Đây không còn là cải tiến mang tính thử nghiệm, mà là cuộc cải tổ sâu rộng, phản ánh đúng tốc độ biến đổi của nền kinh tế số và thị trường lao động.
Mô hình ngân hàng tín chỉ
Các quốc gia từ Ấn Độ, Philippines, Singapore đến Thái Lan đang tái định hình cấu trúc giáo dục đại học, dịch chuyển từ mô hình đào tạo truyền thống sang hệ sinh thái chứng chỉ vi mô và chương trình linh hoạt dựa trên kỹ năng. Chứng chỉ vi mô là các văn bằng được cấp cho người học sau khi hoàn thành một khóa học ngắn hạn tập trung vào kỹ năng hoặc năng lực cụ thể.
Chứng chỉ vi mô không thay thế bằng cấp truyền thống, nhưng khi sở hữu chúng, thanh thiếu niên có đủ điều kiện tìm việc. Đây là cơ hội để người trẻ ‘học đi đôi với hành’, phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện kinh tế và mong muốn nghề nghiệp. Chính phủ Philippines sẽ tiếp tục hoàn thiện các văn bản về chứng chỉ vi mô, nhằm tạo hành lang pháp lý tốt nhất cho mô hình này. TS ETHEL PASCUA - VALENZUELA Ủy viên Ủy ban Giáo dục Đại học Philippines
Tại Thái Lan, Đại học Mở Sukhothai Thammathirat (STOU) là một trong những cơ sở đi đầu trong đổi mới cấu trúc đào tạo đại học. TS Kamolrat Intaratat, chuyên gia giáo dục của STOU, nhận xét rằng giới trẻ hiện nay không còn chấp nhận mô hình “học trước - làm sau”. Họ mong muốn các chương trình đào tạo không chỉ cung cấp kiến thức mà còn giúp tích lũy kỹ năng và tạo cơ hội kiếm tiền ngay trong quá trình học.
Đáp lại nhu cầu này, năm 2022, STOU triển khai dự án Học viện Nhân dân, một nền tảng mô-đun cho phép học trực tuyến, tích lũy tín chỉ và chuyển đổi thành bằng cấp phù hợp với nghề nghiệp.
Mô hình hoạt động theo cơ chế “ngân hàng tín chỉ”, nơi mọi khóa học, kinh nghiệm làm việc hay thành tựu nghề nghiệp đều có thể quy đổi thành đơn vị học thuật. Người học có thể tạm dừng, đi làm, rồi quay lại học mà không bị gián đoạn lộ trình. Dự án còn liên kết với các cơ quan quản lý như Văn phòng Tín dụng Quốc gia nhằm chuẩn hóa quá trình công nhận tín chỉ.
Cách tiếp cận này phù hợp với chiến lược phát triển kỹ năng cho tất cả đối tượng, kể cả những nhóm dễ bị tổn thương như người khuyết tật. Trong bối cảnh Chính phủ Thái Lan thúc đẩy học tập suốt đời, các trường đại học trong nước đang ở nhiều giai đoạn khác nhau của quá trình chuyển đổi, nhưng xu hướng chung là tích hợp chứng chỉ vi mô vào hệ thống đào tạo chính thức.
Học tập suốt đời
Singapore từ lâu đã xem học tập suốt đời là trụ cột của hệ thống giáo dục quốc gia, và sự bùng nổ của chứng chỉ vi mô được coi là một phần quan trọng trong chiến lược này. Các cơ sở giáo dục như Đại học Quốc gia Singapore (NUS) hay Đại học Khoa học Xã hội Singapore (SUSS) đã tích hợp các khóa học ngắn hạn, từ vài ngày đến một học kỳ, vào chương trình cấp bằng. Người học có thể xếp chồng tín chỉ để đạt chứng chỉ sau đại học hoặc thậm chí bằng thạc sĩ, tạo lộ trình linh hoạt và thực tế hơn.
Theo TS Tan Tai Yong, chuyên gia giáo dục tại SUSS, các trường đại học không thể chỉ vận hành như “người canh giữ kiến thức” đơn thuần. Nếu không tích cực kết nối với hệ sinh thái kinh tế – xã hội rộng lớn hơn, giáo dục đại học sẽ đứng trước nguy cơ bị bỏ lại phía sau, mất dần vai trò định hướng nghề nghiệp và phát triển kỹ năng cho thế hệ trẻ.
“Kỹ năng của hôm nay có thể trở nên lỗi thời chỉ trong năm năm tới. Do đó, các trường đại học cần mạnh dạn áp dụng chứng chỉ dựa trên công nghệ số và thiết kế chương trình học linh hoạt, phù hợp với mọi đối tượng, mọi độ tuổi,” ông Tan Tai Yong nhấn mạnh.
Chính phủ Singapore đóng vai trò chủ động, khuyến khích tích hợp chứng chỉ vi mô vào đào tạo nghề, nâng cao kỹ năng cho người đi làm và bảo đảm các hệ thống kiểm định chất lượng vận hành minh bạch. Nhờ đó, mô hình Singapore hiện được xem là chuẩn tham chiếu trong khu vực.
Song song với Singapore, Malaysia cũng chú trọng xây dựng khung bảo đảm chất lượng cho chứng chỉ vi mô. Cơ quan Chứng chỉ Malaysia đã ban hành hướng dẫn về xác minh, theo dõi và công nhận chứng chỉ, tạo điều kiện cho các trường như Universiti Sains Malaysia triển khai các mô-đun có thể tích lũy, xếp chồng và cấp huy hiệu kỹ thuật số.
