ห่างกันหลายปีเพลงก็ยังเหมือนเดิม...

แต่หนึ่งชั่วอายุคนก่อนคุณ Thuy Tram เพลงนี้ก็เป็นแรงบันดาลใจให้กับบทกวีอมตะเรื่อง Mau tim hoa sim ของกวี Huu Loan เช่นกัน

เพลงนี้ชื่อว่า สุลิโกะ

ปรากฏว่าผมรู้จักและฮัมเพลงนี้ Suliko มาตลอดช่วงที่ผมอยู่ในสมรภูมิรบทางใต้ ตอนนั้นพวกเราชอบเพลงรัสเซียมาก ซึ่งคนทั่วไปเรียกว่าเพลงโซเวียต เพลง Suliko นี้เป็นเพลงจากจอร์เจีย ซึ่งเป็นสาธารณรัฐของสหภาพโซเวียต (ในอดีต) เพลงนี้น่าจะถือกำเนิดขึ้นในช่วงมหาสงครามรักชาติของสหภาพโซเวียตที่ต่อต้านนาซีเยอรมนี และแพร่กระจายไปยังหลายประเทศในยุโรปอย่างรวดเร็ว

เส้นทางของเพลง Suliko สู่เวียดนามที่มีเนื้อร้องภาษาเวียดนาม ตามคำบอกเล่าของกวีและนักดนตรี เหงียน ถวี คา เริ่มต้นด้วยการแปลภาษาฝรั่งเศสโดยนักดนตรี ฟาม เตวียน ในขณะนั้น นักดนตรี ฟาม เตวียน กำลังสอนดนตรีให้กับเด็กๆ ที่วิทยาเขตกลางในหนานหนิง (กว่างซี ประเทศจีน)

แต่สิ่งที่น่าสนใจจริงๆ ก็คือ ตามที่นักดนตรีเหงียนถุ่ยคา กล่าวไว้ ในช่วงสงครามต่อต้านฝรั่งเศส นายพลเหงียนเซิน ได้นำเพลง ซูลิโก ซึ่งเป็นเพลงภาษาฝรั่งเศส จากจีนมายังเวียดนาม และเป็นนายพลเหงียนเซินที่ขับร้อง (เป็นภาษาฝรั่งเศส) ให้กวีฮู่หลวนฟัง แน่นอนว่าเพื่อให้คนอื่นๆ ได้ฟังเช่นกัน กวีฮู่หลวนชอบเพลงนี้มาก เขาเคยเล่าให้เหงียนถุ่ยคาฟังว่า เมื่อภรรยาของเขา นางเลโด้ทินิญ เสียชีวิตที่บ้านเกิดของเธอในเมือง ทัญฮว้า เพลง ซูลิโกนี่เอง ที่เป็นแรงบันดาลใจให้ฮู่หลวนแต่ง บทกวีชื่อ "เมาทิมฮวาซิมคอ คโวมินห์" และบทกวีนั้นก็โด่งดังไปทั่วเวียดนาม ต่อมากลายเป็นบทกวีอมตะที่ทำให้ฮู่หลวนโด่งดัง

ในช่วงสงครามต่อต้านอเมริกา เพลง Suliko ได้ "ออกรบ" อีกครั้งกับเยาวชนที่มีการศึกษาในภาคเหนือ โดยเฉพาะใน ฮานอย เมื่อพวกเขานำเพลงนี้ไปสู่สนามรบในภาคใต้

นางสาว Dang Thuy Tram เป็นหนึ่งในนักเรียน "ชนชั้นกลาง" ในฮานอยที่ชื่นชอบเพลง Suliko และเพลงดังกล่าวติดตามเธอไปจนถึงสนามรบที่ Duc Pho จังหวัด Quang Ngai

นอกจากนี้ ตามคำบอกเล่าของนักดนตรี Nguyen Thuy Kha ก่อนหน้านี้ ขณะที่กำลังเรียนอยู่ที่มหาวิทยาลัยแพทย์ฮานอย Thuy Tram และเพื่อนร่วมชั้นผู้หญิงได้ร้องเพลงคู่ Suliko ในการประกวดร้องเพลงที่คณะแพทยศาสตร์ และได้รับรางวัลเหรียญทองมาครอง

