Kamboçya'nın Güneydoğu Asya Oyunları logosundaki yılan tanrısı efsanesi

SEA Games 32 logosundaki Naga yılan tanrısı imgesi, bir Hint prensi ile Kamboçya halkının atası olan bir yılan prensesi arasındaki aşk efsanesini hatırlatıyor.

Kamboçya tarafından yayınlanan 32. Güneydoğu Asya Oyunları logosu, ülkenin birçok ikonik görselini içeriyor. En üstte, UNESCO tarafından tanınan tarihi bir miras olan yaldızlı Angkor Wat tapınağının bir görseli yer alıyor. Seçilen ana renk ise krallığı ve refah, sağlık ve mutlulukta ilerlemeyi simgeleyen altın rengi.

Aşağıda, Güneydoğu Asya toplumunda birliği ve çeşitliliği temsil etmek üzere iç içe geçmiş yeşil, kırmızı, sarı ve mavi renkte dört Naga yılanı bulunmaktadır. Naga yılanı, Kamboçya kültüründe çok popüler bir sembol olup, korumayı ve krallığa istikrar getirmeyi simgeler.

Kamboçya'daki 32. Güneydoğu Asya Oyunları'nın logosu. Fotoğraf: Kamboçya 2023 — Kamboçya'daki 32. Güneydoğu Asya Oyunları'nın logosu. Fotoğraf: *Kamboçya 2023*

Bu sembol aynı zamanda bu milletin ataları sayılan Prens Preah Thong ile yılan prenses Neang Neak arasındaki aşkı anlatan ünlü Kamboçya efsanesini de hatırlatıyor.

Bir rivayete göre, binlerce yıl önce Kamboçya, "Thlouk ağacı diyarı" anlamına gelen Kouk Thlouk adında küçük bir adaydı. Ada, okyanusun ortasında yaşayan Naga yılan halkına aitti.

Bir gün, Prenses Soma ve Naga tebaası güzel kadınlara dönüşüp adaya ayak bastılar. O gece, Hint prensi Kaundinya ve maiyeti tekneyle adaya vardı. Prens, ay ışığında dans eden Prenses Soma'ya ilk görüşte aşık oldu ve onunla evlenmek istedi. Prenses, babasının, yani kralın da onaylaması şartıyla bu teklifi kabul etti.

Naga sarayı okyanusun dibinde olduğundan, Kaundinya'nın Soma'nın kuyruğunu tutarak oraya ulaşması gerekiyordu. Kral, Hint prensiyle görüştü ve kızını onunla evlendirmeyi kabul etti.

Düğünden sonra Naga kralı, okyanustan toprak ekleyerek adayı genişletti ve ardından Kaundinya ve Soma'ya yönetimleri için verdi. Khmer isimleri Preah Thong ve Neang Neak'tır. Kamboçyalılar kendilerini çiftin torunları olarak görürler.

Alman bilim insanı Rüdiger Gaudes, 1993 tarihli bir raporunda, "Ülkenin bir ada olarak tanımlanması, krallığın büyük bir bölümünün daha önce sular altında kaldığını gösteriyor," diye yazmıştı. Bilim insanları, Kamboçya'nın eski zamanlarda bir ada olarak tasvir edilmesinin, bölgenin binlerce yıldır sık sık sular altında kalmasından kaynaklandığı konusunda hemfikir.

Efsanenin bir başka versiyonunda Kaundinya, Soma ile savaşa girerken, bir diğerinde ise kızının bir insanla evlenmesine izin vermediği için Naga kralını öldürdüğü anlatılır. Hikâyelerin ortak noktası, Hint prensinin müstakbel eşini kuyruğundan yakalayıp okyanusa inmesidir.

Bu detay Kamboçya düğün törenlerine de yansır: Düğün salonuna girerken damat, gelinin eteğini kaldırmalıdır. Bu hareket ve ardındaki hikâye, Kamboçya kültüründe kadının ailenin reisi olduğunu gösterir. Kamboçyalılar Neang Neak'ı anne olarak kabul eder.

