbakanı Li Qiang, Çin'e ihraç edilen bazı Vietnam tarım ürünlerini ziyaret etti.

7. Taraflar, iki ülke arasındaki kalkınma stratejilerinin birbirine bağlanmasını teşvik etmek, “İki Koridor, Bir Kuşak” Çerçevesini “Kuşak ve Yol” Girişimiyle birleştiren İşbirliği Planı'nı etkili bir şekilde uygulamak; iki ülke arasında demiryolları, otoyollar ve sınır kapısı altyapısı konusunda altyapı bağlantısının teşvikini hızlandırmak; Bat Xat (Vietnam) - Ba Sai (Çin) bölgesinde Kızıl Nehir üzerinde bir karayolu köprüsünün inşasını hızlandırmak, karayolu mühendisliği konusunda işbirliğini ve değişimi artırmak; akıllı gümrüklerde “yumuşak bağlantıyı” geliştirmek konusunda anlaştılar.

İki taraf, Vietnam-Çin Demiryolu İşbirliği Çalışma Grubunun rolünü destekleyecek; Lao Cai-Hanoi-Hai Phong standart hatlı demiryolunun fizibilite çalışmasını hızlandıracak ve Dong Dang-Hanoi ve Mong Cai-Ha Long-Hai Phong olmak üzere iki standart hatlı demiryolu için bir plan geliştirecek; Lao Cai'den (Vietnam) Hekou'ya (Çin) standart hatlı rayların bağlantısını hızlandıracak; yukarıda belirtilen üç standart hatlı demiryolunun inşası konusunda iki hükümet arasında bir işbirliği anlaşmasının imzalanmasını teşvik edecek ve iki taraf belirli konulardaki işbirliği çalışmalarını görüşmeye devam edecektir.

Huu Nghi Uluslararası Sınır Kapısı (Vietnam) - Huu Nghi Quan (Çin) arasında akıllı sınır kapılarının pilot inşasını ve 1088/2-1089 (Tan Thanh - Po Chai) sınır taşı bölgesinde mal taşımacılığına yönelik özel yolu teşvik etmek; sınır kapılarında gümrükleme verimliliğini artırmak için koordinasyon sağlamak; Vietnam ve Çin arasında sınır ötesi ekonomik işbirliği bölgesinin inşasını aktif olarak araştırmak ve pilot uygulama yapmak; güvenli ve istikrarlı üretim ve tedarik zincirlerini birlikte oluşturmak.

Taraflar, kapasite, itibar ve ileri teknolojiye sahip işletmeleri diğer ülkeye yatırım yapmaya teşvik edecek ve destekleyecek, yüksek teknoloji tarım, altyapı, temiz enerji, dijital ekonomi ve yeşil kalkınma alanlarındaki iş birliğini artırmaya odaklanacak; bu, diğer ülke işletmeleri için adil ve elverişli bir iş ortamı yaratacaktır.

Devlet işletmelerinin reformu ve yönetimi konusunda derinlemesine deneyim paylaşımı, insan kaynakları eğitiminde işbirliğinin uygulanması; önemli mineraller alanında işbirliğinin aktif olarak araştırılması ve güçlendirilmesi.

İki ülke arasındaki Finansal-Parasal İşbirliği Çalışma Grubu'nun etkin rolünü teşvik etmek, finansal-parasal alanda politika yönetimi ve reformlar konusunda bilgi alışverişini ve deneyim paylaşımını artırmak, sınır ötesi QR kod bağlantı işbirliğini hayata geçirmek, yerel para birimlerinde ödeme işbirliği üzerine araştırmalar da dahil olmak üzere parasal işbirliğini teşvik etmek, finansal riskleri önleme kapasitesini artırmak. Vietnam Geleneksel Tıp Akademisi'nin 2. yeni kampüsünün inşası projesinin, Vietnam-Çin Dostluk Sarayı'nın onarım ve bakımı projesinin ve halkların geçim kaynakları alanındaki diğer projelerin uygulanmasını hızlandırmak.

Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (RCEP) ve ASEAN-Çin Serbest Ticaret Bölgesi'nin (ACFTA) rolünü teşvik etmek; e-ticaret platformları ve fuarlarından etkin bir şekilde yararlanmak; gümrük iş birliğini güçlendirmek ve bir ülkenin temel mallarının diğerine ihracatını artırmak. E-ticaret İş Birliği Çalışma Grubu'nun rolünü teşvik etmek ve iki ülke işletmeleri arasında e-ticaret iş birliğini desteklemek. Çin, Vietnam'ın Çin'de ticaret teşvik faaliyetleri düzenlemesini memnuniyetle karşılamaktadır. Acı biber, çarkıfelek meyvesi, çiğ kuş yuvası ve temiz kuş yuvası gibi Vietnam'dan Çin'e ihraç edilen ürünlere ilişkin Protokol'ün erken imzalanmasını teşvik etmek.

Çin, turunçgiller, avokado, şeker elması, gül elması, bitkisel kökenli geleneksel Çin tıbbi otları, manda eti, sığır eti, domuz eti ve hayvancılık ile kümes hayvancılığı ürünleri gibi Vietnam tarım ürünlerine yönelik pazarı açmak için uygun koşulları yaratmaya devam etmeye hazırdır; ayrıca Vietnam'ın Haikou'da (Hainan) ve Çin'deki bazı ilgili yerlerde ek Ticaret Geliştirme Ofisleri kurması için koşullar yaratmaya hazırdır.

Vietnam, Çin'in Kapsamlı ve İlerici Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşması'na (CPTPP) katılımını, Anlaşma'nın standartları ve prosedürlerine uygun olarak destekliyor; Hong Kong Özel İdari Bölgesi'nin yanı sıra Çin'in Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklığa (RCEP) katılım başvurusunu da aktif olarak memnuniyetle karşılıyor.

İki taraf, tarımsal iş birliğini güçlendirme, tarım ve tarımsal işleme alanlarında iş birliğini teşvik etme, meteoroloji ve önleme, doğal afetlerin azaltılması, sel mevsiminde hidrolojik veri paylaşımı alanlarında iş birliğini güçlendirme, entegre su kaynakları yönetimi, sel, kuraklık gibi doğal afetlerin önlenmesi ve sulama bilimi ve teknolojisi gibi alanlarda iş birliğini teşvik etme konusunda anlaştılar. Vietnam-Çin bilim ve teknoloji insan kaynakları alanında iş birliğini teşvik etme; nükleer güvenlik düzenlemeleri, fikri mülkiyet ve ölçüm standartları gibi alanlarda iş birliğini güçlendirme konusunda anlaştılar.

8. Taraflar, geleneksel dostluğu koruyacaklarını, ortak idealleri ve misyonları akılda tutacaklarını ve Vietnam-Çin dostluğunu ısrarla ilerleteceklerini teyit ettiler.

2025 "Vietnam-Çin İnsani Değişim Yılı" kapsamındaki faaliyetlerin organizasyonunu ve Vietnam-Çin diplomatik ilişkilerinin kuruluşunun 75. yıldönümü vesilesiyle bir dizi kutlama etkinliğini koordine etmek, iki ülke halkları, özellikle de genç nesiller arasındaki karşılıklı anlayışı ve dostluğu güçlendirmek. İki ülkenin, özellikle sınır illeri (bölgeleri) olmak üzere, yerel yönetimlerinin işbirliği değişimlerini hayata geçirmelerine destek olmak.

Çin, Vietnam'ın Çongçing'de bir Başkonsolosluk kurmasını desteklemektedir. Vietnam-Çin dostluğunun yaygınlaştırılmasını desteklemekte; iki ülke arasında medya kuruluşları, haber yayınları, radyo, televizyon ve sinema arasında iş birliğini teşvik etmekte; Parti, gençlik, dostluk şehirleri ve dostluk örgütleri aracılığıyla Guangxi, Yunnan, Guangdong ve Çongçing gibi bölgelerdeki "kırmızı kalıntı" kaynaklarını değerlendirmekte; çeşitli biçimlerde araştırma, inceleme, kültür, turizm ve halklar arası değişim faaliyetleri düzenlemektedir.

İki taraf, Ban Gioc Şelalesi Manzara Alanı (Vietnam) - Detian (Çin)'in resmen faaliyete geçtiğini duyurarak, her iki taraftan turistlerin birbirlerinin ülkelerini ziyaret etmeleri, turizmin teşvik edilmesi ve sağlıklı bir şekilde iyileşmek ve gelişmek için havacılık işbirliğinin sağlanması çağrısında bulundu.

