Bài viết của một chuyên gia phân tích kĩ thuật quân sự Nga trên báo điện tử topwar.ru cho thấy những ưu nhược điểm của lực lượng vũ trang Nga và Ukraine trong lĩnh vực then chốt của cuộc chiến tranh hiện đại. Đó là bắn phản công.
Trên nhiều phương tiện truyền thông phân tích phương Tây hiện đang tranh luận sôi nổi về vấn đề tăng cường khả năng bắn phản công của Ukraine.
Hãy đi theo trình tự các mục về Bắn phản công (KBS).
Các đối thủ của Nga bày tỏ sự hài lòng đối với quân đội Ukraine với những tiến bộ rất đáng kể trong khả năng bắn phản công. Mọi người đều nhận thức rõ một tổ hợp KBS được bố trí tốt sẽ mang lại lợi thế trong hoạt động của pháo binh mà pháo binh trong Chiến dịch quân sự là chìa khóa thành công.
Đúng vậy, bất chấp sự hiện diện của tên lửa hành trình và chiến thuật ở cả hai bên, súng, súng cối và máy bay không người lái kamikaze – pháo là nguyên nhân gây ra 90% thiệt hại cho thiết bị quân sự và nhân sự của đối phương.
“…Quân đội Ukraine tiếp tục chiến đấu vì ưu thế của pháo binh trong tương lai. Vai trò lớn trong việc này được thực hiện bởi hỏa lực phản công, và đặc biệt là radar, tạo điều kiện cho khai hỏa có độ chính xác cao. Có thông tin cho rằng nhiều đơn vị pháo binh Nga thiếu hệ thống radar phản pháo để phát hiện chính xác hỏa lực đang tới. Ngoài ra, do tính chất công nghệ cao, Nga khó có thể thay thế chúng bằng các nguồn động lực mới” (Trích dẫn từ The Drive).
Điều đáng chú ý là việc không có hệ thống KBS trong trung đoàn pháo binh không chỉ khiến chỉ huy trung đoàn đau đầu. Nhưng đúng là như vậy, nếu cố gắng tìm vị trí của trạm KBS “ZOO-1” trong cấu trúc thông thường của một trung đoàn pháo binh hỗn hợp của Nga sẽ không tìm thấy nó ở đâu.
 |
| Zoo |
 |
| Zoopark-1M |
Điều đó có thể ví như thế này: xe thì có, chỗ đỗ thì không. Tuy nhiên, nếu nói không có bộ phận KBS nào trước đây thì không đúng, đã có nhưng nay đã bị loại.
 |
| Bằng chứng duy nhất về phá hủy của Zoopark (Sở thú) |
Tình báo Anh tin rằng trong cuộc xung đột với Nga, quân đội Ukraine chỉ thiệt hại 6 trạm KBS do tên lửa từ máy bay đối phương. Rõ ràng, ý tưởng sử dụng Su-35 với tên lửa chống radar trong giai đoạn đầu tiên của Chiến dịch quân sự tỏ ra rất hiệu quả.
Về phía Nga, cũng theo tình báo Anh, quân đội nước này cũng thiệt hại 6 hoặc 7 trạm, cộng với một trạm thuộc quyền sử dụng của Lực lượng vũ trang Ukraine như một chiến lợi phẩm gần thành phố Izyum.
Bây giờ chúng ta sẽ tìm hiểu các thành phần của toàn bộ cuộc đấu bắn phản công cả hai bên.
1. Tổ hợp radar trinh sát và điều khiển hỏa lực (radar phản pháo)
Về phía Nga, tổ hợp hiệu quả nhất là Zoopark-1M. APU có AN. Ở phía Ukraine là TPQ-36 của Mỹ.
 |
| Bắn trả: Ai nhanh hơn sẽ thắng |
 |
|
AN/TPQ-36 |
Thường một tổ hợp của Mỹ cần ba chiếc Humvee có rơ moóc, nhưng Ukraine đã đơn giản hóa còn hai xe và không dùng máy phát điện dự phòng. Bản sửa đổi V7 được sản xuất từ năm 1995 và khá phù hợp với chiến sự thời nay.
 |
| AN/TPQ-36 phát hiện các vị trí pháo binh ở khoảng cách lên tới 18 km, phóng tên lửa – lên tới 24 km. |
Còn tổ hợp “Zoo-1M” của Nga được bố trí gần nhau, có thể phát hiện lựu pháo đối phương từ khoản cách lên đến 18 km. Tổ hợp được trang bị tối đa 15 súng, bệ phóng tên lửa nhiều lớp cự ly 22 km, tên lửa chiến thuật cự ly 45 km.