Đây là minh chứng rõ ràng rằng cuộc chuyển đổi giáo dục đại học không chỉ nằm ở đổi mới chương trình mà còn ở việc xây dựng cơ chế quản trị và thẩm định phù hợp với mô hình đào tạo mới.
Thay đổi do nhu cầu kinh tế
Trong số các thị trường giáo dục phát triển mạnh nhất châu Á, Ấn Độ đang đẩy mạnh triển khai chứng chỉ vi mô không chỉ đáp ứng nhu cầu của người học mà còn chịu áp lực từ nền kinh tế dịch vụ đang bùng nổ.
Theo báo cáo của Coursera 2025, 9 trong 10 sinh viên Ấn Độ tin rằng chứng chỉ vi mô giúp họ dễ tìm việc hơn, trong khi 1/3 sinh viên đã hoàn thành ít nhất một chứng chỉ – mức cao nhất trong các nền kinh tế lớn tại châu Á.
Dù vẫn tồn tại lo ngại rằng chứng chỉ vi mô có thể ảnh hưởng đến uy tín của bằng cấp truyền thống, Cơ quan Chính sách Giáo dục Quốc gia (NEP) 2020 đã đặt ra lộ trình cho phép 50–70% chương trình cử nhân tại các trường tập trung kỹ năng được cấu thành từ chứng chỉ vi mô dựa trên tín chỉ, mở ra một hướng đi linh hoạt và thực tiễn hơn cho giáo dục đại học.
Sự thay đổi nhận thức về giáo dục ở Ấn Độ đi kèm với cải tổ pháp lý mạnh mẽ. Hệ thống Khung tín chỉ quốc gia (NCrF) mới cho phép đo lường và chuẩn hóa nhiều hình thức học tập khác nhau – từ học thuật, nghề nghiệp đến kỹ năng – và quy đổi thành tín chỉ chính thức. Các nền tảng như SWAYAM giúp sinh viên tích lũy tín chỉ từ các khóa học trực tuyến được công nhận, mở rộng cơ hội học tập linh hoạt.
GS Biplab Loho-Choudhury - Đại học Visva-Bharati, nhận định, chứng chỉ vi mô mang lại ba lợi ích lớn: giảm tỷ lệ bỏ học, mở rộng cơ hội nghiên cứu và giúp sinh viên tiếp cận lĩnh vực yêu thích. Ông nhấn mạnh, nếu tích hợp chứng chỉ vi mô với nghiên cứu thực địa, khoa học và công nghệ số, Ấn Độ có thể giải quyết bài toán phát triển nông thôn, nơi phần lớn sinh viên sinh sống và học tập.
Tạo lợi thế cạnh tranh cho lao động trẻ
Philippines cũng nhanh chóng nắm bắt xu hướng mới, đặc biệt trong bối cảnh lực lượng lao động di cư cần liên tục nâng cao kỹ năng. Nhiều trường đại học công và tư đang xây dựng mô hình chứng chỉ vi mô tập trung vào năng lực số, trí tuệ nhân tạo (AI) và khoa học dữ liệu. Tuy nhiên, nước này vẫn trong quá trình hoàn thiện khung quốc gia để thống nhất cách đánh giá và công nhận chứng chỉ.
Tổng thống Ferdinand Marcos Jr gần đây nhấn mạnh tầm quan trọng của chứng chỉ vi mô đối với khả năng cạnh tranh của lao động Philippines. Cơ quan Giáo dục Đại học CHED phối hợp với TESDA và Bộ Giáo dục xây dựng một nền tảng chung, nhằm giúp chứng chỉ vi mô được công nhận trong cả giáo dục đại học lẫn đào tạo nghề.
Theo TS Ethel Pascua-Valenzuela - Ủy viên Ủy ban Giáo dục Đại học Philippines, ưu điểm lớn nhất của học tập vi mô là chia nhỏ kiến thức thành những phần dễ tiếp thu, phù hợp với người trưởng thành đang đi làm. Bà nhấn mạnh, các chứng chỉ không thay thế bằng cấp truyền thống nhưng tạo thêm “cửa ngõ nghề nghiệp”, đồng thời là bằng chứng năng lực rõ ràng cho người tìm việc.
Những thay đổi tại các quốc gia kể trên cho thấy châu Á đang bước vào giai đoạn tái thiết toàn diện giáo dục đại học. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc loại bỏ mô hình truyền thống, mà là tích hợp các lộ trình linh hoạt, đa tầng, mở rộng cơ hội tiếp cận cho mọi đối tượng.
Nỗ lực tái thiết cấu trúc đại học tại Ấn Độ, Philippines, Singapore và Thái Lan không chỉ đáp ứng nhu cầu của giới trẻ, mà còn phản ánh sự thay đổi vai trò của giáo dục: trở thành động lực tăng trưởng kinh tế và là chìa khóa giúp các quốc gia châu Á duy trì lợi thế cạnh tranh trong thập kỷ tới.
Giáo dục đại học cần phát triển theo hướng tập trung vào nhu cầu, tham vọng và tư duy nghiên cứu của sinh viên, thay vì chỉ giảng dạy truyền thống. Sự xuất hiện của mô hình chứng chỉ vi mô hoàn toàn xuất phát từ nhu cầu và sự thúc đẩy từ phía sinh viên. GS BIPLAB LOHO - CHOUDHURY Đại học Visva-Bharati
Nguồn: https://giaoducthoidai.vn/giao-duc-dai-hoc-chau-a-ky-nguyen-chung-chi-vi-mo-post760215.html
Bình luận (0)