Schilderij "Perfume River" (1902) van kunstenaar Bauchaud

In het artistieke geheugen is de eerste afbeelding van de Parfumrivier waarschijnlijk afkomstig van Franse schilders die eind 19e eeuw Indochina bezochten. De Franse schilder die als eerste naar Hue kwam om te schilderen, was Gaston Roullet. Eind 1885 en begin 1886 kwam Roullet naar Hue tijdens het Binh Tuat Nieuwjaar en schilderde hij vele schilderijen, waaronder enkele van de Parfumrivier. In 1902 verscheen er een schilderij van de Franse schilder Bauchaud waarop vrouwen te zien zijn die terugkomen van de markt en zich verzamelen aan de oevers van de Parfumrivier, klaar om aan boord te gaan van een boot.

In 1907 kwam kunstenaar Charles Ulmann naar Hue en schilderde "De Parfumrivier in Hue", een vredig tafereel van de Parfumrivier met rijen groene bomen die weerspiegelden in het water. Boven is de lucht blauw, de wolken wit en de bergen ver weg. Kijkend naar dit schilderij, kun je je de boten van Hue op de Parfumrivier in het verleden voorstellen; de overdekte en onoverdekte boten van toen verschilden niet veel van die van nu, ook al waren er meer dan 100 jaar verstreken. In 1914 schilderde kunstenaar Gustave Martinien Salgé een afbeelding van de boten van de Parfumrivier in olieverf op doek. In 1924 kwam kunstenaar Victor Tardieu naar Hue en liet het olieverfschilderij "De markt aan de kade" voor het nageslacht na. Het schilderij toont de boten van de Parfumrivier met ligplaatsen dicht bij elkaar.

De eerste Vietnamese kunstenaars die de Parfumrivier schilderden, waren degenen die studeerden aan het Indochina Fine Arts College. In die tijd maakte de Vietnamese schilderkunst voor het eerst kennis met olieverftechnieken, indrukwekkende kleuren en westerse perspectieven, maar in hun hart droegen ze de klassieke schoonheid van volksschilderijen en zijdeschilderingen met zich mee. Zo kwam de Parfumrivier als een verlegen jong meisje in het schilderij terecht en diende als achtergrond voor het verhaal van Hue.

In 1932 kwam schilder Mai Trung Thu, een vooraanstaand kunstenaar van het Indochina Fine Arts College, naar Hue om les te geven en schilderde de beroemde "Vrouw met kegelvormige hoed bij de rivier". Dit is een werk dat zowel realistisch als romantisch is. In dit schilderij is de ruimte van de Parfumrivier als een lyrische achtergrond. Achter de vrouw bevindt zich een kalm, breed wateroppervlak, dat de schaduw van een boot weerspiegelt. Die ruimte is vlak en stil, en roept de ware aard van de Parfumrivier op met een rustige, zachte stroming in het hart van Hue. Mai Trung Thu gebruikte lichte kleuren zoals groen, blauwgrijs en donkerbruin om de zachte, verre achtergrond van de rivier te creëren. Het dient niet alleen als achtergrond voor de figuur van de vrouw, maar geeft het hele schilderij ook een poëtische kwaliteit. En op die rivier verschijnt de boot als een silhouet van het leven op de rivier. De boot heeft een gebogen dak, met het silhouet van een persoon met een kegelvormige hoed op de zijkant, die een uitsnede is van het rivierleven in het oude Hue. Dit zijn de veerboten, passagiersschepen of jonken die dagelijks varen. Dit detail plaatst de vrouw in de juiste culturele context van Hue, langs de Parfumrivier, en wordt een symbool van Hue.

Na de oorlog, toen de schilderkunst van Hue een nieuwe fase inging, verscheen de Parfumrivier opnieuw in de nostalgische kleuren van kunstenaar Dinh Cuong. In zijn ogen toonde de Parfumrivier niet langer zijn volledige vorm, maar verscheen hij slechts in lagen van wazige, vage kleuren. Mensen zagen de rivier misschien niet specifiek, maar herkenden hem aan de aanhoudende droefheid, aan de Hue-kleuren die als inkt in een droom stroomden.

Dinh Cuong heeft een Huong-rivier in herinnering getekend, waar het water niet noodzakelijkerwijs met de realiteit stroomt, maar met nostalgie. In het schilderij "Aan de andere kant van de rivier" verschijnen de daken en bergen in de verte als verre herinneringen, de zilvergrijze tinten alsof ze alleen in herinnering bestaan, niet in de realiteit. Je zou kunnen zeggen dat de kleuren hier niet realistisch maar symbolisch zijn. De Huong-rivier wordt een grens van herinnering, aan deze kant zit een jong meisje in het heden, aan de andere kant is een verre herinnering. In het schilderij "Volg mij naar Hue" is de Huong-rivier niet alleen een landschap, maar ook de ziel, de stroom van Hue. De combinatie van blauw - groen - paarse kleuren ademt poëzie, muziek, en creëert een "lyrische rivier" die veel dichters hebben vergeleken met een geliefde, een moeder of een jong meisje dat slaapt en droomt.

In de jaren na 1990 begonnen veel kunstenaars uit Hue de Parfumrivier in hun schilderijen te laten stromen om het beeld van hun vaderland te behouden. Schilder Nguyen Van Tuyen schilderde talloze schilderijen van boten en het water van de Parfumrivier. In zijn ogen is de Parfumrivier een dagelijkse ademtocht, met eenzame en geduldige boten, bloeiende bloemen die een sterk leven symboliseren, en een wereld van mist en rook in de schilderijen van deze stille kunstenaar. In 2025 verzamelde het Museum voor Schone Kunsten van Hue zijn werk "Perfume River and the Ancient Citadel".

Sinds 2001 is de Franse kunstenaar Gérald Gorridge minstens 17 keer teruggekeerd naar Hué. Hij raakte "onbeschrijfelijk gefascineerd door de Perfume River" en zo ontstond de "Perfume River Painting Collection". Het is het resultaat van inspiratie en tomeloze creativiteit.

De inwoners van Hue zeggen vaak: "De Parfumrivier is een moeder." Een zachtaardige moeder, een geduldige moeder, een stille moeder die getuige is van alle vreugde en verdriet. Schilderen is een spiegel waarin we het gezicht van die moeder door elke generatie schilders heen kunnen zien. En als we voor die schilderijen staan, zien we soms geen kleuren meer, maar zien we onszelf opgaan in het water. Want de Parfumrivier, meer dan alleen een kunstobject, is het collectieve geheugen van een stad, de gedeelde nostalgie van vele mensen. Een rivier die weet hoe ze zich tot kunst kan transformeren, dát is de ziel van Hue.

Ha Nguyen

Bron: https://huengaynay.vn/van-hoa-nghe-thuat/my-thuat-dieu-khac/song-huong-trong-hoi-hoa-158483.html