Один доллар, потраченный на охрану окружающей среды, сэкономит десятки долларов на здравоохранение и ликвидацию последствий стихийных бедствий.

Делегат Национальной ассамблеи Тхать Фуок Бинь сказал: «Один донг, потраченный сегодня на охрану окружающей среды, завтра сэкономит десятки донгов на здравоохранение и ликвидацию последствий стихийных бедствий».

Quốc hội sáng nay thảo luận về báo cáo của đoàn giám sát và dự thảo nghị quyết của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực.

Đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) nhận định: "Lần đầu tiên, chúng ta đặt thiên nhiên ngang hàng với con người, coi bảo vệ môi trường là nền tảng của tăng trưởng, chứ không phải là cái giá phải trả cho phát triển".

Tuy nhiên, đại biểu nhìn nhận công tác kiểm soát ô nhiễm có tiến bộ nhưng chưa bền vững.

Đại biểu Thạch Phước Bình đề xuất phát hành trái phiếu khí hậu, có chính sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch... Ảnh: Quốc hội

Theo đại biểu, tỷ lệ thu gom rác đô thị đạt 97%, nhưng chỉ 18% nước thải được xử lý, gần 60% rác thải vẫn chôn lấp, chủ yếu ở nông thôn và đô thị nhỏ. Nhiều bãi rác tồn lưu hàng chục năm như Nam Sơn (Hà Nội), Khánh Sơn (Đà Nẵng), Tân Long (tỉnh Tiền Giang cũ, nay là tỉnh Đồng Tháp) vẫn là “điểm nóng môi trường”.

Tại Hà Nội, có thời điểm bụi mịn vượt nhiều so với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ảnh hưởng sức khỏe hàng triệu người. Đại biểu Bình cho hay: Lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, Bắc Hưng Hải ô nhiễm hữu cơ cao, trong khi ngân sách cho việc xử lý nguồn thải chỉ chiếm khoảng 1,2% tổng chi ngân sách nhà nước, thấp hơn Thái Lan, Indonesia, Malaysia.

Phân loại rác tại nguồn mới đạt khoảng 15% hộ gia đình, nhiều doanh nghiệp vẫn coi chi phí môi trường là “gánh nặng” thay vì “đầu tư cho tương lai”...

"Tất cả những điều đó cho thấy môi trường Việt Nam đang ở ngưỡng giới hạn chịu đựng, nếu không chuyển đổi mạnh mẽ, chi phí khắc phục sẽ lớn hơn nhiều so với chi phí phòng ngừa", đại biểu Bình khẳng định.

Từ đây, ông cho rằng đã đến lúc xem môi trường là chỉ số năng lực điều hành quốc gia, không chỉ là nhiệm vụ kỹ thuật. Ông đề nghị Quốc hội đưa “GDP xanh”, “tăng trưởng carbon thấp”, “chỉ số sức khỏe môi trường” vào hệ thống chỉ tiêu phát triển quốc gia.

Theo ông, Chính phủ cần ban hành chính sách tài chính xanh quốc gia, phát hành trái phiếu khí hậu, thành lập quỹ xanh địa phương và có chính sách ưu đãi thuế cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch.

"Một đồng chi cho môi trường hôm nay sẽ tiết kiệm hàng chục đồng cho y tế và khắc phục thiên tai ngày mai", ông Bình phát biểu.

Ông đề nghị đổi mới quản trị, chuyển từ “kiểm soát” sang “giám sát thông minh”. Địa phương cũng cần được phân cấp mạnh theo nguyên tắc “địa phương quyết - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm”. Công nghệ chính là “cánh tay nối dài” của trách nhiệm công quyền.

Đại biểu Thạch Phước Bình cho biết, bảo vệ môi trường không phải là sự đánh đổi với tăng trưởng, đó chính là nền tảng để phát triển lâu dài. Ông bày tỏ: "Nếu chúng ta không hành động mạnh mẽ hôm nay, mai này mọi thành tựu kinh tế sẽ bị dòng nước ô nhiễm và không khí ngột ngạt cuốn trôi". 

Cần có điều tra việc sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm giường tủ, bàn ghế

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Gia Lai) cho biết, báo cáo của đoàn giám sát nói đến việc phải phủ xanh những vùng rừng đã bị chặt, tuy nhiên việc cần nhất hiện nay là cố gắng giữ được diện tích rừng tự nhiên.

