Binh sĩ Israel tiến vào đường hầm ở phía bắc Dải Gaza hồi tháng 11 (Ảnh: Reuters).
Đứng trước phông nền màu xám được trang trí bằng logo của lực lượng Hamas để đánh dấu cuộc tấn công bất ngờ vào Israel ngày 7/10, Osama Hamdan, đại diện của tổ chức này tại Li Băng, tuyên bố không lo ngại về việc nhóm của ông sẽ bị đánh bật khỏi Gaza.
Gần đây, khi phát biểu trong một cuộc họp báo đông người tại văn phòng ở vùng ngoại ô phía nam Beirut, ông nói: “Chúng tôi không lo lắng về tương lai của Dải Gaza. Người ra quyết định chỉ là người dân Palestine”.
Do đó, ông Hamdan đã bác bỏ một trong những mục tiêu chính của Israel kể từ khi bắt đầu cuộc tấn công vào Gaza: phá hủy tổ chức chính trị và quân sự Hồi giáo đứng sau vụ thảm sát khoảng 1.200 người và tổ chức này vẫn đang giam giữ hơn 100 con tin, theo các quan chức Israel.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhiều lần nhấn mạnh mục tiêu đó ngay cả khi phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng của cộng đồng quốc tế nhằm thu hẹp quy mô các hoạt động quân sự. Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đã cử các đặc phái viên cấp cao tới Israel để thúc đẩy một giai đoạn mới của cuộc chiến, tập trung vào các hoạt động có mục tiêu hơn là hủy diệt sâu rộng.
Và các chuyên gia cả trong và ngoài Israel cũng đặt câu hỏi liệu việc đặt mục tiêu loại một lực lượng quân sự lớn như Hamas như vậy có thực tế hay không. Một cựu cố vấn an ninh quốc gia Israel gọi kế hoạch này là “mơ hồ”.
Mới đây, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết: “Tôi nghĩ rằng đã đến thời điểm mà chính quyền Israel sẽ phải xác định rõ ràng hơn mục tiêu cuối cùng của họ là gì. Hủy diệt hoàn toàn của Hamas? Có ai nghĩ điều đó là có thể không? Nếu vậy thì cuộc chiến sẽ kéo dài 10 năm”.
Kể từ khi thành lập vào năm 1987, Hamas đã vượt qua nhiều cuộc chiến trong đó nhằm loại vai trò lãnh đạo của họ. Theo các chuyên gia chính trị và quân sự, cơ cấu của tổ chức này là nhằm giải quyết những tình huống bất ngờ như vậy.
Ngoài ra, theo các chuyên gia, những chiến thuật khắc nghiệt của Israel trong cuộc xung đột ở Gaza có nguy cơ cực đoan hóa một bộ phận rộng lớn người dân.
Các nhà phân tích cho rằng, kết quả tối ưu nhất đối với Israel có lẽ là làm suy giảm năng lực quân sự của Hamas để ngăn chặn lực lượng này lặp lại một cuộc tấn công tàn khốc như vào ngày 7/10. Nhưng ngay cả mục tiêu hạn chế đó cũng được coi là một “nhiệm vụ nặng nhọc” đối với Tel Aviv.
Quân đội Israel tuần này cho biết đã hạ khoảng 8.000 thành viên Hamas trong tổng số lực lượng ước tính khoảng 25.000 – 40.000 người. Nhưng không có nguồn tin nào xác nhận con số này. Theo quân đội Israel, khoảng 500 thành viên Hamas đã đầu hàng nhưng Hamas phủ nhận. Quân đội Israel thỉnh thoảng công bố các báo cáo tích cực về các mục tiêu của mình, mô tả là “sắp” kiểm soát hoàn toàn các khu vực ở phía bắc Gaza, nơi họ bắt đầu cuộc tấn công trên bộ vào cuối tháng 10.
Thủ tướng Netanyahu cũng thừa nhận, cuộc chiến ở Gaza “đang khiến chúng tôi phải trả giá rất đắt” khi quân đội thông báo rằng 15 binh sĩ đã thiệt mạng chỉ trong 48 giờ trước đó. Tên lửa vẫn được bắn đi gần như hàng ngày từ miền nam Gaza vào Israel, mặc dù ít hơn nhiều so với trước đây.
Cựu sĩ quan tình báo cấp cao của Israel, ông Michael Milshtein, chỉ trích những tuyên bố của một số nhà lãnh đạo Israel mô tả Hamas đang ở điểm bùng phát, nói rằng điều đó có thể tạo ra những kỳ vọng sai lầm về thời gian kéo dài của cuộc chiến.
