ສອງປີຂອງການປົກຄອງຂອງຕາລີບັນໃນອັຟການິສຖານ

ວັນທີ 15 ສິງຫາ 2023 ແມ່ນຄົບຮອບ 2 ປີທີ່ກຸ່ມຕາລີບັນໄດ້ກັບຄືນມາກຳອຳນາດໃນອັຟການິສຖານ. 2 ປີຜ່ານມາ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນປະເທດນີ້, ໂດຍສະເພາະແມ່ນແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກຍິງແມ່ນປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ.

ເຖິງວ່າຈະມີການໃຫ້ຄໍາໝັ້ນສັນຍາທີ່ຈະນໍາໃຊ້ກົດລະບຽບທີ່ມີຄວາມຍືດຫຍຸ່ນຫຼາຍກ່ວາໃນໄລຍະທໍາອິດຂອງພວກເຂົາຢູ່ໃນອໍານາດ (1996-2001), ກຸ່ມ Taliban ໄດ້ຄ່ອຍໆແນະນໍາມາດຕະການຈໍາກັດຊີວິດສັງຄົມ, ໂດຍສະເພາະສໍາລັບແມ່ຍິງ.

ນັບແຕ່ຂຶ້ນກຳອຳນາດເປັນຕົ້ນມາ, ລັດຖະບານຕາລີບັນໄດ້ອອກຄຳສັ່ງຫ້າມ 51 ຂໍ້ທີ່ມີຜົນກະທົບຕໍ່ແມ່ຍິງ, ຫຼືຫຼາຍກວ່າ 1 ຂໍ້ຫ້າມຕໍ່ເດືອນ, ອີງຕາມທ່ານ Alema Alema, ອະດີດລັດຖະມົນຕີກະຊວງ ສັນຕິພາບ ໃນອັຟການີສະຖານ. ພວກຕາລີບັນໄດ້ຫ້າມແມ່ຍິງອອກຈາກວຽກເຮັດງານທຳສ່ວນໃຫຍ່, ປິດໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຂອງເດັກຍິງສ່ວນໃຫຍ່, ໄດ້ປະຕິເສດການສຶກສາມະຫາວິທະຍາໄລຂອງແມ່ຍິງ, ແລະໄດ້ວາງຂໍ້ຈຳກັດທີ່ຮ້າຍແຮງອື່ນໆກ່ຽວກັບເສລີພາບໃນການເຄື່ອນໄຫວ. ການກັບຄືນສູ່ອຳນາດຂອງກຸ່ມທາລີບານ ໄດ້ຫັນປ່ຽນຄວາມພະຍາຍາມຂອງນາໆຊາດ ເປັນເວລາ 2 ທົດສະວັດ ເພື່ອສ້າງໂອກາດໃຫ້ແມ່ຍິງ ອັຟການິສຖານ ເລີ່ມທຸລະກິດ.

"ຂ້ອຍຮູ້ສຶກວ່າຂ້ອຍຢູ່ໃນຝັນຮ້າຍ. ມັນຍາກທີ່ຈະເຂົ້າໃຈສິ່ງທີ່ພວກເຮົາໄດ້ຜ່ານໃນສອງປີທີ່ຜ່ານມາ," Maryam Marof Arwin, ແມ່ຍິງຊາວອັຟການິສຖານ 29 ປີ, ບອກ DW.

ມືປືນຕາລີບັນຄົນໜຶ່ງຢືນຍາມໃນຂະນະທີ່ພວກແມ່ຍິງອັຟການິສຖານລໍຖ້າຮັບການຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານສະບຽງອາຫານຢູ່ນະຄອນກາບູລ. ພາບ: AP

ມາຮອດປະຈຸບັນ, ຍັງບໍ່ມີປະເທດໃດໄດ້ຮັບຮູ້ຢ່າງເປັນທາງການກ່ຽວກັບກຸ່ມຕາລີບັນວ່າເປັນກຳລັງປົກຄອງອັນຊອບທຳໃນອັຟການີສະຖານ. ປະຊາຄົມໂລກຖືວ່າສິດຂອງແມ່ຍິງໃນ ການສຶກສາ ແມ່ນເງື່ອນໄຂສຳຄັນໃນການເຈລະຈາກ່ຽວກັບການຊ່ວຍເຫຼືອແລະການຮັບຮູ້ຂອງກຸ່ມຕາລີບັນ.

