Cần Thơ ‘xanh hóa’ hai ngành chủ lực

Cần Thơ Lúa và thủy sản - hai lĩnh vực vừa chịu tác động biến đổi khí hậu, vừa là mặt trận' then chốt để TP. Cần Thơ trở thành đô thị sinh thái, giảm phát thải.

Sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu và tiến tới giảm phát thải ròng bằng “0” không còn là yêu cầu mà đã trở thành động lực phát triển của vùng ĐBSCL, đặc biệt là TP. Cần Thơ. Tại Nghị quyết số 59-NQ/TW, Bộ Chính trị đã xác định xây dựng và phát triển TP. Cần Thơ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trở thành đô thị sinh thái, văn minh, hiện đại, mang bản sắc sông nước, giữ vai trò trung tâm động lực của vùng.

Mô hình lúa-tôm thuận tự nhiên, giảm phát thải khí nhà kính ở TP. Cần Thơ đang mang lại hiệu quả kinh tế tốt cho nông dân. Ảnh: Kim Anh.

Ứng dụng công nghệ cao để giảm phát thải khí nhà kính

Trong chiến lược này, Cần Thơ xác định, nuôi trồng thủy sản và trồng lúa là hai lĩnh vực vừa chịu tác động của biến đổi khí hậu, vừa là “mặt trận” then chốt để thành phố khẳng định sự chuyển mình sang mô hình phát triển xanh và không "dấu chân" các-bon.

Lĩnh vực thủy sản được xem là ngành kinh tế mũi nhọn của Cần Thơ, nhờ điều kiện tự nhiên phong phú với 72 km bờ biển, ba cửa sông lớn (Định An, Trần Đề, Mỹ Thanh) và hệ thống sông ngòi dày đặc, nguồn nước ngọt quanh năm và quỹ đất rộng. Lợi thế này cho phép thành phố phát triển nuôi trồng ở cả ba hệ sinh thái: ngọt, lợ và mặn, theo hướng sinh thái, ứng dụng công nghệ cao.

Lĩnh vực nuôi trồng thủy sản là một trong những ngành mũi nhọn, tiềm năng giảm phát thải khí nhà kính ở Cần Thơ. Ảnh: Kim Anh.

Đáng chú ý, nhiều mô hình nuôi thích ứng biến đổi khí hậu đã phát huy hiệu quả như ao lót bạt 2-3 giai đoạn, semi biofloc, quan trắc tự động, sử dụng sàn cho ăn thông minh và hệ thống theo dõi môi trường ao nuôi bằng cảm biến IoT…

Năng suất tôm thẻ chân trắng đạt bình quân 20-30 tấn/ha/vụ, vừa nâng cao giá trị trên đơn vị diện tích, vừa giảm rủi ro môi trường nhờ hệ thống tuần hoàn khép kín.

Ở lĩnh vực trồng trọt, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ đang triển khai mạnh mẽ Đề án một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Theo bà Nguyễn Thị Giang, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố, đến giữa năm 2025, thành phố đã liên kết tiêu thụ trên 76.000 ha lúa, củng cố hơn 100 HTX và vùng sản xuất đạt chứng nhận VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ.

Hệ thống đo đạc lượng giảm phát thải khí nhà kính được lắp đặt tại nhiều cánh đồng lúa chất lượng cao ở Cần Thơ. Ảnh: Kim Anh.

Kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ (AWD) và quy trình 1 phải 5 giảm đã được nông dân Cần Thơ áp dụng trên 300.000 ha, giúp tiết kiệm hơn 4 triệu đồng chi phí/ha, tăng năng suất lúa khoảng 300kg/ha, giảm phát thải khí metan từ 30-40%.

Ngoài ra, thành phố đang đẩy mạnh mô hình kinh tế tuần hoàn từ rơm rạ, sản xuất phân hữu cơ, kết hợp các mô hình thí điểm MRV, IPHM và sử dụng nấm sinh học để quản lý dịch hại. Những bước đi này đã cụ thể hóa cam kết giảm phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp.

Nhờ đẩy mạnh áp dụng tiến bộ kỹ thuật, giai đoạn 2015-2024, sản lượng tôm nước lợ của Cần Thơ tăng trưởng bình quân 11,1%/năm, từ 90.854 tấn lên 232.872 tấn, tăng hơn 2,5 lần sau 9 năm. Năm 2025, thành phố đặt mục tiêu duy trì ổn định diện tích 96.500 ha nuôi thủy sản. Trong đó có 51.000 ha tôm nước lợ, sản lượng 705.958 tấn.