İki taraf, yurtdışında eğitim gören Vietnamlı öğrenciler için çeşitli burs türlerini etkin bir şekilde uygulama ve öğrenci değişimlerini teşvik etme konusunda anlaştı. İki taraf, mesleki eğitim alanında iş birliği gerçekleştirecek. İki ülkenin üniversiteleri ve araştırma enstitüleri arasındaki alışverişleri güçlendirecek; Vietnam'daki Çin Kültür Merkezi'nin rolünü destekleyecek. Çin, Vietnam'ın Çin'de bir Kültür Merkezi kurmasını memnuniyetle karşılıyor. Tıp, sağlık hizmetleri, geleneksel tıp vb. alanlarda alışveriş ve iş birliğini güçlendirecek.

9. Taraflar, stratejik öneme sahip Vietnam-Çin Ortak Gelecek Topluluğu'nun inşası sürecinde çok taraflı koordinasyon ve iş birliğini güçlendirmeyi; çok taraflılığı ısrarla savunmayı, "Barışçıl Bir Arada Yaşamanın Beş İlkesi"ne ve uluslararası ilişkilerin temel normlarına bağlı kalmayı, Birleşmiş Milletler'in merkezde olduğu uluslararası sistemi ve uluslararası hukukun temel alındığı uluslararası düzeni birlikte korumayı, uluslararası adaleti, hakkaniyeti ve gelişmekte olan ülkelerin ortak çıkarlarını korumayı; eşitlik, düzen ve kapsamlı, kapsayıcı ve sürdürülebilir ekonomik küreselleşmeye dayalı çok kutuplu bir dünyayı kararlılıkla desteklemeyi taahhüt etmişlerdir. Hep birlikte hegemonyaya, hegemonik davranışlara, zorbalığa, güç siyasetine ve her türlü tek taraflılığa karşı çıkılmalıdır.

Taraflar, İnsanlığın Ortak Geleceği Topluluğu, Küresel Kalkınma Girişimi, Küresel Güvenlik Girişimi ve Küresel Medeniyet Girişimi gibi önemli girişimler çerçevesinde uygun işbirliği içeriklerinin geliştirilmesi konusunda mutabık kaldılar.

Taraflar, eşitlik ve karşılıklı saygı temelinde insan hakları konularında fikir alışverişi ve işbirliğini savunur, insan hakları alanında uluslararası diyaloğun ve işbirliğinin güçlendirilmesini teşvik eder, insan hakları konularında "siyasallaştırma", "araçsallaştırma" ve çifte standartlara kararlılıkla karşı çıkar ve insan hakları konularının diğer ülkelerin içişlerine müdahale amacıyla kullanılmasına kararlılıkla karşı çıkar.

Birleşmiş Milletler ve Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu (APEC) gibi çok taraflı mekanizmalarda koordinasyon ve işbirliğini güçlendirmek ve birbirimizin uluslararası örgütlere adaylığını desteklemek.

Çin, Vietnam'ın APEC 2027'ye ev sahipliği yapmasını ve çok taraflı mekanizmalara katılıp rolünü geliştirmesini destekliyor.

İki taraf, açık bölgesel iş birliğini ortaklaşa geliştirme konusunda anlaştı. Çin, ASEAN'ın birleşik, bütünleşmiş, kendi kendine yeten ve gelişmiş bir ASEAN Topluluğu inşa etmesini destekliyor ve sürekli değişen bölgesel yapıdaki merkezi rolünü sürdürüyor; ASEAN ülkeleriyle birlikte barış, güvenlik, refah, güzellik ve dostluktan oluşan "Beş Ortak Ev" inşa etme girişimini destekliyor ve ASEAN-Çin Serbest Ticaret Alanı sürüm 3.0'ın inşasına ilişkin müzakerelerin önemli ölçüde tamamlanmasını büyük bir memnuniyetle karşılıyor.

Taraflar, Mekong-Lancang işbirliği çerçevesinde çeşitli alanlarda işbirliğini güçlendirmeyi, Mekong-Lancang ülkeleri arasında barış ve refah için Ortak Gelecek Topluluğu'nun inşasını teşvik etmek için çaba göstermeyi ve Büyük Mekong Alt Bölgesi (GMS) ekonomik işbirliği çerçevesinde işbirliğini güçlendirmeyi kabul etti.