Tuy nhiên, tổ hợp của Nga có những lợi thế không thể phủ nhận:
– Tất cả các thiết bị cần thiết có thể đặt trong một khối (một xe);
– Có lớp giáp bảo vệ cho các xạ thủ;
– Khả năng xuyên thủng tốt hơn;
– Khả năng hạn chế đối phương phát hiện được cải thiện hơn.
– Cùng khoảng cách với AN/TPQ-36, “Zoo” của Nga có các thông số về độ chính xác và tốc độ hơn.
 |
| Tổ hợp “Zoo” của Nga trên một chiếc xe |
Ngoài ra, việc sản xuất “”Zoo” rất dễ dàng. Zoo được chế tạo tại thành phố Yekaterinburg, với số lượng không hạn chế do đều sử dụng các linh kiện trọng nước sản xuất.
 |
Vấn đề của KBS Nga thực sự nằm ở điểm yếu sau:
Người Mỹ đã sử dụng hệ thống radar KBS trong tất cả các hoạt động quân sự ở bất cứ đâu có thể. Các chuyên gia của quân đội Mỹ đều có thể làm việc với AN / TPQ-36, hoặc với bất kỳ tổ hợp nào khác. Đơn giản, bởi quân đội Mỹ luôn trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu, và có nhiều kinh nghiệm thực tiễn bởi ngay cả trong tập trận, người Mỹ luôn sử dụng đạn pháo và tên lửa thật.
 |
Đối với người Nga, trước hết là sự thiếu hụt lực lượng chuyên gia cho “Zoopark”. Không có nhiều người trẻ tuổi sẵn sàng kí hợp đồng chuyên nghiệp như Quân đội Mỹ, có khả năng điều khiển camera, phát hiện, xác định, truyền tọa độ đến đúng nơi.
Ngoài ra, các trung tâm đào tạo (có hai nơi) với những thiết bị hiện đại không đầy đủ và khả năng thực hành trên thực địa không nhiều.
Mặt khác, trong quân đội Nga cần tuân thủ theo quy trình ra quyết định. Dữ liệu vừa nhận được, yêu cầu cần phản hồi trong vòng vài giây, nhưng theo truyền thống phải được thông báo cho cấp trên, theo một chuỗi nhân viên cho đến khi đến được người ra quyết định. Mất đi một số thời gian quý báu, nhưng nếu không có phê duyệt, khẩu đội không thể nhận được tọa độ của địch và lệnh khai hỏa.
Những hệ thống chống lại đối thủ
Một điểm không kém phần quan trọng là các radar đã phát hiện ra kẻ thù, đưa ra tọa độ, sở chỉ huy đã thống nhất mọi thứ (Với Lực lượng Vũ trang Ukraine, chỉ huy chiến trường là người quyết định về các cuộc tấn công bằng pháo), sau đó pháo binh sẽ khai hỏa. Hệ thống tên lửa nhiều lớp (MLRS) và tên lửa chiến thuật được bao gồm trong đó.
Pháo binh
 |
Trước khi xung đột Nga – Ukraine có số lượng lựu pháo tương đương. “Cẩm chướng”, “Acacia”, “Msta” – hoàn toàn ngang nhau, nhưng do lực lượng vũ trang Nga có số lượng nhiều hơn lực lượng vũ trang Ukraine nên lợi thế nghiêng về phía quân đội Nga.
Các hệ thống của phương Tây có tầm bắn xa và độ chính xác cao hơn so với Msta-S của Nga. Những khẩu pháo này không thể mang lại lợi thế tổng thể về số lượng, nhưng với một số lợi thế trên, chúng đã bắt đầu được Ukraine sử dụng phục vụ mục đích bắn phản công. Mọi thứ diễn ra tuần tự: radar phát hiện ra pháo Nga và “người châu Âu” bắt đầu khai hỏa áp chế từ các vị trí nằm ngoài tầm với của pháo Nga.
