กินข้าวอุดหนุน รำลึกถึงปู่ย่าตายาย

ท่ามกลางความเร่งรีบและคึกคักของเมืองใหญ่สมัยใหม่ ที่ซึ่งผู้คนต่างยุ่งอยู่กับการหาเลี้ยงชีพและแสงไฟสว่างไสว ยากที่จะเชื่อว่ายังมีมุมสงบเล็กๆ ที่ยังคงรักษาจิตวิญญาณดั้งเดิมเอาไว้ สิ่งที่พิเศษคือมุมเล็กๆ แห่งนี้เป็นที่ต้องการและกำลังเป็นที่หมายปองของคนหนุ่มสาวมากมาย...

มุมหนึ่งของร้านอาหารหลางดอง

ที่ลางดง เขตลินห์เซิน มีร้านอาหารเรียบง่ายแห่งหนึ่ง ไม่มีป้ายไฟที่ฉูดฉาด ไม่มีเพลงดัง แต่ก็เพียงพอที่จะทำให้คนหนุ่มสาวหยุด นั่งลง และนึกถึงช่วงเวลาที่ปู่ย่าตายายเคยกินข้าวมันสำปะหลัง ปลาหม้อไฟ และคืนที่ไฟดับท่ามกลางแสงตะเกียงน้ำมันที่ริบหรี่...

บ่ายวันหนึ่งเราเดินทางกลับมาถึงหล่างดง ลมพัดเอื่อยๆ ผ่านเส้นผมของเรา กลิ่นฟาง ควัน และกลิ่นข้าวสวยร้อนๆ ปลาตุ๋น ผักกาดต้ม… ทำให้หัวใจของฉันเต้นเป็นจังหวะเก่าๆ

"ข้าวอุดหนุน" ชื่อนี้ทำให้เรานึกถึงสมัยที่ปู่ย่าตายายของเรายังใช้ชีวิตด้วยแสตมป์ปันส่วน ต่อแถวซื้อเนื้อ เนย และข้าวสารทุกออนซ์ เราเดินเข้าไปในร้านอาหาร รู้สึกเหมือนได้ก้าวผ่านประตูมิติ ย้อนเวลากลับไปสู่ยุค 70 และ 80 ช่วงเวลาแห่งความยากลำบากแต่เปี่ยมล้นด้วยมนุษยธรรม

โต๊ะและเก้าอี้ในร้านเป็นไม้มะฮอกกานีเก่า สีซีดจาง บางชิ้นสึกกร่อน บางชิ้นมีรอยตะปู ชามและจานเป็นกระเบื้องเคลือบทรายเผา ซึ่งคุณยายของฉันเคยเก็บรักษาไว้อย่างดีในตู้กระจก ตะเกียงน้ำมัน พัดลมหูช้าง วิทยุแห่งชาติ นาฬิกาลูกตุ้ม และแม้แต่โต๊ะจักรเย็บผ้าเก่าๆ ก็ถูกนำมาใช้ตกแต่ง ราวกับเป็นพื้นที่แห่งความทรงจำในยุคสมัยแห่งการอุดหนุน

เจ้าของร้านอาหารเป็นคู่สามีภรรยาหนุ่มสาวที่กล้าลงมือทำงานยากๆ เพราะอาหารแต่ละจานค่อนข้างพิถีพิถัน พวกเขาบอกว่าการเปิดร้านไม่ใช่แค่ขายข้าว แต่ "เพื่ออนุรักษ์จิตวิญญาณดั้งเดิมไว้ เพื่อให้คนรุ่นหลังได้สัมผัสวิถีชีวิตของปู่ย่าตายาย"

อาหารที่นี่ไม่ได้หรูหราหรืออลังการอะไร แต่ความเรียบง่ายนี่แหละที่ทำให้คนรู้สึกอิ่มเอมใจ ข้าวหุงด้วยมันฝรั่ง มันสำปะหลัง และข้าวโพด ซึ่งเป็นข้าวผสมที่ทุกคนในครอบครัวเคยอยากกินเพื่ออิ่มท้อง รสชาติมันสำปะหลังที่เข้มข้นและหอมกลิ่นข้าวโพดที่ผสมอยู่ในเมล็ดข้าวขาวแต่ละเมล็ด ชวนให้นึกถึงช่วงเวลาที่เรานั่งล้อมวงฟังคุณยายเล่านิทานให้ฟังว่า "สมัยก่อนมันช่างยากลำบากเหลือเกิน ลูกเอ๋ย..."

