Bước chuyển mình mạnh mẽ
Trong bức tranh kinh tế nông thôn Quảng Ninh những năm gần đây, bên cạnh sự phát triển mạnh mẽ của nông nghiệp công nghệ cao, chương trình OCOP và các mô hình liên kết sản xuất, những sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh tiếp tục cho thấy vai trò quan trọng trong tạo dựng thương hiệu địa phương, nâng cao giá trị gia tăng và khẳng định vị thế nông sản vùng Đông Bắc trên thị trường.
Năm 2025, toàn tỉnh có 62 sản phẩm nông nghiệp đăng ký tham gia Chương trình tôn vinh các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu, thuộc 4 nhóm: Trồng trọt, chăn nuôi, thủy - hải sản và sản phẩm phục vụ nông nghiệp. Qua quá trình bình chọn công khai, minh bạch, Hội đồng bình chọn của tỉnh đã lựa chọn 27 sản phẩm tiêu biểu để tôn vinh, gồm: 17 sản phẩm trồng trọt, 4 sản phẩm chăn nuôi, 5 sản phẩm thủy sản và 1 sản phẩm phục vụ nông nghiệp. Điều đáng nói là trong số 27 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của tỉnh năm 2025, có tới 11 sản phẩm đã từng nhiều lần được tôn vinh trong các giai đoạn trước, cho thấy đây đều là những sản phẩm có chất lượng ổn định, thị trường vững chắc và thương hiệu đã được khẳng định, đại diện cho bản sắc vùng miền, đồng thời là trụ cột quan trọng trong chiến lược nâng tầm nông sản của tỉnh.
Nổi bật trong nhóm này là miến dong Bình Liêu, sản phẩm đã trở thành thương hiệu đặc trưng của người dân khu vực miền Đông. Được sản xuất từ cây dong riềng trồng trên đất núi có độ ẩm và hàm lượng vi chất cao, miến dong Bình Liêu có sợi dai tự nhiên và hương thơm đặc trưng. Quy trình sản xuất hiện nay đã được các hộ dân kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống với các công đoạn cải tiến, cùng hệ thống liên kết gần 40 hộ nông dân tại xã Lục Hồn, giúp bảo đảm chất lượng ổn định và sản lượng ngày càng tăng. Mới đây nhất, cuối tháng 10/2025, miến dong Bình Liêu đã được Bộ Công Thương công nhận sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu quốc gia 2025.
Một sản phẩm khác nhiều lần được tôn vinh là trà hoa vàng Ba Chẽ, loại dược liệu quý của vùng rừng núi Ba Chẽ. Từ những bụi trà tự nhiên, đến nay Ba Chẽ đã hình thành các vùng trồng quy mô lớn, áp dụng công nghệ sấy lạnh và đóng gói hút chân không nhằm giữ nguyên dược tính quý. Trà hoa vàng không chỉ có giá trị kinh tế cao mà còn được coi là “đại diện hình ảnh” của nông sản Quảng Ninh, được thị trường trong nước và quốc tế đón nhận tích cực.
Ở nhóm thủy sản, ruột hàu đại dương MAT và nước mắm sá sùng Vân Đồn tiếp tục nằm trong danh mục sản phẩm tiêu biểu. Ruột hàu MAT nổi bật nhờ quy trình chế biến hiện đại, đảm bảo an toàn thực phẩm, trong khi nước mắm sá sùng mang hương vị đậm đà khác biệt, được sản xuất theo công nghệ lên men sinh học, giữ trọn giá trị dinh dưỡng của nguyên liệu đặc sản vùng biển. Đây là những sản phẩm có tiềm năng mở rộng thị trường, nhất là trong các chuỗi nhà hàng, khách sạn và phân khúc khách du lịch.
Nhóm sản phẩm chăn nuôi của tỉnh cũng khẳng định được thương hiệu qua nhiều năm như: Thịt lợn Móng Cái, giống lợn bản địa nổi tiếng cả nước, được chăn nuôi theo quy trình an toàn sinh học và ứng dụng công nghệ giám sát môi trường; gà bản Đầm Hà có sức cạnh tranh cao nhờ chất lượng thịt thơm, săn chắc, phù hợp thị hiếu của người tiêu dùng.
Bên cạnh 11 sản phẩm quen thuộc, năm 2025 chứng kiến sự xuất hiện của 16 sản phẩm lần đầu được đánh giá tiêu biểu. Trong đó, nhiều sản phẩm thể hiện cách tiếp cận mới, chú trọng cải tiến mẫu mã, áp dụng công nghệ và thích ứng nhu cầu thị trường, tham gia các kênh tiêu dùng hiện đại (TikTok Shop, Shopee, Lazada) để mở rộng tiêu thụ. Nổi bật là: Trà CameGold, rượu Kim Hoa Huy Hoàng, cao Lạc tiên An thần, các nhóm dược liệu Đông Bắc... là ví dụ điển hình cho xu hướng đó. Sự đa dạng này cho thấy nông nghiệp Quảng Ninh đang mở rộng hướng tiếp cận, khai thác tốt thế mạnh bản địa, đồng thời nắm bắt xu hướng tiêu dùng của thế hệ mới.
