Một người có thể nhiễm bệnh lây truyền qua đường tình dục dù không giao hợp, do virus lây lan qua tiếp xúc da kề da hoặc qua chất dịch cơ thể.
Bất kỳ ai ở tuổi tác, chủng tộc hay khuynh hướng tình dục nào đều có thể mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs). Quan hệ tình dục không an toàn như không sử dụng bao cao su, có nhiều bạn tình… là những yếu tố gây nguy cơ mắc các STIs như lậu, giang mai, ghẻ, herpes sinh dục, mào gà, HIV, nhiễm chlamydia, ung thư cổ tử cung, hầu họng…
Kiêng quan hệ là biện pháp hoàn hảo duy nhất để chống lại STIs. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp mắc bệnh tình dục dù không có giao hợp. Theo TS.BS Đặng Thị Ngọc Bích, chuyên khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da, BVĐK Tâm Anh TP HCM, lý do là vì các tác nhân lây nhiễm không chỉ ẩn trú ở miệng, hậu môn hay bộ phận sinh dục. Chúng có thể sống ở trong hoặc trên bất kỳ lớp da nào hoặc trong các chất dịch tiết của cơ thể.
Một số virus gây bệnh bệnh lây truyền qua đường tình dục nhất định có thể lây lan bất cứ khi nào có sự tiếp xúc da kề da, khi tiếp xúc chất dịch cơ thể hoặc sử dụng chung khăn tắm, đồ lót, đồ chơi tình dục… Phần da nào hoặc chất dịch cơ thể nào có thể lây truyền tùy thuộc vào bệnh lý cụ thể và vị trí phát bệnh.
STIs có thể lây truyền trong bất kỳ hoạt động tình dục nào liên quan đến những yếu tố sau: Miệng, môi, cổ họng hoặc nước bọt; máu hoặc sữa mẹ; dịch âm đạo, chất dịch tiền xuất tinh, tinh dịch hoặc dịch tiết hậu môn; hậu môn…
Điều đó có nghĩa là về mặt lý thuyết, STIs có thể lây truyền trong bất kỳ hành vi tình dục nào bao gồm: hôn nhau, quan hệ tình dục bằng miệng, quan hệ qua đường hậu môn, thậm chí quan hệ bằng tay… Bên cạnh đó, việc nuốt phải hay tiếp xúc chất dịch cơ thể chứa virus đều có thể dẫn đến việc lây nhiễm bệnh tình dục như xăm mình hoặc xỏ khuyên; dùng chung đồ chơi tình dục chưa được làm sạch; truyền máu; dùng chung kim tiêm…
Một số virus gây bệnh tình dục có thể lây lan qua tiếp xúc da kề da, chất dịch cơ thể hoặc sử dụng chung đồ với người bệnh. Ảnh:Freepik
Tuy nhiên, bác sĩ Bích cũng lưu ý rằng hầu hết nguy cơ lây truyền STIs phi tình dục, chẳng hạn như lây bệnh từ bồn cầu công cộng, bồn tắm nước nóng hoặc hồ bơi công cộng đều không có cơ sở khoa học.
“Virus lây bệnh tình dục nói chung không thể tồn tại bên ngoài lớp màng nhầy của cơ thể trong một thời gian dài. Tất cả các hóa chất trong bể bơi và bồn tắm nước nóng đều tiêu diệt mọi tác nhân truyền nhiễm”, bác sĩ Bích cho biết.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), phần lớn các bệnh lây truyền qua đường tình dục đều không có triệu chứng ở những giai đoạn đầu. Điều này khiến nhiều người mắc STIs mà không biết. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bệnh không ảnh hưởng đến sức khỏe của họ và dù không có triệu chứng, họ vẫn có thể truyền bệnh cho người khác.
Hiện chưa có phương pháp xét nghiệm phát hiện STIs ngay sau khi tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, do virus, vi trùng, ký sinh trùng phải tồn tại trong một khoảng thời gian đủ lâu thì cơ thể mới phát triển các kháng thể. Thời gian ủ bệnh của mỗi STIs là khác nhau, dao động từ 2 ngày đến 3 tháng.
Do đó, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyến cáo những người hoạt động tình dục nên kiểm tra ít nhất mỗi năm một lần. Đặc biệt trước khi bắt đầu quan hệ, mọi người nên xét nghiệm để biết tình trạng STIs hiện tại của mình và giảm nguy cơ lây truyền. Nếu có quan hệ tình dục không an toàn, bạn nên xét nghiệm sau 2 tuần và lặp lại 2 tuần sau đó.
Để quan hệ tình dục an toàn hơn và giảm nguy cơ mắc STIs, bác sĩ Bích khuyến cáo mọi người nên chia sẻ rõ ràng về lịch sử tình dục với bạn tình trước khi quan hệ; thường xuyên kiểm tra các bệnh lây truyền qua đường tình dục, đặc biệt nếu có bạn tình mới hoặc nhiều bạn tình và đề nghị đối tác cũng nên làm như vậy.
Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn và miệng để giúp ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục lây lan qua chất lỏng. Ngoài ra, nên tiêm ngừa đầy đủ vaccine phòng HPV và viêm gan B.
Một số STIs không thể chữa khỏi, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng. Do đó, cách tốt nhất để ngăn ngừa bệnh là khám sàng lọc thường xuyên và thực hành tình dục an toàn hơn. Nếu có xét nghiệm dương tính với bất kỳ STIs nào, cần điều trị càng sớm càng tốt, tránh dẫn đến những biến chứng sức khỏe. Trong thời gian điều trị, cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, không ân ái cho đến khi bệnh khỏi hẳn để tránh lây cho bạn tình và làm tình trạng viêm nhiễm nặng hơn.
Anh Ngọc
