Dự thảo Luật Chuyển đổi số: Tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia

Thẩm tra dự thảo Luật Chuyển đổi số tại Phiên họp toàn thể lần thứ Mười bốn, các ý kiến của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhấn mạnh, cần tạo hành lang pháp lý đồng bộ, tổng thể điều chỉnh và thúc đẩy quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Xác định rõ phạm vi “kinh tế số”

Cùng với phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số được xác định là một trong những xung lực mới, đột phá để đưa đất nước phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên giàu mạnh, hùng cường, thực hiện thắng lợi mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến năm 2045, trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn phát biểu

Hệ thống pháp luật liên quan đến chuyển đổi số đã có nhiều luật chuyên ngành, như Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Dữ liệu, Luật Giao dịch điện tử, Luật Viễn thông, Luật An toàn thông tin mạng… Tuy nhiên, các quy định còn khu trú, chưa được kết nối liền mạch để điều chỉnh một cách tổng thể các hoạt động chuyển đổi số quốc gia. Thực tiễn cần bổ sung các quy định mới để điều chỉnh các khoảng trống pháp lý phát sinh trong quá trình 5 năm chuyển đổi số như: số hóa thế giới thực, kết nối thế giới thực và số thành một thế giới thống nhất, ngôn ngữ số, chủ quyền quốc gia trên không gian mạng...

Tại phiên họp, các đại biểu cơ bản nhất trí với việc cần thiết xây dựng Luật Chuyển đổi số nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về chuyển đổi số quốc gia, tạo hệ thống pháp lý liên ngành về chuyển đổi số trong ngành, lĩnh vực; điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia các hoạt động trên môi trường số; thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn diện; tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập. Các đại biểu cũng nhấn mạnh quan điểm, dự thảo Luật Chuyển đổi số là luật khung, tính kế thừa và phát triển các quy định của pháp luật hiện hành còn phù hợp về công nghệ thông tin, kết nối các luật hiện hành, đồng thời bổ sung khoảng trống pháp lý về chuyển đổi số để hình thành hành lang pháp lý đồng bộ, tổng thể điều chỉnh và thúc đẩy quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Các đại biểu dự phiên họp

Dự thảo Luật dành một chương quy định các nội dung về kinh tế số nhằm quản lý, thúc đẩy phát triển kinh tế số, đặc biệt là kinh tế số nền tảng, kinh tế số ngành, lĩnh vực. Trong đó, tại khoản 7 Điều 3 dự thảo Luật quy định “kinh tế số là bộ phận của nền kinh tế, trong đó việc sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng và quản lý dựa chủ yếu vào công nghệ số, hạ tầng số, dữ liệu số và dịch vụ số”.

Đại biểu Nguyễn Phương Tuấn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, về bản chất, kinh tế số là một phương thức thực hiện hoạt động kinh tế, nhằm phân biệt với phương thức truyền thống, trực tiếp. Kinh tế số bao gồm tất cả các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế (công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ; sản xuất, phân phối, lưu thông hàng hóa, giao thông vận tải, tài chính, ngân hàng…) phát triển dựa trên ứng dụng công nghệ số. Quá trình thực hiện các hoạt động trong kinh tế số có sự đan xen giữa phương thức trực tiếp và trên môi trường số hoặc được thực hiện hoàn toàn trên môi trường số nhưng vẫn phải gắn với ngành, lĩnh vực cụ thể.

Do đó, theo đại biểu Nguyễn Phương Tuấn cơ quan chủ trì soạn thảo cần xác định rõ phạm vi của “kinh tế số” được điều chỉnh trong dự thảo Luật, nhằm phân biệt với các khía cạnh khác của quản lý kinh tế được quy định tại pháp luật khác có liên quan, như pháp luật về thương mại, thương mại điện tử, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, tín dụng, ngân hàng, bảo hiểm…

Ưu tiên phát triển hạ tầng, dữ liệu, nhân lực

ĐBQH Nguyễn Chu Hồi (Hải Phòng) nhấn mạnh, chuyển đổi số là quá trình số hóa và tích hợp công nghệ số toàn diện vào hoạt động quản lý, sản xuất, kinh doanh và đời sống xã hội, tạo ra môi trường số, tương tác với môi trường thực để thay đổi cách thức tổ chức hoạt động, cung cấp dịch vụ, tạo ra giá trị mới; vì vậy, dự thảo Luật cần quy định các khái niệm cốt lõi như: số hóa, bản sao số, các hoạt động chuyển đổi số...; các chính sách của nhà nước; dữ liệu từ hạ tầng vật lý - số (IOT), thúc đẩy số hóa toàn diện thế giới thực và kết nối thực ảo.

ĐBQH Nguyễn Chu Hồi (Hải Phòng) phát biểu

Liên quan đến chính sách của Nhà nước về chuyển đổi số, đại biểu Nguyễn Chu Hồi cho rằng, dự thảo Luật cần khẳng định các chính sách lớn của Nhà nước, xác định chuyển đổi số là đột phá hàng đầu; lấy người dân là trung tâm; ưu tiên phát triển hạ tầng, dữ liệu, nhân lực và thúc đẩy hợp tác quốc tế được nêu tại các văn bản như Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024, Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 1/4/2025…

Dự thảo Luật đã thể chế hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển hạ tầng cho chuyển đổi số quốc gia đã được nêu tại Nghị quyết số 57-NQ/TW, trong đó, xác định các thành phần cấu thành hạ tầng cho chuyển đổi số (hạ tầng số, hạ tầng số công cộng, hạ tầng công nghiệp công nghệ số); yêu cầu phát triển đối với hạ tầng bảo đảm đồng bộ, hiện đại, an toàn đáp ứng nhu cầu triển khai chuyển đổi số một cách toàn diện tại Việt Nam. Liên quan đến nội dung này, bà Nguyễn Thị Lan Anh, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lào Cai đề xuất, dự thảo Luật cần quan tâm có thêm những chính sách của Nhà nước về phát triển hạ tầng và nhân lực cho chuyển đổi số đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn do hiện nay vẫn còn nhiều thôn, bản “lõm sóng”.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Lào Cai Nguyễn Thị Lan Anh

Từ thực tiễn tại địa phương, bà Nguyễn Thị Lan Anh cho biết, việc không có sóng di động ở những thôn, bản vùng sâu, vùng xa làm ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của người dân nơi đây, nhất là trong bối cảnh nước ta đang đẩy mạnh chuyển đổi số, công tác quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương được đưa lên môi trường số.

Cùng với chính sách phát triển hạ tầng cho chuyển đổi số, bà Nguyễn Thị Lan Anh đề xuất, cần quan tâm tới chính sách về bảo mật dữ liệu, bảo đảm sự kết nối, liên thông dữ liệu, bởi thực tế hiện nay các cơ quan quản lý nhà nước đang tích cực chuyển đổi số và mỗi cơ quan, bộ, ngành lại quản lý một cơ sở dữ liệu riêng, chưa có sự liên thông, kết nối dẫn tới khó khăn, hạn chế trong thực hiện thủ tục hành chính cũng như trong quản lý nhà nước nói chung.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/du-thao-luat-chuyen-doi-so-tao-hanh-lang-phap-ly-dong-bo-thuc-day-chuyen-doi-so-quoc-gia-10390017.html