Đưa quan hệ hữu nghị truyền thống lên tầm cao mới

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân hội kiến Chủ tịch đảng cầm quyền FRELIMO, Tổng thống Mozambique Filipe Nyusi.

Xin Thứ trưởng chia sẻ về ý nghĩa của chuyến thăm chính thức Mozambique và Nam Phi của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân?

Nhận lời mời của Thủ tướng nước Cộng hòa Mozambique Adriano Maleiane và Phó Tổng thống nước Cộng hòa Nam Phi Paul Mashatile, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đã thăm chính thức Cộng hòa Mozambique và Cộng hòa Nam Phi từ ngày 10-17/9. Chuyến thăm mang nhiều ý nghĩa quan trọng đối với cả Việt Nam và hai nước bạn, thể hiện ở các điểm chính như sau:

Thứ nhất, đây là bước triển khai mạnh mẽ đường lối đối ngoại do Đại hội Đảng lần thứ XIII đề ra về độc lập, tự chủ vì hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại. Chuyến thăm cũng góp phần thực hiện Đề án “Phát triển quan hệ giữa Việt Nam và các nước khu vực Trung Đông – châu Phi giai đoạn 2016-2025”.

Thứ hai, chuyến thăm thể hiện sự coi trọng đối với Mozambique và Nam Phi, hai nước bạn bè truyền thống tại châu Phi mà ta có mối quan hệ thủy chung, gắn bó đặc biệt. Dù xa cách về địa lý, Việt Nam cùng Mozambique và Nam Phi chia sẻ nhiều điểm tương đồng. Đó là lòng yêu nước, tinh thần quả cảm bảo vệ hòa bình, tự do dân tộc trong những thập kỷ trước và quyết tâm xây dựng đất nước hòa bình, phồn vinh, hội nhập trong giai đoạn hiện nay.[1]

Thứ ba, chuyến thăm của Phó Chủ tịch nước trở thành một dấu mốc mới trong tăng cường quan hệ song phương, là lần đầu tiên lãnh đạo cấp cao Việt Nam thăm Mozambique sau 7 năm[2] và Nam Phi sau 4 năm[3]; diễn ra vào năm kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nam Phi. Chuyến thăm thể hiện quyết tâm mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam và Mozambique, quan hệ Đối tác vì hợp tác và phát triển Việt Nam-Nam Phi.

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân hội đàm với Phó Tổng thống Cộng hoà Nam Phi Paul Mashatile. (Nguồn: TTXVN)

Xin Thứ trưởng cho biết những kết quả nổi bật của chuyến thăm quan trọng này?

Vượt những khoảng cách địa lý xa xôi, với lịch trình hoạt động phong phú, toàn diện gồm các tiếp xúc song phương cả ở kênh Đảng, Nhà nước, Quốc hội, gặp gỡ kiều bào, xúc tiến thương mại-đầu tư, giao lưu nhân dân và ngoại giao văn hóa, chuyến thăm đạt được những kết quả rất tích cực, cụ thể trên nhiều mặt.

Thứ nhất, chuyến thăm góp phần tăng cường hơn nữa sự tin cậy chính trị cao giữa Việt Nam với Mozambique và Nam Phi. Lãnh đạo cấp cao hai nước dành cho Phó Chủ tịch nước và đoàn sự đón tiếp trọng thị, thân tình. Lãnh đạo hai nước bạn nhiều lần bày tỏ ngường mộ thành tựu phát triển của Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhấn mạnh tình cảm “anh em”, tình nghĩa thuỷ chung với Việt Nam. Tại Mozambique, Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân hội đàm, hội kiến với cả ba nhà lãnh đạo cấp cao nhất là Tổng thống kiêm Chủ tịch đảng cầm quyền Frelimo, Thủ tướng, và Chủ tịch Quốc hội, gặp Tổng Thư ký Đảng Frelimo và Chủ tịch Hội đồng thành phố Maputo cũng là Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Frelimo.

Tại Nam Phi, Phó Chủ tịch nước gặp riêng và hội đàm với Phó Tổng thống, gặp Tổng thư ký và các thành viên Ban lãnh đạo cao nhất của hai chính đảng là Đảng cầm quyền Đại hội dân tộc Phi (ANC) và Đảng Cộng sản Nam Phi; tham gia các cuộc hội đàm, tiếp xúc về phía bạn đều là lãnh đạo các bộ, ngành chủ chốt trong Chính phủ. Các nhà lãnh đạo đã nhất trí tăng cường trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao cả ở kênh Đảng và Nhà nước; đẩy mạnh trao đổi kinh nghiệm lãnh đạo, quản lý đất nước; tiếp tục phát huy vai trò của các cơ chế hợp tác song phương, đàm phán và ký kết các văn kiện hợp tác nhằm củng cố khuôn khổ pháp lý; khẳng định tiếp tục phối hợp, ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn đa phương.

Ta ủng hộ hai nước trong hợp tác với ASEAN; Mozambique và Nam Phi cam kết là cửa ngõ để Việt Nam hợp tác với Liên minh châu Phi và tiếp cận thị trường châu Phi.

Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân và Chủ tịch Hội đồng thành phố Maputo Eneas Comiche khai trương biển tên Đại lộ Hồ Chí Minh. (Nguồn: TTXVN)

Thứ hai, chuyến thăm tạo xung lực mới cho hợp tác giữa Việt Nam và hai nước trên lĩnh vực kinh tế – đầu tư – thương mại. Phó Chủ tịch cùng Lãnh đạo cấp cao hai nước nhất trí cho rằng hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư có những điểm sáng, điển hình thành công như liên doanh viễn thông Movitel, dự án phát triển cây lượng thực, thực phẩm ở Mozambique hay việc Nam Phi trở thành đối tác thương mại và thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam tại châu Phi; tuy nhiên, vẫn chưa tương xứng với tin cậy chính trị và tiềm năng của các bên.

