Tình yêu sách lâu bền
New York là thành phố yêu sách. Ngay giữa sự ồn ào của một thành phố hàng triệu dân, người dân New York vẫn luôn tìm đến một cuốn sách hay.
Vào thứ Năm, ngày 3.5.1979, nhiếp ảnh gia Fred Conrad của tờ New York Times đã đến chi nhánh chính của Thư viện Công cộng New York. Đám đông đã tập trung ở bậc thềm bên ngoài thư viện, họ đi theo nhóm, theo cặp, trò chuyện, ăn uống nhưng cũng có một số người ngồi cách xa, cúi đầu xuống. Họ dường như không để ý đến những người xung quanh, không để ý đến ống kính của nhiếp ảnh gia. Họ đang đọc.
“Ngay cả ở những nơi bận rộn nhất, nếu có một cuốn sách hay, bạn có thể rút lui vào một thế giới riêng. Và khi bạn sống ở một thành phố như New York, một cuốn sách còn hơn cả một câu chuyện ở trong tầm tay bạn. Cuốn sách cũng có thể là một nơi nghỉ ngơi, một lối thoát, một chốn tôn nghiêm, một nơi giải trí và một người bạn đồng hành” – cây viết Anika Burgess từng nhận định trong bài viết khác về việc đọc sách ở New York của New York Times năm 2022.
Dù mượn hay mua, sách vẫn luôn là một phần lâu dài trong cuộc sống hàng ngày của người dân New York. Khi chi nhánh thư viện trên Phố 42 mở cửa tháng 5.1911, hơn 50.000 người đã đến đây vào ngày đầu tiên. Kể từ đó, mọi người không chỉ đọc sách trong tòa nhà mà còn ở khắp xung quanh tòa nhà.
Tại Công viên Bryant năm 1935, Thư viện Công cộng New York (NYPL) cùng Sở Công viên thành phố, đã mở một phòng đọc ngoài trời nhằm cung cấp sách, báo và tạp chí cho những người thất nghiệp trong thời kỳ Đại suy thoái. Sự kiện này diễn ra vào mỗi mùa hè cho đến năm 1943, mang đến cho người dân New York cơ hội đọc sách ngoài trời dưới những tán cây tiêu huyền. Phòng Đọc Công viên Bryant hoạt động trở lại vào năm 2003 trong những tháng ấm áp và hoạt động vào mỗi mùa hè kể từ thời điểm đó.
Cách thức mới sản sinh từ đại dịch
Khi nhà văn Amitava Kumar mời nhà nghiên cứu sách Erin Edmison đến sự kiện ra mắt sách tại McNally Jackson Books vào tháng 2 năm nay, bà Edmison, 48 tuổi, đến hiệu sách như thường lệ. Tới nơi, bà mới nhận ra rằng cần vé tham dự sự kiện giá 5 USD. Vé đã bán hết. Cuối cùng, bà cũng vào được sự kiện, với một vị trí đứng ở cuối khán phòng chật cứng.
New York Times chỉ ra, trước đây, ở New York, công chúng có thể dễ dàng tham dự các sự kiện đọc sách, ra mắt sách nhưng hiện tại, McNally Jackson Books cùng nhiều hiệu sách độc lập khác trên toàn thành phố yêu cầu mọi người mua vé hoặc xác nhận giữ chỗ. Vé vào những sự kiện như vậy có thể từ vài USD đến khoảng 30 USD, tùy thuộc vào việc người tham dự có mua sách hay không.
“Gần đây, lượng người tham dự tăng lên rất nhiều. Ít nhất một nửa số sự kiện của chúng tôi đã bán hết vé. Thông thường, chúng tôi có những tuần mà mọi sự kiện đều bán hết vé. Mỗi tuần chúng tôi có 3 hoặc 4 sự kiện” – Mikaela Dery – giám đốc chương trình tại McNally Jackson Books – cho biết.
Hệ thống đặt chỗ cho sự kiện về sách ở McNally Jackson Books bắt đầu khi mở cửa trở lại vào thời điểm lệnh phong tỏa ngừa đại dịch COVID-19 được nới lỏng, để đảm bảo lượng người tham dự không quá tiêu chuẩn. Tuy nhiên, hiện tại, hệ thống này cùng với nhiều nhà sách khác, như Books Are Magic và P&T Knitwear, áp dụng dài hạn chính sách đặt chỗ.
Các sự kiện về sách, dường như đang phổ biến hơn bao giờ hết, theo cây viết Kate Dwyer của New York Times. Một buổi tối thứ Ba cuối tháng 3 năm nay, sự kiện giới thiệu sách vào lúc 20h00 tại Bell House của nhà thơ Hanif Abdurraqib thu hút 350 người tham dự. Lễ giới thiệu buổi đêm này được tổ chức bổ sung sau khi sự kiện chính thức trước đó cũng thu hút được 350 người tham dự và bán hết vé chỉ trong vài giờ.
Không chỉ sự kiện giới thiệu sách của các cây viết đại thụ mới bị quá tải. Trong những năm qua, sự kiện ra mắt sách của nhiều cây viết ít tên tuổi hơn cũng đông khán giả tham dự không kém khi được các tạp chí mới nổi như The Drift, Cake Zine tổ chức. Các tạp chí thường mời gọi cộng tác viên tới sự kiện với những bữa tiệc đầu giờ sôi động. Một số sự kiện dạng này cũng cần mua vé. Ví dụ, các bữa tiệc của Drift miễn phí cho người đăng ký, nếu không thì vé vào là 20 USD, được tặng kèm số tạp chí mới nhất.