"Những cây lâu năm chính là lá phổi, đây cũng là cơ chế hữu hiệu để giữ đất và nước, tránh hiện tượng sạt lở, lũ lụt ngày càng diễn ra thường xuyên hơn, nghiêm trọng hơn ở khắp mọi vùng đất nước”, ông Hiếu cho biết.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu: Việc cần nhất hiện nay là cố gắng giữ được diện tích rừng tự nhiên. Ảnh: Quốc hội

Theo đại biểu, diện tích rừng tự nhiên vẫn bị thu hẹp từ năm này sang năm khác và chưa có dấu hiệu dừng lại. Thực trạng này cho thấy kế hoạch chuyển đổi rừng cho mục đích phát triển kinh tế - xã hội ở nhiều tỉnh, thành vẫn cần được cân nhắc, bởi dự kiến trong 10 năm tới sẽ có những diện tích rừng phải chuyển đổi để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Ông đề nghị báo cáo giám sát cần đề cập cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên, trong đó nêu rõ bao nhiêu diện tích rừng sẽ được sử dụng trong tương lai, kế hoạch trồng lại như thế nào, trồng cây gì...

“Đặc biệt, cần có điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm các vật dụng như bàn ghế, giường tủ trong thực tế”, đại biểu Hiếu kiến nghị. Theo ông, rất cần các con số để chứng minh "chúng ta đang kiên quyết bảo vệ rừng" và đã thu được những kết quả như thế nào.

Ông Hiếu nhấn mạnh, muốn bảo vệ rừng, cần đi vào "gốc rễ", đó là tình trạng phá rừng để lấy gỗ làm các vật dụng và lấy đất rừng để phát triển các dự án. Đại biểu dẫn chứng nhiều nước tập trung bảo vệ rừng bằng các điều luật. Na Uy có hẳn điều luật chống phá rừng, Trung Quốc cũng đã có nhiều cải tiến trong việc trồng và bảo vệ rừng.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Phòng) khẳng định, môi trường là yếu tố nền tảng không thể thay thế. Tài nguyên, khí hậu, hệ sinh thái là “đầu vào tự nhiên” cho mọi hoạt động sản xuất, sinh hoạt, dịch vụ. Mất môi trường là mất khả năng duy trì sản xuất, mất chất lượng sống và làm suy giảm năng suất xã hội.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn: Cần quy định tỷ lệ tối thiểu 1% tổng chi ngân sách nhà nước cho môi trường. Ảnh: Quốc hội

Theo ông, môi trường quyết định tính bền vững chứ không phải tốc độ tăng trưởng. Một quốc gia có thể tăng GDP nhanh trong 5-10 năm, nhưng nếu đi kèm suy giảm chất lượng không khí, ô nhiễm sông hồ, mất rừng, suy thoái đất… thì cái giá phải trả sẽ triệt tiêu thành quả tăng trưởng.

Ông cũng cho rằng, môi trường là nền tảng thu hút đầu tư chất lượng cao, không gây hủy hoại dài hạn. Nếu môi trường yếu kém, Việt Nam sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng xanh toàn cầu. Ngược lại, một nền kinh tế xanh, có môi trường sống tốt sẽ là “lợi thế cạnh tranh trong kỷ nguyên mới”. 

Do vậy, đại biểu nhấn mạnh, phát triển kinh tế - xã hội sẽ không thể bền vững nếu môi trường tiếp tục bị coi là “hậu kiểm”, “đi sau”, hay “chốt chặn rủi ro”. 

Ông nhìn nhận, môi trường chưa được đầu tư tương xứng. Tỷ lệ chi ngân sách cho sự nghiệp môi trường thấp, chỉ khoảng 0,7% ngân sách nhà nước, nhiều địa phương chi dưới 0,3%, không đủ cho quan trắc, xử lý rác, truyền thông, thanh tra... Do đó, cần tăng đầu tư công và chi ngân sách cho môi trường, cần quy định tỷ lệ tối thiểu 1% tổng chi ngân sách nhà nước, có theo dõi công khai. 

Nguồn:https://vietnamnet.vn/mot-dong-cho-moi-truong-tiet-kiem-hang-chuc-dong-cho-y-te-khac-phuc-thien-tai-2457049.html