Với Mozambique, chuyến thăm đã góp phần mở ra các lĩnh vực hợp tác mới như phát triển cơ sở hạ tầng giao thông, đóng tàu, đào tạo nghề… bên cạnh thúc đẩy phát triển bền vững, hiệu quả những lĩnh vực hợp tác truyền thống là viễn thông, nông nghiệp, khai khoáng. Phó Chủ tịch nước đã tiếp các Bộ trưởng phụ trách kinh tế và doanh nghiệp hàng đầu của hai nước, lắng nghe, ghi nhận các đề xuất cụ thể, đồng thời nêu các định hướng lớn thúc đẩy hợp tác giữa chính phủ cũng như doanh nghiệp hai nước một cách thực chất, hiệu quả.

Với Nam Phi, lãnh đạo bạn đều ủng hộ các đề xuất của ta tăng cường hợp tác về kinh tế, thương mại, du lịch, giáo dục đào tạo, nông nghiệp, than – khoáng sản. Nam Phi trở thành một trong những đối tác châu Phi đầu tiên Việt Nam thúc đẩy đàm phán Hiệp định thương mại tự do (FTA). Phía Nam Phi cũng chủ động đề xuất những dự án mới như xe điện, dược phẩm, thiết bị gia dụng… Đặc biệt nhân chuyến thăm, toạ đàm hợp tác kinh tế Việt Nam-Nam Phi trong khuôn khổ Ngày Việt Nam tại Nam Phi 2023 thu hút tới 150 đại diện bộ, ngành, doanh nghiệp, hiệp hội hai nước. Ngay tại tọa đàm, công ty dược phẩm hai nước đã ký kết được thỏa thuận hợp tác.

Thứ ba, các hoạt động ngoại giao văn hóa, tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh là một điểm nhấn đặc biệt. Tại Mozambique, Phó Chủ tịch nước đã cùng bạn bè Mozambique dâng hoa và khai trương biển tên mới của Đại lộ mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay trong lòng thủ đô Maputo.[4]

Tại Nam Phi, nhân kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, lần đầu tiên chương trình “Ngày Việt Nam” được tổ chức tại Nam Phi, cũng là lần đầu tiên chương trình này có mặt tại châu Phi. Không gian văn hóa Việt Nam do Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đích thân cắt băng khai trương đã giới thiệu đến đông đảo bạn bè Nam Phi nói riêng, châu Phi và quốc tế nói chung nền văn hóa đa dạng, giàu bản sắc của Việt Nam; thể hiện Việt Nam coi văn hóa là một kênh quan trọng nhằm tăng cường giao lưu, gắn kết giữa nhân dân hai nước.

Khách tham quan mặc thử trang phục cổ triều Nguyễn tại Không gian văn hoá Việt Nam tại Nam Phi.

Thứ tư, Phó Chủ tịch nước đã quan tâm, dành thời gian gặp gỡ cộng đồng người Việt Nam tại Mozambique và Nam Phi. Phó Chủ tịch nước hoan nghênh cộng đồng người Việt tại hai nước dù không lớn, nhưng đã phát huy phẩm chất tốt đẹp của người Việt Nam, đoàn kết vượt khó, đóng góp tích cực cho xã hội sở tại, làm cầu nối cho quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam với sở tại. Sự thăm hỏi, động viên của Phó Chủ tịch nước thể hiện sự quan tâm và chăm lo của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, triển khai thực hiện Kết luận 12 của Bộ Chính trị về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới. Trong trao đổi với Lãnh đạo bạn, Phó Chủ tịch nước đã đề nghị nước sở tại tạo điều kiện thuận lợi về lưu trú, giấy phép lao động… cho người Việt được yên tâm làm ăn, phát triển và hội nhập.

Tóm lại, chuyến thăm Mozambique và Nam Phi của Phó Chủ tịch nước Võ Thị Ánh Xuân đã thành công tốt đẹp về mọi mặt, được dư luận báo chí Việt Nam và sở tại phản ánh tích cực, sinh động. Tôi tin tưởng rằng, từ những nhận thức chung đã đạt được trong chuyến thăm giữa Phó Chủ tịch nước và Lãnh đạo cấp cao hai nước bạn, các bộ, ban, ngành liên quan mỗi nước sẽ tiếp tục phối hợp, hiện thực hóa các biện pháp cụ thể nhằm đưa quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với Mozambique và Nam Phi phát triển lên tầm cao mới, vì lợi ích của nhân dân ba nước, đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở hai châu lục và trên thế giới.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!

[1] Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận nền độc lập và thiết lập quan hệ ngoại giao với Mozambique từ năm 1975; ủng hộ Nam Phi trong cuộc đấu tranh vì tự do, bình đẳng và thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1993 trước khi Nam Phi tổ chức cuộc bầu cử dân chủ đầu tiên năm 1994. Hai nước cũng dành cho Việt Nam sự ủng hộ chí tình trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước trong những thập kỷ qua.

[2] Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm Mozambique năm 2016.

[3] Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ thăm Nam Phi năm 2019.

[4] Đại lộ được Tổng thống đầu tiên của Mozambique Samora Machel đặt tên năm 1977 và đã trở thành biểu tượng của sự gắn kết lịch sử, tình cảm chân thành giữa các thế hệ Lãnh đạo và nhân dân hai nước.