ຕາມທ່ານນາງ Sima Bahous, ຮອງເລຂາທິການໃຫຍ່ອົງການສະຫະປະຊາຊາດ (ສປຊ), ທັງເປັນຜູ້ອຳນວຍການບໍລິຫານອົງການສະຫະປະຊາຊາດເພື່ອຄວາມສະເໝີພາບລະຫວ່າງຍິງຊາຍ ແລະ ການສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງຂອງແມ່ຍິງ (UN Women), ເກືອບ 25% ຂອງຄົວເຮືອນໃນອັຟການີສະຖານແມ່ນເປັນຫົວໜ້າຂອງແມ່ຍິງ. ລັດຖະບານອາຟະການິດສະຖານປະຈຸບັນມີຂໍ້ຈຳກັດຫຼາຍຢ່າງກ່ຽວກັບການມີສ່ວນຮ່ວມ ດ້ານເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ ຂອງແມ່ຍິງ, ເຊິ່ງອາດຈະສົ່ງຜົນກະທົບຢ່າງຮ້າຍແຮງຕໍ່ແມ່ຍິງປະມານ 2 ລ້ານຄົນ. ນອກນີ້, ຂໍ້ຈຳກັດເຫຼົ່ານີ້ຍັງສາມາດສ້າງບາດແຜທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນແລະຍາກທີ່ຈະປິ່ນປົວໃຫ້ແກ່ປະເທດອາຊີຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ນີ້.

ປະຈຸບັນ, ອັຟການີສະຖານພວມຢູ່ໃນສະພາບວິກິດການດ້ານມະນຸດສະທຳ ໂດຍມີ 28,3 ລ້ານຄົນຕ້ອງການຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອເພື່ອຄວາມຢູ່ລອດ. ອາຫານແລະການດູແລສຸຂະພາບໄດ້ກາຍເປັນຝັນຮ້າຍຂອງປະຊາຊົນອັຟການີສະຖານ ເນື່ອງຈາກຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງປະຊາກອນຂອງປະເທດແມ່ນຂາດອາຫານ ແລະຕ້ອງການຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານມະນຸດສະທຳຢ່າງຮີບດ່ວນ. ໃນ 5 ເດືອນຕົ້ນປີ 2023 ເທົ່ານັ້ນ, ຊາວອັຟການີສະຖານຫຼາຍກວ່າເຄິ່ງລ້ານຄົນສືບຕໍ່ເຂົ້າຮ່ວມໃນຈຳນວນນີ້. ໄພພິບັດດ້ານມະນຸດສະທໍາໄດ້ມາຮອດອັຟການິສຖານໃນຊ່ວງເວລາທີ່ລັດຖະບານຕາລີບັນຖືກແຍກອອກຈາກໂລກ, ຕັດອອກຈາກການຊ່ວຍເຫຼືອແລະເງິນກູ້ເພື່ອການພັດທະນາທັງຫມົດ, ແລະຊັບສິນຂອງຕົນຖືກສົ່ງໄປຕ່າງປະເທດຖືກແຊ່ແຂງ.

ນອກນີ້, ອັຟການີສະຖານຍັງປະເຊີນກັບໄພແຫ້ງແລ້ງທີ່ແກ່ຍາວແລະເປັນປີທີສອງຂອງເສດຖະກິດຖົດຖອຍ. ຜົນຜະລິດດ້ານເສດຖະກິດຂອງອັຟການິສຖານໄດ້ຫຼຸດລົງ 20.7% ຫຼັງຈາກທີ່ກຸ່ມຕາລີບັນໄດ້ກັບຄືນມາກໍາລັງໃນປີ 2021.

