Từ công trường cầu Nguyễn Trãi đến phòng xử án: Hải Phòng thay đổi cách làm bằng dữ liệu số

Tại công trường cầu Nguyễn Trãi, chỉ cần một cú chạm trên máy tính bảng, đội ngũ kỹ sư đã nhìn thấy toàn bộ kết cấu thi công dưới dạng mô hình 3D. Đây là thực tế hàng ngày tại nhiều dự án của Hải Phòng. Từ hạ tầng giao thông đến tư pháp, chuyển đổi số đang góp phần thay đổi chất lượng quản lý và phục vụ người dân.

BIM mở đường cho quản lý đầu tư công dựa trên dữ liệu

Một trong những lĩnh vực ghi nhận sự chuyển đổi rõ rệt nhất là quản lý dự án giao thông. Việc áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM - Building Information Modeling) đã mang lại hiệu quả kinh tế và kỹ thuật đáng kể, đồng thời thay đổi căn bản phương thức phối hợp giữa các đơn vị tham gia.

Tại dự án tuyến đường từ tỉnh 354 huyện Tiên Lãng cũ đến quốc lộ 10 huyện Vĩnh Bảo cũ, nhờ ứng dụng BIM giảm 9,14 tấn khối lượng cốt thép cống, tiết kiệm hàng trăm triệu đồng.

Tại công trường cầu Nguyễn Trãi, hình ảnh kỹ sư vừa theo dõi thi công vừa đối chiếu mô hình 3D trên máy tính bảng đã trở nên quen thuộc. Mọi cấu kiện, chi tiết kỹ thuật và tiến độ thực hiện đều được thể hiện trực quan. Nhờ đó, nếu có sai lệch trong thi công, đội ngũ giám sát phát hiện ngay từ giai đoạn đầu, thay vì chờ đến khi nghiệm thu mới xử lý, giúp tránh lãng phí thời gian và vật liệu.

Không chỉ nâng cao độ chính xác, BIM còn mang lại giá trị kinh tế rõ ràng. Tại dự án tuyến đường từ tỉnh lộ 354 (Tiên Lãng cũ) đến quốc lộ 10 (Vĩnh Bảo cũ), việc rà soát bằng BIM giúp giảm 9,14 tấn thép, tiết kiệm hàng trăm triệu đồng. Dự án cầu Nguyễn Trãi và chỉnh trang vùng phụ cận cũng điều chỉnh giảm hơn 7 tấn thép nhưng vẫn đảm bảo yêu cầu chịu lực. Những con số này cho thấy BIM không chỉ là xu hướng quản trị tiên tiến, mà còn là công cụ trực tiếp tạo ra giá trị kinh tế cho ngân sách nhà nước.

Bên cạnh tiết kiệm chi phí, BIM còn cải thiện chất lượng phối hợp. Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng giao thông và nông nghiệp Hải Phòng, việc sử dụng một nền tảng dữ liệu chung giúp khả năng phối hợp giữa các bên tăng khoảng 20%, giảm sai sót, rút ngắn thời gian trao đổi và nâng cao trách nhiệm từng khâu.

Công tác nghiệm thu, theo dõi tiến độ, bóc tách khối lượng, thường gây nhiều áp lực trong quản lý dự án cũng trở nên đơn giản hơn. Chỉ cần chọn một điểm trên mô hình, tất cả thông tin về vật liệu, thời gian thi công, số lượng đã có sẵn. Các phiếu nghiệm thu được gắn trực tiếp lên mô hình, giúp kiểm soát minh bạch và thuận tiện cho việc đối chiếu.

Ngoài ra, BIM còn hỗ trợ giai đoạn vận hành. Mỗi công trình hoàn thành đều có "hồ sơ số" đầy đủ, giúp việc bảo trì trong vòng đời công trình tiết kiệm thêm khoảng 5–10% chi phí.

Từng bước nhân rộng BIM: Từ giao thông sang các lĩnh vực hạ tầng khác

Hải Phòng xác định BIM sẽ không chỉ dừng ở các dự án giao thông mà cần được mở rộng sang những công trình hạ tầng trọng điểm khác. Việc Chính phủ ban hành Quyết định 258/QĐ-TTg, quy định lộ trình bắt buộc áp dụng BIM trong xây dựng, là cơ sở để thành phố đẩy nhanh quá trình này.

