ຫຼາຍຈຸດໃໝ່ໃນບົດລາຍງານແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີ 5 ຂອງຫວຽດນາມ ກ່ຽວກັບການປະຕິບັດສົນທິສັນຍາຕ້ານການຈຳແນກເຊື້ອຊາດ (CERD 5)

ຫວຽດນາມ ໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມສົນທິສັນຍາ CERD ແຕ່ປີ 1982 ແລະ ໄດ້ຮັບຜົນສຳເລັດບັນດາບົດລາຍງານແຫ່ງຊາດກ່ຽວກັບການປະຕິບັດສົນທິສັນຍາ CERD ຫຼາຍຄັ້ງ.

ໃນເດືອນ ພະຈິກ 2023, ຄະນະຜູ້ແທນຫວຽດນາມ ໄດ້ອອກຖະແຫຼງການປ້ອງກັນບົດລາຍງານແຫ່ງຊາດຄັ້ງທີ 5 ກ່ຽວກັບການປະຕິບັດສົນທິສັນຍາຕ້ານການຈຳແນກເຊື້ອຊາດຜິວພັນ (CERD 5) ຢູ່ນະຄອນເຈນີວາ ປະເທດສະວິດ. ບົດລາຍງານໃໝ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມກ້າວໜ້າ ແລະ ຄວາມມານະພະຍາຍາມຂອງຫວຽດນາມ ໃນການສືບຕໍ່ຮັບປະກັນການປະຕິບັດບັນດານະໂຍບາຍປົກປັກຮັກສາ ສິດທິມະນຸດ , ເປັນຕົ້ນແມ່ນບັນດານະໂຍບາຍຕໍ່ບັນດາຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ (EM) ແລະ ຊາວຕ່າງປະເທດ ຫວຽດນາມ (NNN).

ຫຼາຍຈຸດໃຫມ່ໃນບົດລາຍງານທີ 5

ບົດລາຍງານ CERD 5 ຂອງຫວຽດນາມ ປະຕິບັດຕາມບັນດາສິດທີ່ໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນ CERD ແລະ ການປະຕິບັດ ແລະ ບັນລຸໄດ້ບັນດາເນື້ອໃນທີ່ພົ້ນເດັ່ນຂອງຫວຽດນາມ ສືບຕໍ່ເນັ້ນໜັກເຖິງບາງເນື້ອໃນ.

[caption id="attachment_577521" align="aligncenter" width="640"]

(ຮູບປະກອບ)[/caption]

ກ່ອນອື່ນໝົດ, ບົດລາຍງານເນັ້ນໜັກເຖິງຄຳນິຍາມຂອງການແບ່ງແຍກເຊື້ອຊາດ ແລະ ຕີລາຄາຄວາມເໝາະສົມຂອງຄຳນິຍາມຊົນເຜົ່າໃນກົດໝາຍຫວຽດນາມ.

ຢືນຢັນວ່າ, ລະບົບກົດໝາຍ ແລະກົນໄກປະຕິບັດງານຂອງຫວຽດນາມ ສ້າງລະບົບຕິດຕາມກວດກາຢ່າງເຂັ້ມງວດ, ວິທະຍາສາດ , ຮັບປະກັນການປະຕິບັດຕາມອຳນາດການປົກຄອງຂອງລັດໃນການຊຸກຍູ້, ປົກປ້ອງສິດທິມະນຸດໂດຍທົ່ວໄປ, ຈຳກັດການຈຳແນກເຊື້ອຊາດຜິວພັນ ໂດຍສະເພາະໃນການປະຕິບັດໜ້າທີ່ສາທາລະນະ. ການຕິດຕາມກວດກາການປະຕິບັດສິດທິມະນຸດແມ່ນດຳເນີນໂດຍ 3 ຫົວໜ່ວຍລວມມີອົງການນິຕິບັນຍັດ, ອົງການຕຸລາການ, ແນວໂຮມປະເທດຊາດ ຫວຽດນາມ (ໃນນັ້ນມີບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງສັງຄົມ) ແລະ ປະຊາຊົນ.