ຄວາມປອດໄພຍັງຄົງເປັນສິ່ງທ້າທາຍສໍາລັບອັຟການິສຖານ. ເຖິງວ່າກຸ່ມຕາລີບັນທີ່ປົກຄອງອັຟການີສະຖານໄດ້ສຸມໃສ່ຄວາມພະຍາຍາມຂອງຕົນໃນການຮັກສາຄວາມປອດໄພຂອງປະເທດແລະໄດ້ດຳເນີນການເຄື່ອນໄຫວຫຼາຍຄັ້ງເພື່ອຍຶດເອົາກຸ່ມລັດອິສລາມທີ່ປະກາດຕົນເອງ (IS), ນະຄອນຫຼວງ Kabul ແລະເມືອງອື່ນໆໄດ້ຮັບການໂຈມຕີຢ່າງຮ້າຍແຮງ.

ພົນລະເຮືອນຫຼາຍກວ່າ 1,000 ຄົນໃນປະເທດໄດ້ຖືກຂ້າຕາຍໃນການໂຈມຕີດ້ວຍລະເບີດ ແລະການໂຈມຕີທີ່ຮຸນແຮງອື່ນໆ ນັບຕັ້ງແຕ່ກອງກຳລັງຕ່າງປະເທດອອກໄປ ແລະພວກທາລີບານໄດ້ເຂົ້າຍຶດຄອງໃນປີ 2021, ອີງຕາມພາລະກິດຂອງອົງການສະຫະປະຊາຊາດໃນອັຟການິສຖານ (UNAMA).

ໃນຂໍ້ຄວາມທີ່ນຳອອກເຜີຍແຜ່ໃນເດືອນເມສາຜ່ານມາ, ທ່ານ Mawlawi Hibatullah Akhundzada, ຜູ້ນຳລັດຖະບານຕາລີບັນໃນອັຟການີສະຖານ, ໄດ້ກ່າວເຖິງຜົນສຳເລັດນັບແຕ່ຂຶ້ນກຳອຳນາດ. ທ່ານຢືນຢັນວ່າ, ລັດຖະບານທີ່ນຳພາໂດຍກຸ່ມຕາລີບັນໄດ້ຊ່ວຍຢຸດຕິການປະທະກັນແລະຮັບປະກັນສັນຕິພາບຢູ່ອາບການິດສະຖານ, ພ້ອມກັນນັ້ນຍັງຊຸກຍູ້ເສດຖະກິດຄືນໃໝ່, ຕ້ານການສໍ້ລາດບັງຫຼວງ, ແລະຫ້າມເຄື່ອນໄຫວຄ້າຢາເສບຕິດໃນປະເທດ.

ແນວໃດກໍດີ, ເບິ່ງສະພາບການຢູ່ອັຟການີສະຖານໃນປະຈຸບັນແລ້ວ, ເຫັນວ່າຍັງມີຄວາມວິຕົກກັງວົນຫຼາຍຢ່າງກ່ຽວກັບສະຖານະການການເມືອງ, ຄວາມໝັ້ນຄົງ, ເສດຖະກິດແລະສັງຄົມຢູ່ປະເທດອາຊີຕາເວັນຕົກສຽງໃຕ້ນີ້. ຫຼັງຈາກສອງປີທີ່ກຸ່ມຕາລີບັນກັບຄືນມາກຳອຳນາດ, ອັຟການິສຖານຍັງປະເຊີນໜ້າກັບອຸປະສັກແລະໜາມທີ່ຍາກທີ່ຈະເອົາຊະນະ.

HUNG HA

* ກະລຸນາໄປຢ້ຽມຢາມ ພາກສ່ວນ ສາກົນ ເພື່ອເບິ່ງຂ່າວແລະບົດຄວາມທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ.

ທີ່ມາ