ปรากฏว่าเพลงจากจอร์เจียกลายเป็นเพลงที่คุ้นเคยสำหรับเยาวชนชาวเวียดนามในช่วงสงครามต่อต้านฝรั่งเศสและสหรัฐอเมริกา จนกลายมาเป็นบทกวีและร้องเป็นภาษาเวียดนามในสนามรบของเวียดนาม

ดาง ถวี ตรัม แพทย์ผู้พลีชีพและวีรบุรุษ ผู้ซึ่งหลังจากเสียชีวิตไปเกือบ 35 ปี มีชื่อเสียงไปทั่วโลกจากผลงานของเธอ “บันทึกของดาง ถวี ตรัม” เมื่อแปลเป็นภาษาอังกฤษและตีพิมพ์ในสหรัฐอเมริกา บันทึกเล่มนี้มีชื่อว่า “คืนสุดท้ายที่ฉันฝันถึงสันติภาพ ” คุณถวี ตรัม ชื่นชอบเพลง “ซูลิโก” ซึ่ง เป็นเพลงที่เรียบง่ายมาก มีเพียง 4 ท่อนดนตรี และเนื้อร้องหลัก (ข้อ 1) ซึ่งแปลจากภาษาฝรั่งเศสโดย ฟาม เตวียน มีดังนี้

สุลิโก

(เพลงจอร์เจีย - แปลภาษาฝรั่งเศสโดยนักดนตรี Pham Tuyen)

ทั้งวันทั้งคืนฉันค้นหาไปทั่ว

หลุมศพสีเขียวของที่รักของฉันอยู่ที่ไหน?

เดินตามหาฉันมาตลอดแต่ก็ไม่พบจนกระทั่งเมื่อไหร่?

คุณรู้จัก ซูลิโกะ มั้ย?

เพลงที่มีเพียง 4 บรรทัดดนตรี แต่กลายเป็นอมตะ แพร่กระจายไปทั่วโลก เพียงพอที่จะรู้ว่าเมื่อศิลปะแห่งดนตรีถึงจุดสูงสุด แม้จะสั้นมาก แต่ก็ยังแพร่กระจายไปอย่างกว้างขวาง

คุณถวี ตรัม ตกหลุมรักบทเพลงที่บอกเล่าชะตากรรมของตนเอง และหลังจากที่คุณถวี ตรัม เสียสละ ใครจะเป็นผู้ ขับ ร้องเพลงนี้ หากไม่ใช่คนที่เธอเคยรักอย่างสุดซึ้ง นั่นคือ คุณเหงียน ม็อก บางที คุณเหงียน ม็อก อาจเป็นคนสอนเพลงนี้ให้คุณถวี ตรัม

ใช่ครับ คุณเหงียน ม็อก ต่อมาเป็นพี่ชายร่วมสาบานที่ผมรักราวกับพี่ชายแท้ๆ คุณเคออง เดอะ ฮุง คุณฮุงเป็นบุตรชายของกวีเคออง ฮู ดุง ลุงที่ผมสนิทสนมและเคารพนับถือ ปรากฏว่าเพลง " ซูลิโก " ติดหูผมโดยบังเอิญ เพียงแต่ผมเพิ่งรู้ภายหลัง ในบทกวีที่ผมแต่งขึ้นเมื่อ 11 ปีก่อนเพื่อรำลึกถึงคุณถุ่ย ตรัม ยังคงมีชื่อเพลง "ซูลิโก " แปลกๆ อยู่

เมื่อคืนฉันฝันถึงความสงบ

( เพื่อรำลึกถึงนางสาวดังถุ่ยจร่าม )

เส้นทางเดินเท้าอันเงียบสงบ

เธอรีบกลับไปที่ห้องพยาบาล

ที่ซึ่งผู้บาดเจ็บกำลังรออยู่

มีความฝันเหมือนเมฆลอยอยู่เหนือผืนป่า

มีความฝันเศร้าเหมือนต้นไม้ที่มียอดหัก

มีความฝันเล็กๆ น้อยๆ

เมื่อคืนฉันฝันถึงความสงบ

ขณะที่ทรัมกำลังฝันถึงสันติภาพ

ปืน

กระสุนในความฝัน