Trình Quốc hội thành lập Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế ở TPHCM

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng. Ảnh: VIẾT CHUNG

Tờ trình do Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng trình bày cho biết, việc xây dựng luật nhằm xây dựng Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế theo mô hình đặc thù thuộc hệ thống Tòa án nhân dân, tương thích với chuẩn mực và thông lệ quốc tế, có chức năng giải quyết tranh chấp, yêu cầu về đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế có tổ chức bộ máy phù hợp; thủ tục tố tụng linh hoạt, hiệu quả, minh bạch, tin cậy; đội ngũ thẩm phán chuyên nghiệp, uy tín ngang tầm quốc tế, đáp ứng yêu cầu giải quyết các vụ việc phát sinh; tạo cơ chế giải quyết tranh chấp vượt trội, công bằng, hiệu lực, hiệu quả theo thông lệ quốc tế nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, lợi ích của quốc gia...

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: VIẾT CHUNG

Theo dự thảo, thành lập 1 Tòa án chuyên biệt tại TPHCM, có thẩm quyền giải quyết đối với các tranh chấp, yêu cầu phát sinh tại Trung tâm tài chính quốc tế cả ở TPHCM và thành phố Đà Nẵng. Cơ cấu tổ chức của Tòa án chuyên biệt gồm: Tòa Sơ thẩm, Tòa Phúc thẩm, bộ máy giúp việc. Tòa án chuyên biệt có Chánh án, Phó Chánh án, Chánh tòa, Phó Chánh tòa, Thẩm phán, Thư ký Tòa án, công chức khác và người lao động.

Thẩm phán Tòa án chuyên biệt được Chủ tịch nước bổ nhiệm từ những nguồn: người nước ngoài; công dân Việt Nam là công chức, luật sư, trọng tài viên, giảng viên đại học, nhà khoa học, chuyên gia; thẩm phán Tòa án nhân dân. Đối với thẩm phán là người nước ngoài, thẩm phán Việt Nam từ nguồn chuyên gia, luật sư sẽ làm việc tại Tòa án chuyên biệt theo chế độ hợp đồng và được trả thù lao theo vụ việc tham gia xét xử, giải quyết.

Thẩm tra dự án Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội (Ủy ban) tán thành sự cần thiết ban hành luật; nhất trí trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật tại kỳ họp thứ 10 theo trình tự, thủ tục rút gọn. Ủy ban nhất trí với quy định của dự thảo luật về thành lập Tòa án chuyên biệt đặt tại TPHCM; các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Tòa án; cơ cấu tổ chức của Tòa án.

Theo Ủy ban, việc dự thảo luật quy định áp dụng các nội dung có tính chất nền tảng, cốt lõi của thủ tục tố tụng thông luật để giải quyết tranh chấp về đầu tư, kinh doanh tại Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam, làm cơ sở để Tòa án nhân dân tối cao ban hành Quy tắc tố tụng của Tòa án chuyên biệt thể hiện tính đặc thù, vượt trội, phù hợp với định hướng chỉ đạo của cấp có thẩm quyền. Đây là cơ sở vững chắc để Tòa án chuyên biệt đáp ứng được tính cạnh tranh quốc tế.

Ủy ban đề nghị không quy định việc các bên lựa chọn áp dụng “điều ước quốc tế mà Việt Nam chưa là thành viên” vì điều ước quốc tế làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của quốc gia nên việc Việt Nam chấp thuận các cam kết theo điều ước quốc tế cần thông qua thủ tục ký kết, phê chuẩn chặt chẽ.

Ngay trong chiều 4-12, các đại biểu Quốc hội (ĐB) đã thảo luận về dự án luật này. ĐB Nguyễn Văn Quân (Giám đốc Sở Tư pháp thành phố Cần Thơ) tán thành sự cần thiết ban hành luật, song vẫn băn khoăn về một số nội dung liên quan đến quy định thẩm phán của toà chuyên biệt này có thể là người nước ngoài.

“Bản án được tuyên nhân danh nước CHXHCN Việt Nam, vậy trong trường hợp tuyên án không đúng hoặc không theo án lệ, có sự thiên vị thì xử lý như thế nào, khi mà thẩm phán là người nước ngoài, được quyền bảo hộ quyền công dân của nước họ”, ĐB Nguyễn Văn Quân nêu vấn đề.

Phát biểu thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, những vấn đề liên quan đến thẩm phán là người nước ngoài đã được cấp có thẩm quyền xem xét, cân nhắc rất thận trọng. Theo Chủ tịch Quốc hội, để có thể thành lập và vận hành hiệu quả Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM, nhất thiết phải có Tòa án chuyên biệt đặt tại đó và áp dụng "luật chơi" theo chuẩn quốc tế. Trong khi đó, nhân sự trong nước chưa giỏi về tiếng Anh và am hiểu luật pháp quốc tế, do đó, cần phải thu hút chuyên gia nước ngoài về cộng tác.

“Nếu Việt Nam không thực hiện mạnh mẽ việc này, nhà đầu tư quốc tế sẽ không đến Việt Nam, dẫn đến việc không thu hút được vốn đầu tư và dự án Trung tâm tài chính sẽ không hiệu quả như mong muốn”, đồng chí Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh. Về mức lương cho thẩm phán nước ngoài, sau này Chính phủ sẽ có hướng dẫn, nhưng chắc chắn sẽ phải có tính đặc thù, vì nếu không sẽ không thể thu hút được nhân tài nước ngoài.

PHAN THẢO-ANH THƯ

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/trinh-quoc-hoi-thanh-lap-toa-an-chuyen-biet-tai-trung-tam-tai-chinh-quoc-te-o-tphcm-post826929.html