Bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Tấn Vũ, giảng viên khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho biết măng cụt có tác dụng chống ôxy hóa rất cao, có công dụng chữa bệnh và là bài thuốc theo y học cổ truyền cũng như y học hiện đại. Ngoài ra, nhờ vị ngọt thơm ngon hấp dẫn nhiều người, măng cụt còn được dùng để chế biến nhiều món ăn ngon như gỏi gà măng cụt, gỏi măng cụt tôm thịt…
Măng cụt chứa lượng lớn xanthone
Sự kết hợp giữa hương vị độc lạ trong ẩm thực phương nam của măng cụt và công dụng đa dạng trong điều trị mở ra nhiều hướng nghiên cứu. Điều này làm cho trái măng cụt trở thành loại trái ẩn chứa nhiều thú vị cần được khám phá cho cung cầu thị trường, hương vị cuộc sống và vị thuốc đa dạng trong phòng và chữa bệnh.
“Từ ruột tới vỏ của măng cụt đều chứa các thành phần dược học có khả năng phòng, hỗ trợ điều trị một số bệnh. Măng cụt rất giàu dưỡng chất như chất đạm, chất béo, chất carbonhydrates, chất xơ, calsium, chất sắt, phốt pho và vitamin như B1, C”, bác sĩ Vũ chia sẻ.
Măng cụt được dùng trong nền y học cổ truyền của một số nước để điều trị tiêu chảy, làm mau lành vết thương, chữa trị những rối loạn về da. Phần ăn được của quả măng cụt rất giàu dưỡng chất như: chất đạm, chất béo, chất carbonhydrates, chất xơ, calsium, chất sắt, phốt pho,… và vitamin như B1, C.
Thành phần có giá trị dược lý của măng cụt là một nhóm hợp chất có tên “xanthone”. Chất này thuộc nhóm chống oxy hóa có nguồn gốc thực vật (polyphenol). Có khoảng 40 xanthone được nhận dạng trong măng cụt, nhiều nhất ở vỏ. Điều này giúp măng cụt là loại trái cây chứa nhiều xanthone nhất
Những đặc tính của xanthone:
Tác động chống oxy hóa: Xanthone là một hợp chất hóa học có hoạt tính chống oxy hóa rất cao, trên cả dâu tây.
Kháng nấm: Nhiều loại xanthone và những dẫn chất của chúng đã được chứng minh có đặc tính kháng nấm và kháng vi khuẩn, kể cả những vi khuẩn có khả năng đề kháng kháng sinh; kích thích hệ thống miễn dịch cơ thể, giúp cơ thể chống lại những vi sinh vật lạ xâm nhập; ức chế sự oxy hóa của LDL, vì thế có tác động làm giảm cholesterol.
Có tác dụng bảo vệ tế bào gan, ức chế những tế bào ung bướu, vì vậy được xem là một chất có tác dụng kháng ung thư.
Tác động giảm đau: Một số xanthone có khả năng ức chế các hoạt động của men cyclo-oxygenase, nên măng cụt được dùng như một loại thuốc cổ truyền điều trị những chứng đau, viêm, làm hạ nhiệt độ cơ thể khi bị sốt… Xanthone còn được xem là “ứng viên tiềm năng” trong việc chữa trị những chứng bệnh Parkinson và Alzheimer.
Tại Úc, người ta còn dùng măng cụt để chế thành những viên thuốc có tác dụng giảm cân.
Y học cổ truyền dùng măng cụt để chữa bệnh tiêu chảy, kiết lỵ
Măng cụt vỏ xanh được sử dụng để chế biến thành các món gỏi được yêu thích
Trong dân gian thường dùng vỏ quả măng cụt làm thuốc chữa tiêu chảy, kiết lỵ, rối loạn tiêu hóa và giải trừ các chất độc do ăn uống. Tác dụng này của măng cụt chủ yếu là do chất tanin, chiếm 7-13% trong thành phần của vỏ quả. Khi bị đau bụng, đi tiêu lỏng, bệnh vàng da, người bệnh thường được cho uống nước sắc vỏ măng cụt.
Sử dụng khoảng 10 vỏ quả măng cụt cho vào một nồi đất hay nồi đồng (tránh dùng nồi sắt hay nồi tôn), thêm nước cho ngập rồi đun sôi kỹ trong 15 phút. Ngày uống 3-4 chén to nước này. Có thể dùng theo đơn sau đây: Vỏ quả măng cụt khô 60g, hạt mùi 5g, hạt thìa là 5g, nước 1.200ml. Đun sôi, sắc kỹ cho cạn còn chừng một nửa (600ml). Mỗi lần uống 120ml. Uống mỗi ngày 2 lần.
