ບັນດາຂໍ້ສະເໜີແນະຂອງ UNESCO ສຳລັບ ຫວຽດນາມ ໃນການພັດທະນາ AI

ກປ.ອອນໄລ - ຕອນບ່າຍວັນທີ 27 ຕຸລາ, ຢູ່ນະຄອນ Ninh Binh, ທ່ານ Johnathan Baker, ຫົວໜ້າຫ້ອງການຜູ້ຕາງໜ້າອົງການ UNESCO ປະຈໍາ ຫວຽດນາມ, ທີ່ກອງປະຊຸມລັດຖະມົນຕີກ່ຽວກັບການຄຸ້ມຄອງປັນຍາປະດິດ (AI) ໄດ້ສະເໜີບາງຄໍາສະເໜີກ່ຽວກັບຂະບວນການພັດທະນາ AI ຢູ່ຫວຽດນາມ.

Tạp chí Doanh Nghiệp•27/10/2025

Ông Johnathan Baker, Trưởng văn phòng và đại diện UNESCO tại Việt Nam.

ທ່ານ Johnathan Baker, ຫົວໜ້າຫ້ອງການຜູ້ຕາງໜ້າ UNESCO ປະຈຳ ຫວຽດນາມ.

ສະເໜີບົດລາຍງານການປະເມີນຄວາມພ້ອມດ້ານຈັນຍາບັນ AI (RAM) - ສ່ວນໜຶ່ງຂອງຂໍ້ສະເໜີຂອງ UNESCO ກ່ຽວກັບຈັນຍາບັນ AI - ທ່ານ Johnathan Baker ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ໃນວິວັດການພັດທະນາລະບົບນິເວດ AI ທີ່ມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ຫວຽດນາມ ບັນລຸໄດ້ບັນດາຜົນງານທີ່ພົ້ນເດັ່ນ.

ກ່ຽວກັບດ້ານກົດໝາຍ , ຫວຽດນາມໄດ້ວາງທິດທາງຍຸດທະສາດຢ່າງຈະແຈ້ງໃຫ້ແກ່ AI. ມະຕິເລກທີ 57 ຂອງ ກົມການເມືອງ ໄດ້ກຳນົດການຫັນເປັນ AI ແລະ ດິຈິຕອລ ເປັນກຳລັງຊຸກຍູ້ການເຕີບໂຕຂອງປະເທດຊາດ. ສິ່ງທີ່ສໍາຄັນກວ່ານັ້ນ, ກົດຫມາຍວ່າດ້ວຍອຸດສາຫະກໍາເຕັກໂນໂລຢີດິຈິຕອລ 2025 ໄດ້ນໍາສະເຫນີພາກກົດຫມາຍທໍາອິດທີ່ອຸທິດຕົນກ່ຽວກັບ AI, ປະສົມປະສານໂດຍກົດຫມາຍວ່າດ້ວຍຄວາມປອດໄພທາງອິນເຕີເນັດ, ການປົກປ້ອງຂໍ້ມູນແລະຄອມພິວເຕີ້ຟັງ, ສ້າງພື້ນຖານທີ່ເຂັ້ມແຂງຫຼາຍ. ຍຸດທະສາດ AI ລະດັບຊາດທີ່ພວມໄດ້ຮັບການປັບປຸງ, ຈະສະທ້ອນໃຫ້ເຫັນບັນດາຂໍ້ສະເໜີແນະຂອງ UNESCO ກ່ຽວກັບຈັນຍາບັນ AI.