ສອງ, ບົດລາຍງານໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນໝາກຜົນແຫ່ງການປະຕິບັດບັນດາຄຳໝັ້ນສັນຍາຫ້າມ, ລົບລ້າງການຈຳແນກເຊື້ອຊາດຜິວພັນໃນທຸກຮູບແບບ ແລະ ຮັບປະກັນຄວາມສະເໝີພາບຕໍ່ໜ້າກົດໝາຍໃຫ້ບັນດາຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ ແລະ ຊາວຕ່າງປະເທດທີ່ອາໄສຢູ່ຫວຽດນາມ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນການໄດ້ຮັບສິດທີ່ໄດ້ລະບຸໄວ້ໃນມາດຕາ 5 ຂອງສົນທິສັນຍາ CERD, ໃນນັ້ນມີ: 11 ສິດພົນລະເຮືອນ ແລະ ການເມືອງ (ສິດສະເໝີພາບຕໍ່ໜ້າສານ ແລະ ອົງການຕຸລາການອື່ນໆ; ສິດເສລີທາງດ້ານການເມືອງ ແລະ ຄວາມປອດໄພສ່ວນບຸກຄົນ; ການເຄື່ອນໄຫວ ແລະ ທີ່ຢູ່ອາໄສຢູ່ພາຍໃນປະເທດຂອງຊາດ, ສິດອອກຈາກປະເທດໃດໜຶ່ງ, ແລະ ການກັບຄືນສູ່ປະເທດຂອງຕົນ, ການແຕ່ງງານ, ຄອບຄົວ ແລະ ຄວາມສະເໝີພາບໃນການແຕ່ງງານ, ສິດເສລີໃນການປາກເວົ້າ ແລະ ສິດເສລີໃນການໂຮມຊຸມນຸມ; 6 ສິດທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ ແລະ ວັດທະນະທໍາ (ການຈ້າງງານ, ທີ່ຢູ່ອາໄສ, ການດູແລສາທາລະນະສຸກ, ການປະກັນສັງຄົມ, ການສຶກສາ ແລະ ການຝຶກອົບຮົມ, ການມີສ່ວນຮ່ວມຢ່າງສະເໝີພາບໃນກິດຈະກໍາວັດທະນະທໍາ; ການເຂົ້າເຖິງສະຖານທີ່ ແລະການບໍລິການສາທາລະນະ).

ຫວຽດນາມ ຫ້າມທຸກການກະທຳຈຳແນກການແບ່ງແຍກ, ທຳລາຍນະໂຍບາຍຄວາມສາມັກຄີປະເທດຊາດ ຫຼື ຍຸຍົງໃຫ້ເກີດຄວາມກຽດຊັງບັນດາເຜົ່າ. ການກະທຳທີ່ຈຳແນກເຊື້ອຊາດ ຫຼື ສະໜັບສະໜູນການແບ່ງແຍກເຊື້ອຊາດ ແລະ ການຈຳແນກເຊື້ອຊາດ ແມ່ນຖືກຫ້າມຢ່າງເຂັ້ມງວດ ແລະ ຖືກລົງໂທດຕາມກົດໝາຍ ຫວຽດນາມ (ປະມວນກົດໝາຍອາຍາ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍລັດຖະກອນ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍພະນັກງານລັດຖະກອນ, ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍແຮງງານ, ດຳລັດ 88/2015/ND-CP...)

ເນື້ອໃນອື່ນໆ

ອີງຕາມມາດຕາ 9 ຂອງສົນທິສັນຍາ CERD ແລະເອກະສານ HRI/GEN/2/Rev.6, ແຕ່ປີ 2017 ຫາ 2020, ບົດລາຍງານ CERD 5 ໄດ້ຖືກລວບລວມໂດຍຄະນະຮ່າງລະຫວ່າງຂະແໜງການ ປະກອບດ້ວຍບັນດາກະຊວງ, ຂະແໜງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງໂດຍກົງໃນການຮັບປະກັນ, ປົກປ້ອງ ແລະ ສົ່ງເສີມສິດທິມະນຸດຂອງຮ່າງບົດລາຍ ງານບັນດາພາກສ່ວນຕ່າງໆ. ເດືອນທັນວາ 2020, ຫວຽດນາມໄດ້ສົ່ງບົດລາຍງານແຫ່ງຊາດກ່ຽວກັບການປະຕິບັດສົນທິສັນຍາ CERD ໃຫ້ຄະນະກຳມະການສົນທິສັນຍາ CERD.

