Trải nghiệm: Một ngày ở làng gốm Chăm "Mẹ truyền con nối"

Với những sản phẩm gốm vừa chất lượng, đẹp và mang đậm giá trị văn hóa truyền thống, bao thế hệ gia đình đồng bào Chăm tại thôn Bình Đức đã vươn lên, vượt qua khó khăn và trở thành điểm hẹn của đông đảo khách phương xa tìm đến.

Cơ sở gốm của gia đình nghệ nhân Lâm Hùng Sổi là địa chỉ quen thuộc của nhiều du khách mỗi dịp tới thôn Bình Đức. Bởi nơi đây, với sự tận tình của các nghệ nhân, du khách sẽ được hướng dẫn và trực tiếp tham gia vào quy trình chế tác ra các sản phẩm gốm truyền thống đặc trưng…

Sở dĩ gốm Chăm Bình Đức nổi tiếng là bởi sản phẩm nơi đây được chế tác từ nguyên liệu đất sét đặc trưng và hoàn toàn làm thủ công theo phương thức truyền thống như tạo hình bằng tay, trên mặt phẳng của cây trụ làm gốm. Trong khi đôi tay vừa "bế" đất, người nghệ nhân đi vòng quanh đến khi tạo ra hình dáng gốm cần có. Gốm được nung ngoài trời và làm gốm nguội bằng cách tưới nước vỏ cây thị lên gốm. Đồng thời, người nghệ nhân sẽ tạo ra hoa văn đặc trưng, giúp gốm Bình Đức không thể lẫn với các sản phẩm khác…

Bên cạnh gốm truyền thống, chủ yếu sản xuất đồ gốm gia dụng, phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày, các nghệ nhân của làng gốm Bình Đức đã sáng tạo và phát triển ra dòng gốm mỹ nghệ, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ cao của khách hàng, đồng thời nâng tầm thương hiệu Gốm Chăm Bình Đức và đem lại giá trị cao hơn.

Đồng bào Chăm vốn theo chế độ mẫu hệ, chính vì vậy, vai trò người phụ nữ càng quan trọng hơn trong việc giữ gìn và phát triển nét đẹp văn hoá thông qua các nghề truyến thống. Chính những đôi tay của những người phụ nữ Chăm chịu thương chịu khó đã tạo nên thương hiệu Gốm Bình Đức trứ danh và tạo ra thu nhập để bảo đảm kinh tế gia đình.

Theo thống kê vào năm 2018, làng gốm Chăm Bình Đức có 155 nghệ nhân, người hành nghề có uy tín và nắm giữ bí quyết, kỹ năng thực hành nghề gốm truyền thống.

Đến năm 2020, chỉ còn có 67 hộ/150 nghệ nhân, trong đó 42 hộ/100 nghệ nhân tham gia sản xuất thường xuyên.

Năm 2021, chỉ còn 40 hộ/44 nghệ nhân, chiếm gần 11% số hộ và gần 12% số nhân khẩu người Chăm trong thôn thường xuyên duy trì làng nghề.

Đến nay, thôn Bình Đức chỉ có 13 nghệ nhân dưới 40 tuổi (chiếm 8,4%), còn lại từ 40 tuổi trở lên.

Trước thực trạng trên, các nghệ nhân và những con người tâm huyết với nghề gốm truyền thống tại thôn Bình Đức không tránh khỏi trăn trở về một nghề đã gắn bó nhiều đời có nguy cơ thất truyền trong thời gian tới.

Ngày 15/11/2024, Làng Gốm Bình Đức được chính thức nhận bằng UNESCO công nhận nghệ thuật làm gốm của người Chăm là Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Nguồn: https://phunuvietnam.vn/trai-nghiem-mot-ngay-o-lang-gom-cham-me-truyen-con-noi-238251211131348694.htm