ชามเหล่านี้ทำให้เราหวนนึกถึงความทรงจำเก่าๆ ในอดีต

ปลากะพงตุ๋นในหม้อดินคือหัวใจสำคัญของมื้ออาหาร ปลากะพงดำตุ๋นในหม้อดิน เคี่ยวด้วยไฟอ่อนเป็นเวลาหลายชั่วโมง เมื่อเปิดหม้อ กลิ่นหอมอบอวล ผสมผสานกับรสชาติของน้ำปลา พริกไทย ขิง ต้นหอม และควันไม้เล็กน้อย เนื้อปลานุ่มชุ่มฉ่ำในซอสเคี่ยวสีเหลืองทอง รับประทานคู่กับข้าวสวย นับเป็นเมนูที่ “พระเจ้าประทาน” อย่างแท้จริง

ถัดมาคือไก่นึ่งใบมะกรูด มะเขือม่วงผัดมันหมู ปลาทอดกรอบห่อใบชะพลู ผักกาดขาวต้มไข่ต้มจิ้มน้ำปลา... แต่ละจานคือความทรงจำและเรื่องราว มีหลายสิ่งที่เรียบง่ายจนครั้งหนึ่งเคยถูกลืมเลือนไปตามกระแสความทันสมัย แต่บัดนี้กลับถูกสร้างใหม่อีกครั้ง เพื่อให้ผู้คนมีโอกาสหวนรำลึก เข้าใจ และสำนึกในบุญคุณของวันเวลาที่ผ่านมา

ฉันนั่งกินข้าวอยู่ก็ได้ยินเสียงคุณยายเรียกเบาๆ ว่า “กินปลาอีกชิ้นนะลูก” แล้วเสียงคุณพ่อก็ดังขึ้นว่า “เมื่อก่อนแค่ราดน้ำมันหมูลงบนข้าว โรยเกลือนิดหน่อยก็พอแล้ว” เสียงที่ดูเหมือนจะหายไปจากความทรงจำเก่าๆ ตอนนี้กลับดังก้องกลับมาอีกครั้งพร้อมกับความอบอุ่นของมื้ออาหารที่เรียบง่ายแต่มีความหมาย

ร้านตกแต่งอย่างเรียบง่ายแต่อบอุ่น แสงไฟสีเหลืองนวลราวกับสมัยไฟดับ บนผนังประดับประดาด้วยภาพถ่ายขาวดำ ของเก่าๆ ตั้งแต่เสาค้ำไหล่ที่ชำรุด เสื้อเชิ้ตบางๆ ถาดไม้สไตล์ชนบท ตะกร้า จักรยานกันฟ้าผ่า ทั้งหมดนี้ล้วนเต็มไปด้วยความรู้สึกคิดถึง... ช่วงเวลาที่ผ่านมาทั้งหมด ไม่ได้ดูอึกทึกครึกโครมหรือหรูหรา แค่เรียบง่ายแต่แฝงไว้ด้วยความลึกซึ้งในทุกรายละเอียด

ที่นี่ไม่มีใครเร่งรีบเลย ทุกคนกินช้าๆ พูดเบาๆ ราวกับกลัวความทรงจำจะรบกวน เด็กน้อยถามอย่างใสซื่อขณะกินว่า “ทำไมสมัยก่อนต้องกินข้าวกับมันสำปะหลังด้วยล่ะแม่”

ออกจากร้านแล้ว ฉันยังคงสัมผัสได้ถึงรสขมของแตงกวาดอง รสเผ็ดของพริกไทยดำที่ห่อด้วยขาหมูนึ่ง และความรู้สึกอิ่มแต่ไม่หนักท้อง อิ่มท้องและอบอุ่นหัวใจ

บางทีเราทุกคนอาจมีความทรงจำที่เชื่อมโยงกับมื้ออาหารของครอบครัว สถานที่ที่ไม่เพียงแต่เป็นพื้นที่รับประทานอาหารเท่านั้น แต่ยังเป็นสถานที่สำหรับรักษาความรัก แบ่งปันความยากลำบาก และถ่ายทอดคุณค่าอันลึกซึ้ง มื้ออาหารราคาประหยัดที่ร้านอาหารเล็กๆ ในย่านหล่างตง ไม่ใช่แค่มื้ออาหาร แต่เป็นการเดินทางย้อนเวลากลับไปเพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับปู่ย่าตายาย พ่อแม่ ในยุคสมัยแห่งความยากจน แต่เปี่ยมไปด้วยความรักและความหวัง

ร้านอาหารแห่งนี้ไม่เพียงแต่ขายอาหารเท่านั้น แต่ยังขายช่วงเวลาในวัยเด็กที่ผ่านไปนานแล้วอีกด้วย ท่ามกลางความวุ่นวายของชีวิตทุกวันนี้ ช่วงเวลาอันเงียบสงบเช่นนี้ที่หลายคนอยากกลับไปสัมผัสและระลึกถึงอีกครั้ง

ที่มา: https://baothainguyen.vn/van-hoa/202507/an-com-bao-cap-nho-thoi-ong-ba-1382ebe/