Whitney Mallett – nhà sáng lập The Whitney Review of New Writing – chỉ ra, các sự kiện đọc sách là cách “để mọi người dễ dàng quay trở lại đời sống xã hội” khi tình hình COVID-19 được cải thiện. Với thế hệ trẻ, hoạt động này thực sự có thể đóng vai trò lớn với đời sống xã hội.
“Tôi chắc chắn rằng, người trẻ vẫn tới các buổi biểu diễn tại Baby’s All Right và những nơi tương tự. Dẫu vậy, có lẽ các sự kiện ra mắt sách đã thay thế chúng ở một mức độ nào đó. Hoạt động này có vẻ hợp thời hơn. Đi tới buổi biểu diễn của một ban nhạc Indie Rock nào đó dường như không hợp thời bằng” – bà Mallet nói.
Đổi mới từ nội dung tới hình thức
Trước đây, công chúng thường không muốn tham dự các sự kiện đọc sách, giới thiệu sách. “Bạn sợ đi ra mắt sách. Sự kiện có thể rất nhàm chán” – nhà văn New York Priscilla Gilman nói. Bà chỉ ra, gần đây, các sự kiện về sách đã sáng tạo hơn, với nhiều thứ kết hợp như đồ ăn, cocktail.
Các quán bar như Pete’s Candy Store, Franklin Park và KGB tổ chức những sự kiện về sách trong nhiều năm. Tuy nhiên, các đầu bếp và chủ nhà hàng đã đưa những sự kiện đó tới nhiều không gian mới hơn, cao cấp hơn.
“Tables of Contents” – chuỗi sự kiện về sách do đầu bếp Evan Hanczor sáng lập hơn một thập kỷ trước – đã trở thành trụ cột trong chuỗi các sự kiện văn học và diễn ra hàng tháng tại các địa điểm luân phiên như khách sạn Ace ở Brooklyn. “Tables of Contents” có sức chứa 60 chỗ, mỗi sự kiện có các món ăn lấy cảm hứng từ cuốn sách cụ thể. Ông Hanczor cho biết, sự kiện sắp tới của “Tables of Contents” đã bán hết vé chỉ trong vòng 1 giờ công bố.
Giới thời trang cũng đang chú ý hơn tới các sự kiện về sách. Nhà thiết kế thời trang Rachel Comey tổ chức một sự kiện về sách với The New York Review of Books vào năm ngoái. Tháng 2 năm nay, bà Mallett đã tổ chức một sự kiện văn chương tại cửa hàng của thương hiệu thời trang Comme des Garcons ở khu Chelsea của Manhattan.
Nhà thơ Abdurraqib cho biết, ông muốn coi sự kiện ra mắt cuốn sách của mình như một buổi phát hành album hoặc hòa nhạc, để công chúng cảm thấy như vừa tham gia một buổi tụ họp ở nhà bạn bè, “khi bữa tiệc sắp tàn và mọi người vẫn nán lại”. Và thực tế, ông Abdurraqib đã ký tặng sách tới quá nửa đêm trong sự kiện gần nhất.
Khi các sự kiện văn chương trở thành bối cảnh thời thượng, cách các sự kiện được tổ chức ở New York luôn rất phong phú, bao gồm những phần biểu diễn kiểu “Underground”, kiểu D.I.Y (tự mình làm lấy) và cả những sự kiện được tổ chức rất bài bản, chuyên nghiệp.
Nhà văn New York – Lucy Sante nhớ lại, khi còn là học sinh trung học vào đầu những năm 1970, bà từng tham gia sự kiện đọc thơ trong tầng hầm nhà thờ và quán cà phê. “Khi tôi viết cuốn sách đầu tiên “Low Life”, tôi đã giới thiệu tại quán bar Mona trên Đại lộ B” – bà chia sẻ. Hiện tại, các quán bar ở trung tâm New York như Sophie’s, Chumley’s và Phebe’s đều có chuỗi hoạt động về sách. Ngoài ra, còn có các sự kiện về sách trong các phòng trưng bày nghệ thuật, bà Sante chỉ ra.
Nhà văn Priscilla Gilman cho hay, vào những năm 1980 và 1990, việc giới thiệu một cuốn sách thường diễn ra tại căn hộ của các biên tập viên, đại lý.
Theo Leah Abrams, 25 tuổi và Heather Akumiah, 29 tuổi – những người điều hành chuỗi Limousine Readings – với nhiều nhà văn, những sự kiện về sách là cơ hội để họ chia sẻ những điều đang đeo đuổi mà không bị xem là kỳ quặc.
Trong sự kiện về sách vào một ngày thứ Năm, nhân kỷ niệm 2 năm thành lập Cake Zine, nhà đồng sáng lập Aliza Abarbanel cho biết nhiều người đã gặp bà, chia sẻ cảm hứng đọc và viết được khơi gợi từ sự kiện vừa tham dự. “Đó có lẽ là phản hồi tốt nhất mà tôi nghe được” – bà chia sẻ.
