Xuất khẩu trực tuyến: Doanh nghiệp cần làm gì để tránh rủi ro?

VTV.vn - Thương mại điện tử xuyên biên giới mang đến cơ hội lớn cho doanh nghiệp, nhưng cũng đặt ra không ít thách thức về pháp lý và quản lý rủi ro.

Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ, xuất khẩu trực tuyến đã trở thành một trong những xu hướng quan trọng giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường quốc tế.

Nhiều cơ hội lắm thách thức

Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ, xuất khẩu trực tuyến đã trở thành một trong những xu hướng quan trọng giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường quốc tế. Theo báo cáo từ Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP Hồ Chí Minh (ITPC), Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Các ngành hàng thế mạnh như làm đẹp, thời trang, thực phẩm và đồ uống đều có tốc độ tăng trưởng tìm kiếm ấn tượng, nhờ vào sự chuyển dịch mạnh mẽ sang nền tảng thương mại điện tử B2B (business-to-business).

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội là những thách thức không nhỏ, nhất là khi doanh nghiệp phải đối mặt với yêu cầu khắt khe từ các thị trường quốc tế. Một trong những vấn đề lớn nhất hiện nay chính là quản lý rủi ro liên quan đến pháp lý, quy trình giao dịch, và các yêu cầu minh bạch thông tin trong thương mại điện tử xuyên biên giới.

Để tham gia vào thương mại điện tử xuyên biên giới, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào sự phát triển tự nhiên của nền tảng mà cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý

Bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc ITPC, cho biết tại Hội nghị Tập huấn "Pháp lý trong kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử: Thách thức và cơ hội", rằng các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị, chú trọng đến các yếu tố pháp lý, quy định về xuất xứ, và yêu cầu giao dịch minh bạch. Theo bà Quyên, việc tuân thủ các yêu cầu này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro pháp lý mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh khi tham gia các thị trường FTA (Hiệp định Thương mại Tự do).

Một điểm đáng lưu ý nữa là sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng như Alibaba.com, nơi mà 74% nhà mua hàng B2B thuộc thế hệ Millennials đang tìm kiếm nhà cung cấp mới, yêu cầu trải nghiệm tương tự như giao dịch tiêu dùng cá nhân. Ông Trần Thành Nghi, Quản lý đối tác bán hàng Verified Supplier tại Alibaba.com, cũng chỉ ra rằng ngành hàng của Việt Nam đang phát triển mạnh trên nền tảng này, với một số ngành có tốc độ tăng trưởng tìm kiếm ấn tượng như làm đẹp (191%), thời trang & phụ kiện (188%) và thực phẩm & đồ uống (104%). Tuy nhiên, việc gia tăng lượng giao dịch đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt về hồ sơ năng lực và mức độ minh bạch.

Làm gì để vượt khó?

Để tham gia vào thương mại điện tử xuyên biên giới, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào sự phát triển tự nhiên của nền tảng mà cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý và quản trị rủi ro. Một trong những yếu tố quan trọng được các chuyên gia khuyến nghị là việc chuẩn bị đầy đủ các chứng từ pháp lý cần thiết khi xuất khẩu, bao gồm hóa đơn thương mại (Commercial Invoice), phiếu đóng gói (Packing List), vận đơn (Bill of Lading), và giấy chứng nhận xuất xứ (C/O).

Để thành công trong thương mại điện tử xuyên biên giới, doanh nghiệp phải chủ động nắm vững các quy định pháp lý liên quan đến sản phẩm của mình tại từng thị trường mục tiêu.

Ông Lê Sài Gòn, NCS. Tiến sĩ và Nhà sáng lập Trung tâm Đào tạo Xuất nhập khẩu SIMEX, nhấn mạnh rằng các chứng từ này không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là yếu tố quyết định đến việc doanh nghiệp có thể tận dụng được các ưu đãi từ Hiệp định Thương mại Tự do hay không. Các quy định về xuất xứ phức tạp trong các hiệp định FTA hiện nay nếu không được hiểu rõ sẽ dễ dàng khiến doanh nghiệp bị từ chối ưu đãi thuế quan, gây tổn thất về chi phí và ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp.

Theo ông Lê Sài Gòn, để thành công trong thương mại điện tử xuyên biên giới, doanh nghiệp phải chủ động nắm vững các quy định pháp lý liên quan đến sản phẩm của mình tại từng thị trường mục tiêu. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro từ phía cơ quan chức năng mà còn gia tăng cơ hội thành công khi tham gia vào các thỏa thuận thương mại tự do.

Ngoài các vấn đề pháp lý, doanh nghiệp cũng cần chú trọng đến yếu tố minh bạch và hồ sơ năng lực (profile). Ông Phạm Văn Việt, Chủ tịch Công ty TNHH Việt Thắng Jean, cho rằng sự cạnh tranh hiện nay không chỉ nằm ở giá cả mà còn ở chất lượng hồ sơ năng lực của doanh nghiệp. Thậm chí, theo thống kê, 70% nhà mua hàng B2B trên nền tảng TMĐT xuyên biên giới đánh giá nhà cung cấp dựa trên dữ liệu hồ sơ năng lực của họ. Đây là điều hết sức quan trọng trong bối cảnh thương mại điện tử, nơi mà tính minh bạch và độ tin cậy của nhà cung cấp có thể quyết định đến quyết định mua hàng của đối tác.

Để tránh rủi ro trong giao dịch, doanh nghiệp cũng cần chú trọng đến việc xây dựng mối quan hệ lâu dài với các đối tác và duy trì sự linh hoạt trong các điều khoản hợp đồng. Các yêu cầu về tiêu chuẩn môi trường (ESG) và phát thải carbon ngày càng trở nên quan trọng, đặc biệt đối với các ngành có tác động lớn đến môi trường như dệt may. Ông Phạm Văn Việt cảnh báo rằng trong tương lai, các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc sản phẩm sẽ ngày càng chặt chẽ, đòi hỏi doanh nghiệp phải có hệ thống kiểm soát chất lượng và chứng nhận sản phẩm rõ ràng.

Một câu chuyện thành công điển hình là việc chuyển đổi từ mô hình bán sỉ truyền thống sang xuất khẩu trực tuyến của Công ty TNHH MTV SX TMDV Hành Sanh. Theo ông Steven Tô, Phó Giám đốc Điều hành công ty Hành Sanh, việc tham gia nền tảng Alibaba.com và đạt chuẩn Verified Supplier đã giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường sang hơn 8 quốc gia, với doanh thu từ kênh này tăng trưởng ổn định. Câu chuyện của Hành Sanh là minh chứng rõ ràng cho thấy tầm quan trọng của việc chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý và hồ sơ năng lực trong môi trường xuất khẩu trực tuyến.

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu và yêu cầu khắt khe về pháp lý, doanh nghiệp cần nhận thức rõ về tầm quan trọng của chuyển đổi số trong hoạt động xuất khẩu. Việc xây dựng hệ thống công nghệ mạnh mẽ, kết hợp với việc tuân thủ quy trình pháp lý nghiêm ngặt, sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ bảo vệ mình khỏi rủi ro mà còn tạo nền tảng vững chắc để phát triển trong môi trường thương mại điện tử xuyên biên giới.

Nguồn: https://vtv.vn/xuat-khau-truc-tuyen-doanh-nghiep-can-lam-gi-de-tranh-rui-ro-100251128170332052.htm