ກ່ຽວກັບດ້ານ ການສຶກສາ , ຫວຽດນາມ ພວມສົມທົບກັບ AI ເຂົ້າໃນການສຶກສາ ເພື່ອຫັນການສອນ, ການຮໍ່າຮຽນ, ບໍລິຫານ. ຫຼາຍກວ່າ 50 ມະຫາວິທະຍາໄລໄດ້ເປີດຕົວໂຄງການຝຶກອົບຮົມທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບ AI, ລວມທັງ 18 ສະຖາບັນທີ່ສະເຫນີສາຂາວິຊາສະເພາະດ້ານປັນຍາປະດິດຫຼື ວິທະຍາສາດ ຂໍ້ມູນ. ຫວຽດນາມໄດ້ນຳໃຊ້ຂອບຄຸນນະພາບດີຈີຕອນລະດັບຊາດໃຫ້ແກ່ຜູ້ຮຽນ, ດັດປັບຈາກຂອບຄຸນນະພາບ AI ສາກົນຂອງ UNESCO, ເຊິ່ງໄດ້ນຳເອົາຂອບຄຸນນະທຳ AI ເຂົ້າຮ່ວມ.

ໃນດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ພື້ນຖານໂຄງລ່າງ , ຄວາມຄືບໜ້າຂອງຫວຽດນາມ ໃນການສ້າງພື້ນຖານເສດຖະກິດດີຈີຕອນໃຫ້ເຂັ້ມແຂງແມ່ນໜ້າປະທັບໃຈ, ປະຈຸບັນ, ພື້ນຖານເສດຖະກິດດີຈີຕອນໄດ້ປະກອບສ່ວນ 18,3% ເຂົ້າໃນ GDP. ກ່ຽວກັບໂຄງລ່າງດ້ານເຕັກໂນໂລຊີ, ຫວຽດນາມ ຢືນອັນດັບທີ 71 ໃນໂລກ ແລະ ທີ 5 ຢູ່ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ ໃນດັດຊະນີການພັດທະນາລັດຖະບານເອເລັກໂຕຣນິກ ຂອງສະຫະປະຊາຊາດ. ການເຂົ້າເຖິງອິນເຕີເນັດກວມເອົາ 78% ຈຳນວນພົນລະເມືອງ ແລະ ເຄືອຂ່າຍໂທລະສັບມືຖືກວມເອົາ 99,8% ຂອງພົນລະເມືອງ, ວາງຫວຽດນາມ ໃຫ້ຢູ່ໃນກຸ່ມປະເທດທີ່ມີດັດຊະນີການພັດທະນາລັດຖະບານເອເລັກໂຕຣນິກ “ສູງຫຼາຍ”.

ເຖິງວ່າມີຄວາມຄືບໜ້າຢ່າງແຂງແຮງກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຕາມຜູ້ຕາງໜ້າ UNESCO ແລ້ວ, ຫວຽດນາມ ຍັງມີຊ່ອງຫວ່າງທີ່ສຳຄັນບາງຢ່າງ.

ກ່ຽວກັບແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນມະນຸດ , ຫວຽດນາມ ຍັງຂາດການສະໜອງບັນດາຜູ້ຊ່ຽວຊານ AI ທີ່ມີຄວາມຊຳນານສູງ, ພິເສດແມ່ນການຮຽນແບບເຄື່ອງຈັກ ແລະ ການປຸງແຕ່ງພາສາທຳມະຊາດ. ການເຂົ້າເຖິງສາຂາວິຊາ STEM ຍັງຈຳກັດສຳລັບບາງກຸ່ມຂອງປະຊາກອນ, ລວມທັງແມ່ຍິງ, ຊົນເຜົ່າ ແລະ ຄົນພິການ.

ກ່ຽວກັບຂໍ້ມູນ , ເຖິງວ່າຈະມີການລົງທືນໃນສູນຂໍ້ມູນ, ຍັງມີຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈະເພີ່ມການແບ່ງປັນຂໍ້ມູນແລະການພົວພັນລະຫວ່າງອຸດສາຫະກໍາຕ່າງໆ. ນອກຈາກນັ້ນ, ມີຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈະສືບຕໍ່ສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງການປົກປ້ອງຂໍ້ມູນ, ຄວາມປອດໄພທາງອິນເຕີເນັດແລະປະສິດທິພາບພະລັງງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບ AI.