Birçok Asya destanı ve efsanesi gibi, Preah Thong ve Neang Neak hikâyesinin de bir miktar doğruluk payı olabilir. Çin kayıtlarında, 3. yüzyılda Hintçe konuşan devletlerden oluşan dağınık bir topluluk olan Funan krallığından bahsedilir. Funan, Khmer dilinde dağ anlamına gelen Vnum kelimesi olabilir. Funan'ın kadim başkenti Vyadhapurac, zamanın tahribatına uğramış durumdadır.

Gezgin Jiang Tai'nin 3. yüzyılda kaleme aldığı "Wu Shi Wai Guo Ji" (Wu Hanedanlığı'nda Yabancı Ülke Kayıtları) adlı kitabında Funan ve Vyadhapurac'ın varlığından bahsedilmektedir. Jiang Tai, krallığın yazı stilinin Hindistan yazı stiline benzediğini belirtmiştir. Jiang Tai, kitapta Huntian (Kaundinya'nın Çince adı) hakkında yazmış ve Funan'ın kökeninden bahsetmiştir.

Alman tarihçi ve Hintbilimci Hermann Kulke, efsanevi Hint prensinin Brahmin kökenli olduğunu ve soyadının Kaundinya olduğunu ilk tespit eden kişiydi. Araştırmacı Sanjeev Sanyal ise Kaudinya'nın muhtemelen ülkenin kuzeyindeki Andhra Pradesh veya güneyindeki Odisha'dan geldiğini söylüyor.

10. yüzyıldan kalma bir Çin ansiklopedisi olan Taiping Liuyuan, Kaundinya'nın bir Hindu tanrısına bağlı olduğunu yazar. Rüyasında tanrının kendisine bir yay verdiğini ve bir gemiye binmesini istediğini görür. Kaundinya, tanrının tapınağına gider ve ertesi sabah yayı bulur.

"Daha sonra bir ticaret gemisine bindi ve tanrılar rüzgârın yönünü değiştirip onu Funan'a getirdiler," diyor kitap. "Liu Ye (Soma), gemiye gemiyi soymalarını emretti. Huntian yayını çekip kraliçenin gemisini bir uçtan diğer uca bir okla deldi. Kraliçe korktu ve boyun eğdi. O andan itibaren Huntian ülkeyi yönetti."

Kaundinya ile Soma'nın evliliği bazı eski Çin metinlerinde de yer almaktadır.

Gaudes, "Bu belgeler, Jiang Tai'nin seyahatlerinden 200 yıl veya daha fazla süre sonra, 1. yüzyıldan itibaren Hintlileşme süreciyle ilgili tarihi olayları yansıtıyor: Hint dininin, folklorunun, siyasetinin ve hukukunun ve Hint kültürünün Güneydoğu Asya'ya getirdiği, toplumsal değişimlerle ve oradaki devletlerin oluşumuyla ilgili diğer unsurların nüfuz etmesi," diye yazıyor.

Sihanoukville şehrinde Soma'nın ceketini tutan Kaundinya heykeli. Fotoğraf: Trip.com — Sihanoukville şehrinde Soma'nın ceketini tutan Kaundinya heykeli. Fotoğraf: *Trip.com*

Kamboçya'nın sömürge yönetiminden kurtulmasının ardından, Kral Norodom Sihanouk, hikayeyi dünyaya duyurmayı öncelik haline getirdi. Norodom Sihanouk'un eşi Norodom Monineath'ın himayesinde, Kamboçya Kraliyet Balesi oyunu birçok ülkede sahneledi.

Performans o zamandan beri Kamboçya'nın uluslararası bir sembolü haline geldi ve dans UNESCO tarafından Dünya Mirası Alanı olarak tanındı. Sihanouk, akıl hocası olarak gördüğü eski Hindistan Başbakanı Cevahirlal Nehru ile güçlü bir dostluk kurdu.

Sihanouk, 1955 yılında Hindistan'a yaptığı 12 günlük ziyarette Sanskritçenin Khmer dili üzerindeki etkisinden ve Preah Thong ile Neang Neak öyküleri arasındaki ilişkiden söz etti.

"Hindistan ve Kamboçya kardeştir," dedi. "Khmer medeniyeti, Hint medeniyetinin bir çocuğudur. Bununla gurur duyuyoruz."

Hong Hanh ( Scroll.in'e göre)

Kaynak bağlantısı