Chị Hạnh ở Thanh Trì, Hà Nội thấy hãnh diện khi có gần 200 lượt thích và chia sẻ bài viết khoe giấy khen và thành tích của con trên Facebook.
Kết thúc năm học, chị Hoàng Thị Hạnh tự hào khi hai cô con gái học tiểu học được trường khen thưởng vì hoàn thành xuất sắc chương trình và giành giải bạc trong một cuộc thi Olympic tiếng Anh. Muốn chia sẻ với người thân và bạn bè, chị chụp ảnh giấy khen và email thông báo kết quả rồi đăng lên Facebook.
Chị Hạnh cho biết vẫn thường làm việc này, coi đây như một hình thức viết nhật ký. “Mỗi năm đến ngày này, Facebook nhắc lại, mình sẽ thấy con trưởng thành ra sao”, chị nói.
Chị Nguyễn Thị Ngân ở Cầu Giấy cũng có thói quen này. Sau khi con đạt điểm cao ở một cuộc thi tiếng Anh, chị chụp lại màn hình thông báo kết quả gồm họ tên, số báo danh và điểm thi từ ban tổ chức. Khi đăng lên Facebook, chị viết rõ tên trường, lớp để chứng minh con chỉ học trường công mà vẫn giành thành tích cao.
“Tôi chụp lại email vì nhiều người thấy điểm cao nghĩ do con học trường tư hoặc quốc tế. Nhưng nếu nỗ lực, các con đều có thể học tốt tiếng Anh, dù là trường làng”, chị Ngân cho hay. Ngoài ra, theo chị việc chia sẻ còn để người thân ở xa biết thông tin, thể hiện sự cố gắng của con và sự đồng hành của bố mẹ.
Nhiều phụ huynh nói đăng bảng điểm, giấy khen của con lên mạng đơn thuần để chia vui với bạn bè. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc này vô tình để lộ thông tin của trẻ cho người khác, có thể dẫn đến lừa đảo.
Phụ huynh khoe giấy khen của con lên trang cá nhân sau buổi tổng kết. Ảnh minh họa: Bình Minh
Trả lời ở Quốc hội tháng 11/2022, Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết theo báo cáo của Bộ Công an, có khoảng 1.300 GB bị lộ, lọt, tính ra hàng tỷ thông tin.
Ngoài lý do bị hacker tấn công hay có người trong tổ chức, đơn vị bán dữ liệu, còn một nguyên nhân nữa khiến thông tin cá nhân bị lộ, lọt là người dân chưa có ý thức bảo vệ thông tin cá nhân của mình.
Ông Ngô Tuấn Anh, Phó chủ tịch Hội An toàn thông tin Việt Nam ví von việc phụ huynh khoe giấy khen, bảng điểm của con trên mạng không khác gì phóng một ảnh to kèm toàn bộ thông tin cá nhân của con và treo trước cửa nhà. Theo ông, nguyên tắc của mạng xã hội là kết nối nên khi mặc định để chế độ công khai tức là bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận. Họ có thể vào trang của bố mẹ lấy nhiều thông tin cụ thể như đứa trẻ học ở đâu, tên thầy cô là gì, con vào học, tan học mấy giờ hay trẻ thích ăn gì, chơi gì. Khi có thông tin, kẻ xấu có thể lợi dụng để lừa đảo.
Ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nói giật mình khi thấy cha mẹ thi nhau đưa bảng điểm của con lên mạng.
“Việc này cực kỳ nguy hiểm”, ông nói, cho biết tình trạng lừa đảo, xâm hại trẻ em trên mạng đang có xu hướng diễn biến phức tạp.
Theo các chuyên gia, thời gian qua, một số vụ lừa đảo đều xuất phát từ việc thông tin cá nhân bằng nhiều con đường bị lộ, lọt vào tay kẻ xấu. Nhiều phụ huynh nhận được thông tin mạo danh nhà trường hoặc từ người khác báo con ở bệnh viện đang cấp cứu hay con đặt hàng online đang nợ tiền, bắt chuyển tiền gấp.
Cũng theo ông Nam, việc khoe thành tích lên mạng nếu chưa có ý kiến và sự đồng thuận của trẻ, từ 7 tuổi trở lên, còn bị xem là vi phạm pháp luật. Theo nghị định 56 của chính phủ, các thông tin về tên, tuổi; trường, lớp, kết quả học tập và các mối quan hệ bạn bè của trẻ em… là thông tin bí mật cá nhân của trẻ.
“Trong hiến pháp và luật trẻ em quy định thông tin bí mật riêng tư của người dân và trẻ em là bất khả xâm phạm. Người vi phạm thậm chí bị xử lý hành chính”, ông Nam cho hay.
Ông cũng băn khoăn liệu phụ huynh có hỏi ý kiến của con khi chia sẻ thành tích lên mạng chưa. Thực tế, nhiều học sinh gọi về tổng đài 111 của cục, nói không đồng thuận việc bố mẹ đưa bảng điểm, kết quả học tập của mình lên trang cá nhân. Việc này vô tình tạo áp lực về mặt thành tích cho đứa trẻ, dù con có là học sinh xuất sắc. Những em chưa có thành tích tốt sẽ bị so sánh với bạn cùng lớp.
Bảng điểm của học sinh được chia sẻ trong một nhóm phụ huynh. Ảnh: Facebook Người đồng hành
Thay vì đưa bảng điểm, bằng khen của con lên mạng, ông Nam cho rằng bố mẹ có thể chia sẻ cách giúp con học tập tiến bộ, kinh nghiệm hỗ trợ con ra sao để học kỳ sau kết quả tốt hơn học kỳ trước.
Ông Tuấn Anh khuyên khi chia sẻ bất kỳ điều gì trên mạng, phụ huynh nên tự hỏi có sẵn sàng để người khác tiếp cận được thông tin đó hay không.
“Chúng ta cần cân nhắc kỹ khi bấm nút chia sẻ thông tin”, ông Tuấn Anh khuyến cáo.
Khi biết thông tin về những vụ lừa đảo gần đây, chị Hạnh cảm thấy lo lắng bởi đã để lộ nhiều thông tin về gia đình. “Tôi đã ẩn hoặc khóa những bài viết có hình ảnh người thân trên trang”, chị Hạnh nói.
Còn chị Ngân cho biết con gái phản ứng khi thấy bài và ảnh mẹ khoe thành tích của mình trên mạng.
“Con bắt tôi gỡ bài. Người thân cũng góp ý về việc này nên giờ tôi hạn chế cập nhật Facebook”, chị Ngân cho hay.
Bình Minh