Bà Nguyễn Tuyết Hạnh, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh, cho biết: Nhìn tổng thể, nhóm sản phẩm tiêu biểu của tỉnh không chỉ bao trùm toàn bộ các lĩnh vực trồng trọt - chăn nuôi - thủy sản - dược liệu, mà còn thể hiện xu hướng sản xuất ngày càng hiện đại, chú trọng đến yếu tố an toàn, truy xuất nguồn gốc, bao bì và câu chuyện thương hiệu. Điều này khẳng định rằng nông nghiệp Quảng Ninh đang đi đúng hướng trong tiến trình nâng cao chất lượng nông sản, tạo dựng thương hiệu bền vững và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Cần xây dựng chiến lược phát triển đa giá trị
Không chỉ chủ động nâng cao chất lượng, mẫu mã, hầu hết các sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu năm 2025 của tỉnh đều được xây dựng trên nền tảng liên kết vùng nguyên liệu. Phần lớn, các sản phẩm đều có từ 10 đến trên 50 hộ cùng liên kết sản xuất, tạo ra chuỗi cung ứng ổn định, giúp chuẩn hóa chất lượng và tăng khả năng cạnh tranh. Đây chính là nền tảng quan trọng để nông sản Quảng Ninh vượt ra khỏi khuôn khổ địa phương, hướng đến thị trường rộng lớn hơn.
Anh Nguyễn Văn Tuyên, Giám đốc HTX Tuyên Huyền (xã Quảng Tân) chia sẻ: HTX có trang trại nuôi gà bản Đầm Hà rộng gần 2ha, mỗi năm cung cấp cho thị trường khoảng 150.000 con gà giống và 30.000 con gà thương phẩm. Tuy nhiên, trước nhu cầu ngày càng lớn của thị trường, chúng tôi đã cung cấp giống và liên kết với 90 hộ dân trong xã, trung bình mỗi hộ nuôi từ 2.000-5.000 gà thương phẩm, từ đó giúp cho người dân phát triển kinh tế, góp phần xây dựng nông thôn mới ở địa phương. Hiện gà bản Đầm Hà từ chỉ cung cấp cho các khu vực miền Đông của tỉnh thì giờ đã có mặt ở nhiều tỉnh thành khu vực phía Bắc.
Còn với HTX Nông - lâm - ngư nghiệp Việt Hưng (thôn Vườn Rậm, phường Hoành Bồ), để đưa ra những sản phẩm chất lượng, HTX Việt Hưng đang liên kết với khoảng 60 hộ dân trồng ổi, phát triển vùng sản xuất theo hướng hữu cơ với diện tích canh tác khoảng 15ha. Đồng thời mở rộng thêm vùng canh tác gạo tẻ nương hữu cơ trên diện tích 50ha, cho sản lượng khoảng 25 tấn/vụ/năm. Đây cũng chính là những nguyên liệu đầu vào cho 3 sản phẩm có thế mạnh của HTX là ổi Hoành Bồ, gạo tẻ nương Hoành Bồ và rượu ổi Hoành Bồ. Các sản phẩm này đều đạt chứng nhận OCOP 3 sao và đạt tiêu chuẩn HACCP CODE:2003 từ năm 2022, ngày càng khẳng định chất lượng và uy tín trên thị trường.
Những sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu nói trên không chỉ phản ánh thành quả sản xuất mà còn mở ra các hướng phát triển lớn cho nông nghiệp Quảng Ninh trong bối cảnh mới. Khi thị trường ngày càng đòi hỏi tiêu chuẩn cao hơn, mức độ cạnh tranh lớn hơn, việc xác định đúng hướng đi cho các sản phẩm chủ lực sẽ quyết định khả năng bứt phá của cả ngành nông nghiệp tỉnh.
Theo đánh giá của các chuyên gia, những sản phẩm đã nhiều lần được công nhận tiêu biểu như miến dong, trà hoa vàng, thịt lợn Móng Cái hay nước mắm sá sùng, ổi Hoành Bồ, gà bản Đầm Hà... đang có cơ hội rất lớn để mở rộng quy mô theo hướng chuẩn hóa vùng nguyên liệu, tiến tới xây dựng thương hiệu mạnh và phát triển sản phẩm chế biến sâu.