Hàng nghìn tên lửa dẫn đường Excalibur mà NATO chuyển cho Ukraine đã trở thành đối trọng đáng kể. Nga có “Krasnopol”, về nguyên tắc, số lượng đạn pháo gần như ngang tài ngang sức, nhưng lợi thế về tầm bắn của pháo NATO đóng một vai trò quan trọng.
Cả hai bên đều đã thể hiện khả năng “một phát – trúng ngay”, nhất là khi sử dụng UAV, nhưng về mặt trinh sát và hiệu chỉnh UAV, một lần nữa, lợi thế lại nghiêng về phía Ukraine.
Hệ thống tên lửa nhiều lớp (MLRS)
 |
Tất nhiên, ở đây bệ phóng Hymars đã thể hiện mình. Hệ thống này đã làm lu mờ thành công của Bayraktar do Thổ Nhĩ kỳ viện trợ cho Ucraina trong giai đoạn đầu và thể hiện mức độ chính xác rất cao. Các UAV của Ukraine ghi lại quá trình phóng và tiêu diệt mục tiêu, đã chứng minh cho kết quả này.
Có thể Iskander và Tornado-S của của Nga kém hơn, tuy nhiên không có dữ liệu xác nhận hoạt động của chúng.
Máy bay không người lái
 |
Ở đây, rất khó để nói bên nào có lợi thế. “Lancet” và các thiết bị tương tự tương đồng về mặt kỹ thuật của cả hai bên. Đây là một sự thay thế tốt cho đạn dẫn đường. Tuy nhiên, 3-5 kg thuốc nổ đối với một UAV vẫn kém hơn 7-8 kg đối với một quả đạn pháo, và thậm chí còn nhân với tốc độ và động năng tích lũy.
3. Hệ thống thông tin liên lạc và điều khiển
 |
Đây là lĩnh vực Ukraine có ưu thế hơn hẳn Nga.
Nga không có hệ thống tích hợp để truyền tọa độ, không có giao tiếp ở các cấp độ khác nhau, không có phản ứng kịp thời trước sự thay đổi của tình huống.
Trong khi phương Tây đã tăng cường cho Ukraine rất nhiều. Đúng, mọi thứ rất đơn giản: họ đã cung cấp cho Ukraine khả năng liên lạc bình thường, cho phép nhanh chóng chuyển thông tin sang các cấp độ khác nhau.
Thật không may, việc thiếu các loại thông tin liên lạc hiện đại trong quân đội Nga khiến việc khai hỏa pháo binh gặp vấn đề chính xác ở giai đoạn truyền tọa độ. Ngay cả khi bỏ qua các vấn đề về việc tích hợp radar khai hỏa pháo binh ở cấp trung đoàn và sư đoàn, việc truyền tọa độ các mục tiêu được phát hiện có thể là vô ích, vì tất cả các liên lạc vô tuyến hiện có đều bị kẻ thù nắm bắt và khai thác hoàn hảo. Đối phương đã xác định được các loại vũ khí pháo binh của Nga sẽ khai hỏa, bình tĩnh tập kết, rời vị trí. Khi đó, cuộc tập kích bằng hỏa lực của pháo binh Nga rơi vào nơi không người.
Và ngược lại, chỉ sau 2-3 loạt đạn, trung đội pháo phải rút khỏi vị trí, vì phản pháo sẽ không thể tránh khỏi.
Trong khi đó, phía Ukraine không dành nhiều thời gian cho việc ra quyết định. Chỉ huy sư đoàn nhận được thông tin và quyết định nổ súng vào các vị trí của đối phương. Thực tế cho thấy, các quyết định diễn ra khá nhanh.
Tổng hợp
Theo bài viết, tác giả cho rằng Ukraine thực sự triển khai lý thuyết phản pháo hiệu quả hơn và hơn nữa, điều này có từ trước rồi.
Trớ trêu là Nga có lợi thế vượt trội về công nghệ so với đối phương nhưng những lý do yếu kém nêu trên đã không cho phép quân đội Nga tận dụng các lợi thế này.