Taraflar, ülkeler arasındaki ilişkilerin Birleşmiş Milletler Şartı, uluslararası hukuk ve uluslararası ilişkilerin temel normlarına uygun olması, karşılıklı saygı, eşitlik, karşılıklı yarar, kazan-kazan işbirliği ilkelerine bağlı kalması, birbirlerinin egemenlik ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi ve anlaşmazlıkların barışçıl yollarla çözülmesinde ısrar edilmesi hususunda mutabık kaldılar.

10. İki taraf, denizcilik konularında samimi ve açık görüş alışverişinde bulunarak, deniz anlaşmazlıklarının daha iyi kontrol edilmesi ve etkin bir şekilde çözülmesi, Doğu Denizi ve bölgede barış ve istikrarın sağlanması gerekliliğini vurguladı; iki Tarafın ve iki ülkenin üst düzey liderlerinin ortak algısına bağlı kalmayı, dostça istişareleri ısrarla sürdürmeyi, anlaşmazlıkları uygun şekilde kontrol etmeyi, Vietnam ve Çin arasındaki denizcilik sorunlarının çözümüne ilişkin yol gösterici ilkeler hakkında Anlaşma ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi de dahil olmak üzere uluslararası hukuka uygun olarak her iki tarafça kabul edilebilir temel ve uzun vadeli çözümler aramayı, durumu daha da karmaşık hale getirecek hiçbir eylemde bulunmamayı, anlaşmazlıkları genişletmeyi ve denizde istikrarı birlikte korumayı kabul etti.

Denizde ortak kalkınma için işbirliğine ilişkin tartışmaları ve Tonkin Körfezi dışındaki deniz alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin tartışmaları teşvik ederek kısa sürede önemli ilerlemeler sağlamak, denizdeki daha az hassas alanlarda işbirliğini aktif olarak uygulamak ve denizde arama ve kurtarma konusunda işbirliğini güçlendirmek.

Doğu Denizi'ndeki Tarafların Davranışlarına İlişkin Beyannameyi (DOC) mutabakat ve istişare temelinde kapsamlı ve etkili bir şekilde uygulamaya devam etmek ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi de dahil olmak üzere uluslararası hukuka uygun olarak Doğu Denizi'nde esaslı ve etkili bir Davranış Kuralları'na (COC) yakında ulaşmak.

Taraflar, Ortak Kara Sınır Komitesi ve Vietnam-Çin Kara Sınır Kapısı Yönetimi İşbirliği Komitesi mekanizmalarının rolünü desteklemeyi, Vietnam-Çin kara sınırına ilişkin üç yasal belgenin ve ilgili anlaşmaların etkin bir şekilde uygulanmasını sürdürmeyi, sınır bölgelerinde güvenlik ve düzen yönetimini güçlendirmeyi, yeni sınır kapılarının açılmasını ve iyileştirilmesini aktif olarak teşvik etmeyi ve Kara Sınır Anlaşması'nın imzalanmasının 25. yıldönümünü ve Vietnam-Çin kara sınırına ilişkin üç yasal belgenin imzalanmasının 15. yıldönümünü kutlamak için etkinlikler düzenlemeyi kabul etmiştir.

11. Ziyaret sırasında iki taraf arasında ulaştırma bağlantısı, gümrük, halk geçim kaynakları, eğitim, tarımsal ticaret, basın-yayın, bankacılık vb. alanlarda işbirliği belgeleri imzalandı.

12. Taraflar, Başbakan Li Qiang'ın Vietnam ziyaretinin sonuçlarından duydukları memnuniyeti dile getirerek, ziyaretin stratejik öneme sahip Vietnam-Çin Ortak Gelecek Topluluğu'nun inşasını teşvik etmede olumlu bir rol oynadığı konusunda mutabık kaldılar.

Başbakan Li Qiang, Vietnam'a sıcak ve samimi karşılamasından dolayı teşekkür etti ve Vietnam liderlerini uygun bir zamanda Çin'i ziyaret etmeye davet etti. Vietnam liderleri teşekkürlerini iletti ve daveti memnuniyetle kabul ettiler.

VN (VNA'ya göre)

Kaynak: https://baohaiduong.vn/toan-van-tuyen-bo-chung-giua-hai-nuoc-viet-nam-va-trung-quoc-395638.html