ດ້ວຍຈຸດແຂງ ແລະ ຂໍ້ບົກຜ່ອງທີ່ກ່າວມານັ້ນ, ທ່ານ Baker ໄດ້ມີບາງຂໍ້ສະເໜີໃຫ້ຫວຽດນາມ.

ອັນທໍາອິດແມ່ນເພື່ອເສີມສ້າງກົດຫມາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບ AI ເພື່ອປະສົມປະສານຫຼັກການດ້ານຈັນຍາບັນທີ່ດີກວ່າ, ສົ່ງເສີມຄວາມຫຼາກຫຼາຍແລະຄວາມສະເຫມີພາບ, ແລະຮັບປະກັນການຄຸ້ມຄອງຄວາມສ່ຽງທີ່ມີປະສິດທິພາບ.

ທ່ານ Baker ເນັ້ນໜັກວ່າ, "ມີຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈະສ້າງຕັ້ງຄະນະກໍາມະຈັນຍາບັນ AI ແຫ່ງຊາດ, ອຸທິດຕົນເພື່ອຕິດຕາມກວດກາດ້ານຈັນຍາບັນແລະຮັບປະກັນການປະສານງານ," ທ່ານ Baker ເນັ້ນຫນັກ.

ນອກຈາກນັ້ນ, ຫວຽດນາມ ຕ້ອງຍົກສູງຄວາມຮັບຮູ້ກ່ຽວກັບຈັນຍາບັນ AI ໃຫ້ແກ່ບັນດາເຈົ້າໜ້າທີ່ສາທາລະນະຊົນ ແລະ ບຳລຸງສ້າງ AI ຕື່ມອີກ. ສືບຕໍ່ດຶງດູດ ແລະ ພັດທະນາພອນສະຫວັນ AI ດ້ວຍຄວາມສາມາດທັງດ້ານຈັນຍາບັນ ແລະ ເຕັກນິກ.

ທ່ານ Baker ກໍ່ຮຽກຮ້ອງ ຫວຽດນາມ ສ້າງຕັ້ງສູນດີເດັ່ນ ແລະ ເຕັກໂນໂລຢີຍຸດທະສາດ, ສືບຕໍ່ກໍ່ສ້າງ ແລະຍົກລະດັບບັນດາສູນຂໍ້ມູນຂະໜາດໃຫຍ່, ຊຸກຍູ້ການມີສ່ວນຮ່ວມຂອງຊຸມຊົນໃນ AI, ເພີ່ມທະວີຄວາມຫຼາກຫຼາຍໃນການຕັດສິນໃຈດ້ານເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ. ລາວຍັງໄດ້ເນັ້ນຫນັກເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງການສ້າງລະບົບນິເວດການເລີ່ມຕົ້ນ AI ທີ່ມີນະວັດຕະກໍາແລະມີຈັນຍາບັນ, ໂດຍການສົ່ງເສີມການລົງທຶນຂອງເອກະຊົນແລະການສະຫນັບສະຫນູນການເລີ່ມຕົ້ນ, ໂດຍສະເພາະຜູ້ທີ່ນໍາພາໂດຍແມ່ຍິງແລະຊົນເຜົ່າສ່ວນນ້ອຍ.

ທ່ານ Baker ຢືນຢັນວ່າ: “ອົງການ UNESCO ແລະ ບັນດາລະບົບອົງການສະຫະປະຊາຊາດລ້ວນແຕ່ໃຫ້ຄຳໝັ້ນສັນຍາພ້ອມກັບຫວຽດນາມ ໃນການເຄື່ອນໄຫວເພື່ອພັດທະນາອະນາຄົດ AI ທີ່ມີຈັນຍາບັນ ແລະ ຮອບດ້ານ,”.

ຮິນທາ

ທີ່ມາ: https://doanhnghiepvn.vn/tin-tuc/khuyen-nghi-cua-unesco-danh-cho-viet-nam-trong-phat-trien-ai/20251027114344033