Sở Xây dựng Hải Phòng đang xây dựng khung tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế khuyến khích doanh nghiệp áp dụng BIM cho cả các dự án nhóm B, C. Khi toàn bộ dữ liệu hạ tầng được số hóa thống nhất, thành phố sẽ có nền tảng vững chắc để triển khai đô thị thông minh, mọi công trình đều có "dấu vân tay số", sẵn sàng phục vụ quản lý, vận hành và điều hành hiện đại.

Ban Quản lý dự án giao thông và nông nghiệp cũng đã đề xuất bốn nhóm giải pháp để đẩy nhanh việc nhân rộng BIM: Chuẩn bị nhân lực và thiết bị phù hợp; Thiết lập môi trường dữ liệu chung (CDE); Tăng cường tương tác và báo cáo trên nền tảng BIM; Cập nhật mô hình xuyên suốt vòng đời dự án.

Viện Kiểm sát khu vực 11: Chuyển đổi số tạo đột phá trong tư pháp

Ngành giao thông cho thấy hiệu quả số hóa trong đầu tư công, thì Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) khu vực 11 lại chứng minh vai trò của chuyển đổi số trong hoạt động tư pháp và phục vụ người dân.

Lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân khu vực 11 góp ý, phê duyệt báo cáo số liệu, văn bản chỉ đạo điều hành qua máy tính.

Hiện nay, 100% hồ sơ án hình sự và dân sự phát sinh trong năm 2025 đã được số hóa; toàn bộ văn bản, báo cáo, đơn thư được xử lý trên môi trường điện tử có chữ ký số. Không còn cảnh lục tìm hàng trăm trang hồ sơ giấy, kiểm sát viên chỉ cần vài thao tác để truy cập ngay tài liệu liên quan.

Nhờ dữ liệu điện tử, tiến độ tổng hợp, thống kê và theo dõi các vụ việc trở nên nhanh chóng và chính xác hơn. Các cuộc họp của đơn vị gần như không sử dụng giấy tờ. Quy trình ký duyệt, trao đổi ý kiến được thực hiện trực tuyến qua hệ thống quản lý văn bản của ngành. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí hành chính và tăng minh bạch trong điều hành.

Một điểm đổi mới nổi bật là trình chiếu tài liệu, chứng cứ điện tử ngay tại phiên tòa. Việc này giúp người tham gia tố tụng dễ theo dõi, đồng thời tăng tính khách quan trong tranh tụng. Trong năm, đơn vị đã tổ chức 30 phiên tòa rút kinh nghiệm, nhiều phiên có ứng dụng thiết bị công nghệ hỗ trợ xét hỏi.

Ngoài ra, việc tổ chức họp trực tuyến giúp đơn vị kết nối nhanh với VKSND thành phố và VKSND tối cao, tạo điều kiện chia sẻ kinh nghiệm, xử lý công việc linh hoạt, đặc biệt trong các vụ án phức tạp.

Kết quả năm 2025 cho thấy: 100% nguồn tin về tội phạm được kiểm sát đúng thời hạn; Không phát sinh oan sai, bỏ lọt tội phạm hay vi phạm tố tụng; 18 phiên tòa trực tuyến được tổ chức, nhiều kiến nghị và kháng nghị chất lượng được ban hành.

Từ hạ tầng giao thông đến tư pháp, câu chuyện chuyển đổi số ở Hải Phòng đang diễn ra theo một mô hình đáng chú ý: Không chỉ đầu tư thiết bị, mà tập trung thay đổi cách làm việc dựa trên dữ liệu, quy trình số và phối hợp liên thông.

Với giao thông, BIM đang tạo ra nền tảng dữ liệu hạ tầng thống nhất. Với tư pháp, VKSND khu vực 11 cho thấy số hóa có thể hỗ trợ minh bạch hóa quy trình, nâng cao hiệu quả điều hành và phục vụ người dân. Hai mô hình này đều có điểm chung: lấy dữ liệu làm trung tâm, từ đó thúc đẩy minh bạch, tiết kiệm nguồn lực và nâng cao chất lượng ra quyết định.

Trong bối cảnh Hải Phòng đặt mục tiêu trở thành đô thị thông minh, trung tâm logistics và công nghiệp phía Bắc, việc đẩy mạnh KHCN - ĐMST - CĐS là yêu cầu không thể trì hoãn. Những bước đi hiện nay, dù ở từng lĩnh vực riêng lẻ, đang dần kết nối để tạo ra hệ sinh thái quản lý hiện đại, đồng bộ và bền vững.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/tu-cong-truong-cau-nguyen-trai-den-phong-xu-an-hai-phong-thay-doi-cach-lam-bang-du-lieu-so-197251129175542674.htm