Những mô hình nông nghiệp sinh thái bền vững

Từ định hướng vĩ mô đến thực tiễn cơ sở, nhiều địa phương trong thành phố đã và đang chuyển mình mạnh mẽ. Điển hình tại xã Liêu Tú - một trong những địa phương cụ thể hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, ứng dụng công nghệ cao gắn với giảm phát thải khí nhà kính, phát triển bền vững trong chiến lược phát triển.

Với diện tích đất trồng lúa chiếm 5.765 ha; nuôi trồng thủy sản khoảng 1.525 ha, xã Liêu Tú xác định nông nghiệp vẫn là thế mạnh chính, đồng thời cũng là lĩnh vực cần chuyển đổi sớm nhất để giảm phát thải.

Ông Nguyễn Văn Huyền, Phó Chủ tịch Thường trực UBND xã Liêu Tú cho biết, nhờ định hướng đúng, giá trị sản xuất, thu hoạch trên 1 ha đất nông nghiệp của xã cuối năm 2024 đạt 262,5 triệu đồng, vượt 5% so với nghị quyết; thu nhập bình quân đầu người đạt 67,5 triệu đồng, tăng 18 triệu đồng so với năm 2020.

Ông Nguyễn Văn Huyền, Phó Chủ tịch Thường trực UBND xã Liêu Tú chia sẻ về định hướng sản xuất nông nghiệp sinh thái, giảm phát thải của địa phương. Ảnh: Kim Anh.

Liêu Tú hiện có 3 HTX và 17 tổ hợp tác giữ vai trò hạt nhân trong liên kết “4 nhà” và chuyển giao khoa học kỹ thuật. Diện tích lúa thơm, lúa đặc sản đạt hơn 70% tổng diện tích canh tác, trong đó nhiều mô hình sản xuất lúa hữu cơ, lúa chất lượng cao được liên kết tiêu thụ ổn định.

Ở lĩnh vực thủy sản, các mô hình nuôi tôm công nghệ cao trong ao lót bạt, ứng dụng quy trình siêu thâm canh trên khoảng 300 ha cho sản lượng khoảng 20 tấn/ha/vụ, lợi nhuận hàng tỷ đồng mỗi năm.

Ngoài ra, nhiều mô hình nông nghiệp sinh thái, ứng dụng công nghệ cao đang được triển khai trên địa bàn xã như: nuôi cá ứng dụng VietGAP, tiêu chuẩn ASC vào đánh giá, truy xuất nguồn gốc và chất lượng với quy mô 250 ha; mô hình du lịch canh nông 25 ha; mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa hữu cơ 136 ha.

Hiện nay, Liêu Tú đang tiếp tục triển khai Đề án Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, với diện tích gần 2.300 ha. Ông Huyền nhấn mạnh, xã xác định mục tiêu phấn đấu trở thành địa phương có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp hữu cơ, thủy sản công nghệ cao gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2025-2030.

Các giải pháp được tập trung là đẩy mạnh tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng ứng dụng khoa học, chuyển đổi số; đa dạng hóa cây trồng vật nuôi an toàn; đầu tư hạ tầng nuôi trồng thủy sản bền vững; thu hút doanh nghiệp đầu tư vào kinh tế trang trại, HTX...

Nông dân xã Liêu Tú (TP. Cần Thơ) phấn khởi tham gia dự án sản xuất lúa hữu cơ gắn kết với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm. Ảnh: Kim Anh.

Có thể thấy, từ định hướng đến những mô hình cụ thể , TP. Cần Thơ đang dần định hình rõ nét con đường phát triển nông nghiệp sinh thái, hướng tới nền sản xuất phát thải thấp, thân thiện môi trường.

Khi nông nghiệp trở thành nền tảng cho kinh tế xanh và đô thị sinh thái, Cần Thơ không chỉ giảm phát thải, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu mà còn tạo dựng bản sắc riêng, một “thành phố đáng sống” của vùng châu thổ sông nước Cửu Long.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/can-tho-xanh-hoa-hai-nganh-chu-luc-d784043.html