Nhiệm vụ rất khó khăn
Quân đội Israel mới đây đã phát tờ rơi ở Gaza đề nghị trả tiền mặt cho những ai cung cấp thông tin dẫn đến việc bắt giữ 4 thủ lĩnh Hamas. Trong đó sẽ thưởng 400.000 USD cho việc cung cấp thông tin bắt giữ Yahya Sinwar, lãnh đạo Hamas ở Gaza và 100.000 USD cho Mohammed Deif, người đứng đầu cánh quân sự Lữ đoàn Qassam của Hamas.
Cả hai đều được coi là “kiến trúc sư” của vụ tấn công ngày 7/10. Mặc dù nằm trong số những người bị truy nã gắt gao nhất ở Gaza nhưng việc bắt giữ hoặc ám sát ông Deif là rất khó. Hình ảnh duy nhất của ông trước công chúng là một bức ảnh chân dung cách đây hàng chục năm.
Những tòa nhà bị tàn phá ở phía bắc Gaza (Ảnh: AP).
Mức tiền trao thưởng như thế này dường như là một dấu hiệu khác cho thấy Israel đang nỗ lực hết sức để loại bỏ giới lãnh đạo Hamas. Lãnh đạo Hamas được cho là đang trú ẩn cùng với hầu hết các thành viên và các con tin còn lại trong các đường hầm sâu. Mặc dù quân đội Israel cho biết đã phá hủy ít nhất 1.500 hầm ngầm của Hamas nhưng các chuyên gia đánh giá cơ sở hạ tầng dưới lòng đất phần lớn vẫn còn nguyên vẹn. Các đường hầm, được xây dựng trong 15 năm, được cho là rất rộng, ước tính dài hàng trăm km, đến nỗi người Israel gọi chúng là “tàu điện ngầm Gaza”.
Tareq Baconi, một tác giả đã viết một cuốn sách về nhóm này, cho biết: “Hamas thực sự đang vượt qua cuộc tấn công lần này rất tốt”. Cựu tướng Giora Eiland, cựu lãnh đạo Hội đồng An ninh Quốc gia Israel, cho biết Hamas đã chứng tỏ khả năng nhanh chóng thay thế các chỉ huy thiệt mạng bằng những cái tên khác có năng lực và cống hiến tương đương.
“Từ quan điểm chuyên môn, tôi phải ghi nhận sự kiên cường của họ. Tôi không thể thấy bất kỳ dấu hiệu nào về sự suy giảm khả năng quân sự cũng như sức mạnh chính trị của họ”, ông nói.
Hamas có nguồn gốc từ Tổ chức Anh em Hồi giáo, ra đời ở Ai Cập vào năm 1928 với tư cách là một phong trào cải cách xã hội tôn giáo. Một trong những nỗ lực khét tiếng đầu tiên của Israel nhằm tiêu diệt Hamas là vào năm 1992 khi Tel Aviv trục xuất 415 lãnh đạo Hamas và đưa họ đến vào vùng đệm dọc biên giới Israel – Li Băng.
Nhưng sau đó, Hamas đã giành quyền kiểm soát Gaza trong cuộc bầu cử tự do của người Palestine năm 2006. Hoạt động của cánh quân Hamas, Lữ đoàn Qassam, được cho là rất mạnh mẽ. Theo các nhà phân tích và cựu quan chức quân đội và tình báo, Hamas còn có các tiểu đoàn chuyên biệt khác bao gồm một đơn vị chống tăng, một đơn vị xây dựng đường hầm và một lực lượng không quân có máy bay không người lái (UAV) và dù lượn. Đây cũng chính là những vũ khí quan trọng trong cuộc tấn công bất ngờ vào ngày 7/10.
Lữ đoàn Nukhba, bao gồm khoảng 1.000 quân được huấn luyện bài bản, dường như đã đóng vai trò trung tâm trong cuộc tấn công ngày 7/10. Theo chuyên gia phân tích Elliot Chapman thuộc công ty phân tích quốc phòng Janes, nếu muốn tiêu diệt hoàn toàn Hamas, Israel phải chiến đấu từ đường này sang đường khác, từ nhà này sang nhà khác nhưng hiện tại Tel Aviv thiếu cả thời gian và nhân lực để thực hiện điều này.
Một cuộc thăm dò gần đây của Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Khảo sát Palestine cho thấy hầu hết những người được hỏi đều tán thành cuộc tấn công của Hamas vào Israel. Cuộc thăm dò cho thấy sự ủng hộ dành cho Hamas ở Gaza kể từ khi chiến tranh bắt đầu đã tăng lên 42%, từ mức 38%.
Vì vậy, các chuyên gia cho rằng điều tốt nhất với Israel hiện nay là làm sao có thể kiềm chế được Hamas. Bởi ngay cả khi Israel bằng cách nào đó thành công trong việc loại bỏ Hamas ở Gaza, vẫn có những lực lượng chi nhánh ở Bờ Tây và nước ngoài, ở những nơi như Li Băng và Thổ Nhĩ Kỳ, có thể hồi sinh nhóm này.
