M&A năm 2025: Vận hội mới từ tái cấu trúc và tiêu chuẩn bền vững

VTV.vn - M&A Việt Nam 2025 bước vào chu kỳ mới, được định hình bởi địa chính trị và bền vững. Nhà đầu tư tập trung công nghệ, ESG và chờ đợi cơ chế pháp lý rõ ràng.

Vị thế chiến lược và khẩu vị mới: Từ địa chính trị đến công nghệ xanh

Thị trường mua bán và sáp nhập (M&A) Việt Nam đang trong giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ, nơi những thương vụ không chỉ là việc chuyển giao tài sản mà đã trở thành công cụ chiến lược giúp doanh nghiệp nội địa đa dạng hóa, nâng cao năng lực cạnh tranh và vươn ra toàn cầu. Điểm nhấn của chu kỳ 2025 nằm ở sự chuyển dịch rõ rệt trong khẩu vị của nhà đầu tư, được thúc đẩy bởi bối cảnh kinh tế vĩ mô ổn định và những thay đổi mang tính toàn cầu.

Theo các chuyên gia kinh tế - tài chính, Việt Nam đang tận dụng tối đa lợi thế địa chính trị nổi bật của mình, trở thành điểm đến ưu tiên trong xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng sang các quốc gia ổn định và thân thiện. Đáng chú ý, báo cáo của McKinsey & Company và ý kiến từ các chuyên gia đều nhấn mạnh rằng, việc Việt Nam hội nhập sâu rộng và duy trì sự ổn định kinh tế đã khiến các tập đoàn đa quốc gia xem M&A là con đường nhanh nhất để thiết lập hoặc tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Sự dịch chuyển này không còn chỉ dừng lại ở việc tiếp cận thị trường tiêu dùng nội địa, như các thương vụ thập kỷ trước mà đã tập trung vào mở rộng năng lực sản xuất và tối ưu hóa vận hành (như thương vụ Kokuyo-Thiên Long, SMA-Bibica).

Thị trường mua bán và sáp nhập (M&A) Việt Nam đang trong giai đoạn tái cấu trúc mạnh mẽ.

Cùng với đó, "khẩu vị của cá mập" đã thay đổi căn bản. Nếu trước đây, các lĩnh vực truyền thống như bất động sản, tài chính và hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) chiếm ưu thế, thì nay dòng vốn đang chảy mạnh vào các ngành kinh tế mới. Công nghệ, năng lượng tái tạo, và các lĩnh vực đáp ứng tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) trở thành tâm điểm. Theo Bà Nguyễn Thị Ngọc Dung, Giám đốc Điều hành, PwC Việt Nam, các nhà đầu tư lớn trên thế giới đã xem ESG là một tiêu chuẩn bắt buộc, thay vì chỉ là một điểm cộng. Đồng thời, bà Dung cũng nhấn mạnh việc thiếu chiến lược ESG rõ ràng có thể dẫn đến việc định giá thấp tài sản của công ty mục tiêu. Điều này được thúc đẩy bởi các chính sách toàn cầu như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của Liên minh châu Âu hay Đạo luật giảm lạm phát (IRA) của Hoa Kỳ, buộc các doanh nghiệp xuất khẩu phải chuyển đổi xanh.

Trong lĩnh vực công nghệ, sự xuất hiện của các thương vụ liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ xanh cho thấy một bước tiến mới. Các công ty nước ngoài đang tìm kiếm những startup hoặc doanh nghiệp Việt Nam có khả năng tích hợp công nghệ cao vào chuỗi giá trị. Nhà đầu tư trong nước cũng thể hiện sự tự tin và năng lực mới khi tham gia vào các thương vụ quy mô lớn, khẳng định vị thế của doanh nghiệp nội địa trong việc định hình thị trường.

Khơi thông nút thắt pháp lý cho những thương vụ tỷ đô

Mặc dù thị trường M&A Việt Nam đang đứng trước vận hội lớn, thách thức về mặt khung khổ pháp lý và tính minh bạch vẫn là rào cản cần được tháo gỡ để mở ra "đường băng" cho các thương vụ tỷ đô.

Trọng tâm của vấn đề nằm ở việc tái cấu trúc nợ và xử lý tài sản trong các lĩnh vực đang gặp khó khăn, đặc biệt là bất động sản và tài chính. Sự chậm trễ trong quá trình này đã tạo cơ hội cho các nhà đầu tư có tiềm lực tài chính mua lại tài sản với giá hợp lý. Tuy nhiên, điều kiện tiên quyết để thúc đẩy các giao dịch này là sự rõ ràng của chính sách.

Luật Đất đai sửa đổi được kỳ vọng là một "cú huých chính sách" quan trọng, giúp nâng cao tính minh bạch và đơn giản hóa các thủ tục liên quan đến đất đai và định giá. Ông Michael Piro, Tổng Giám đốc Indochina Capital đã chỉ ra rằng, việc tạo ra cơ chế định giá đất minh bạch, cùng với việc giải quyết các vấn đề liên quan đến thay đổi mục đích sử dụng đất, là yếu tố sống còn để giảm thiểu rủi ro pháp lý cho cả bên mua và bên bán.

Tính minh bạch trong quản trị, sự tuân thủ các quy định về ESG và khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế là yếu tố quyết định.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến chuyên gia kinh tế cũng cảnh báo về "khoảng trống pháp lý". Dù luật đã được ban hành, việc chậm ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết hoặc sự phối hợp kém hiệu quả giữa các cấp hành chính trong khâu thực thi đã làm chậm lại tốc độ giao dịch. TS. Lê Minh Phiếu, luật sư sáng lập LMP Lawyers nhận định rằng, sự thiếu đồng bộ này khiến nhà đầu tư phải đối mặt với sự không chắc chắn, làm kéo dài thời gian thẩm định và hoàn tất thương vụ.

Bên cạnh đó, việc Việt Nam đang hướng tới nâng hạng thị trường chứng khoán (dự kiến lên Secondary Emerging Market theo FTSE Russell vào năm 2026) cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về quản trị doanh nghiệp. Bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã nhấn mạnh rằng, tính minh bạch trong quản trị, sự tuân thủ các quy định về ESG và khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế là yếu tố quyết định không chỉ đối với việc nâng hạng, mà còn đối với sự hấp dẫn của doanh nghiệp trong mắt các nhà đầu tư chiến lược toàn cầu.

M&A Việt Nam 2025 không chỉ là câu chuyện về dòng vốn, mà là câu chuyện về chuyển đổi chất lượng. Thị trường đang đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải chuyển từ vị thế "người theo sau" sang vị thế "người dẫn dắt" thông qua tái cấu trúc, áp dụng công nghệ và xây dựng năng lực quản trị theo tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt là ESG. Sự kết hợp giữa lợi thế địa chính trị và sự nỗ lực hoàn thiện hành lang pháp lý sẽ là động lực kép để thị trường M&A Việt Nam tạo ra những kỷ lục mới trong chu kỳ tăng trưởng bền vững./.

Nguồn: https://vtv.vn/ma-nam-2025-van-hoi-moi-tu-tai-cau-truc-va-tieu-chuan-ben-vung-100251209222357836.htm