Ông Nguyễn Tuấn Minh, Trưởng Phòng Bán hàng, Siêu thị MM Mega Market chi nhánh tại Quảng Ninh, cho biết: Các sản phẩm nông sản tiêu biểu của tỉnh đang có chỗ đứng rất tốt, thế nhưng để đi xa hơn, các địa phương cần đồng hành cùng người sản xuất thúc đẩy mạnh hơn việc hình thành các vùng nguyên liệu tập trung theo tiêu chuẩn VietGAP hoặc hữu cơ, nhất là tại các địa phương vốn có truyền thống sản xuất lâu năm. Khi vùng nguyên liệu có quy mô lớn, sản phẩm sẽ có khả năng đáp ứng những đơn hàng lớn, hướng tới thị trường xuất khẩu và các hệ thống phân phối hiện đại.
Ngoài đưa sản phẩm vào hệ thống phân phối hiện đại, một trong những tiềm năng quan trọng là cần đẩy mạnh thương mại hóa sản phẩm qua nền tảng số. Thực tế cho thấy nhiều sản phẩm của Quảng Ninh đã bắt đầu bán trên các sàn thương mại điện tử như TikTok Shop, Shopee hay Lazada và ghi nhận mức độ tăng trưởng tốt. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa kênh tiêu thụ này, người tiêu dùng và các đại lý phân phối lớn cũng cho rằng, các chủ thể sản xuất cần đầu tư bài bản hơn về bao bì, nhãn mác, nội dung quảng bá và khả năng đáp ứng đơn hàng lớn với chất lượng ổn định. Lúc này, vai trò hỗ trợ của các sở, ngành và Hội Nông dân tỉnh trong đào tạo kỹ năng số cho hội viên sẽ càng trở nên quan trọng.
Ông Phạm Hải Quỳnh, Viện trưởng Viện Phát triển du lịch châu Á, chia sẻ: Ngoài thương mại điện tử, hướng phát triển sản phẩm gắn với du lịch nông nghiệp, du lịch trải nghiệm cũng sẽ mở ra không gian giá trị lớn cho các sản phẩm tiêu biểu. Bình Liêu có thể xây dựng tour trải nghiệm mùa dong riềng, mùa làm miến; Ba Chẽ có thể phát triển điểm du lịch dược liệu gắn với trà hoa vàng, tham gia, trải nghiệm quá trình làm trà hoa vàng; Vân Đồn có thể xây dựng các gian trưng bày đặc sản biển cao cấp. Khi sản phẩm trở thành "trải nghiệm", giá trị văn hóa cộng với thương hiệu sẽ tăng lên gấp nhiều lần so với giá trị thương mại đơn thuần. Một hướng đi quan trọng khác là phát triển sản phẩm chế biến sâu. Thị trường hiện đại không chỉ tiêu thụ sản phẩm thô mà đang tăng mạnh nhu cầu về sản phẩm tiện dụng, đóng gói sạch, truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Nếu như trà hoa vàng có thể phát triển thêm dạng viên nang, trà hòa tan; miến dong có thể phát triển sản phẩm ăn liền; thịt lợn Móng Cái có thể được chế biến thành các dòng thực phẩm cao cấp; ruột hàu và sá sùng có thể trở thành sản phẩm dinh dưỡng đóng gói… thì giá trị sản phẩm sẽ tăng lên từ 2-5 lần, mở ra không gian thị trường rộng hơn.
Trước những cơ hội, tiềm năng và thách thức trên, theo các doanh nghiệp, HTX tỉnh cần tập trung phát triển các cơ sở chế biến công nghệ cao, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư dây chuyền sấy lạnh, chiết xuất, đóng gói, tạo ra các sản phẩm có khả năng cạnh tranh quốc tế. Cùng với đó là chính sách hỗ trợ vay vốn ưu đãi, hỗ trợ bảo hộ thương hiệu, nhãn hiệu địa lý, và kết nối với hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại, chuỗi cửa hàng đặc sản trên cả nước… một cách mạnh mẽ và toàn diện hơn nữa. Khi các chuỗi liên kết được tổ chức bài bản, sản phẩm mới có thể tiếp cận các thị trường khó tính, như xuất khẩu sang Nhật Bản, EU hay Hàn Quốc. Đó cũng là hướng mở đầy triển vọng cho những sản phẩm đã chứng minh được chất lượng qua nhiều năm.
Có thể thấy rằng, phát triển nông nghiệp Quảng Ninh trong giai đoạn mới cần được nhìn nhận như một chiến lược phát triển đa giá trị, không chỉ đơn thuần là sản xuất nông sản bán cho người tiêu dùng mà còn là kết hợp công nghệ, dịch vụ, thương mại, du lịch và văn hóa bản địa. Khi những sản phẩm tiêu biểu được đặt trong tổng thể này, chúng sẽ có cơ hội tăng giá trị bền vững và đóng góp lâu dài cho kinh tế địa phương.
Nguồn: https://baoquangninh.vn/mo-huong-di-moi-cho-nhung-san-pham-nong-nghiep-tieu-bieu-3386237.html
Bình luận (0)