[caption id="attachment_577525" align="aligncenter" width="620"]

ຫວຽດນາມ ປົກປ້ອງບົດລາຍງານ CERD 5.[/caption]

ບົດລາຍງານໄດ້ຮັບການສ້າງຂຶ້ນໂດຍອີງໃສ່ຄຳເຫັນຂອງບັນດາອົງການປົກຄອງຂັ້ນສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ, ບັນດາອົງການສະພາແຫ່ງຊາດ, ບັນດາອົງການການເມືອງສັງຄົມ, ບັນດາອົງການສັງຄົມອາຊີບ, ບັນດາອົງການບໍ່ຂຶ້ນກັບລັດຖະບານ ແລະ ປະຊາຊົນຜ່ານທາງອີເມວ ແລະ ໃນກອງປະຊຸມປຶກສາຫາລືຈຳນວນໜຶ່ງໂດຍຄະນະກຳມະການຊົນເຜົ່າ.

ບົດລາຍງານ CERD 5 ຂອງຫວຽດນາມ ໄດ້ສຸມໃສ່ສອງເນື້ອໃນຕົ້ນຕໍ. ກ່ອນອື່ນໝົດ, ຢືນຢັນນະໂຍບາຍ ແລະ ແນວທາງທີ່ສອດຄ່ອງຂອງພັກ ແລະ ລັດຖະບານຫວຽດນາມ ກ່ຽວກັບຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍທີ່ໄດ້ລະບຸໄວ້ຢ່າງຈະແຈ້ງໃນມາດຕາ 5 ຂອງລັດຖະທຳມະນູນປີ 2013, ແມ່ນສອດຄ່ອງກັບຄຳນິຍາມຂອງການຕ້ານການຈຳແນກໃນມາດຕາ 1 ຂອງສົນທິສັນຍາ CERD.

ບົດລາຍງານຍັງແບ່ງປັນບັນດາຜົນງານທີ່ບັນລຸໄດ້ຂອງຫວຽດນາມໃນຂົງເຂດຊົນເຜົ່າແຕ່ປີ 2013 – 2023, ໃນນັ້ນມີຫລາຍຜົນງານດີເດັ່ນໃນການສາມັກຄີແຫ່ງຊາດ, ໜູນຊ່ວຍບັນດາຊົນເຜົ່າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມ, ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າຮີດຄອງປະເພນີ, ພາສາຂຽນ... ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ບັນດາເພື່ອນມິດສາກົນມີທັດສະນະຮອບດ້ານຂອງຫວຽດນາມ.

ບົດລາຍງານຢືນຢັນຄຳໝັ້ນສັນຍາຂອງຫວຽດນາມ ໃນການປະຕິບັດສິດ ແລະ ພັນທະຂອງປະເທດສະມາຊິກສົນທິສັນຍາຜ່ານບັນດາຜົນງານທີ່ຫວຽດນາມ ບັນລຸໄດ້ໃນການປັບປຸງລະບົບກົດໝາຍໃຫ້ສົມບູນແບບຕາມມາດຖານ ແລະ ມາດຕະຖານສາກົນ ແລະ ປົກປັກຮັກສາບັນດາຄຸນຄ່າສິດທິມະນຸດທົ່ວໄປ ແລະ ຄວາມມານະພະຍາຍາມຂອງຫວຽດນາມ ໃນການປະກອບສ່ວນລົບລ້າງທຸກຮູບການຈຳແນກເຊື້ອຊາດ.