รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ประจำปี 2025 มอบให้กับการค้นพบการอุโมงค์กลศาสตร์ควอนตัมในระดับมหภาค

ในช่วงบ่ายของวันที่ 7 ตุลาคม ราชบัณฑิตยสถานวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดนได้ประกาศมอบรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ประจำปี 2025 ให้แก่ฟิสิกส์ 3 คน ได้แก่ จอห์น คลาร์ก มิเชล เอช. เดอโวเรต์ และจอห์น เอ็ม. มาร์ตินิส สำหรับผลงาน "การค้นพบปรากฏการณ์อุโมงค์กลศาสตร์ควอนตัมในระดับมหภาคและการควอนไทซ์พลังงานในวงจรไฟฟ้า"

ราชบัณฑิตยสถาน วิทยาศาสตร์ แห่งสวีเดน (Royal Swedish Academy of Sciences) ประกาศว่านักฟิสิกส์ 3 คน ได้แก่ จอห์น คลาร์ก, มิเชล เอช. เดอโวเรต์ และจอห์น เอ็ม. มาร์ตินีส ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ประจำปี 2025 ภาพ: nobelprize.org

งานวิจัยของนักวิทยาศาสตร์สามคนนี้ได้ปูทางไปสู่การพัฒนาวงจรควอนตัม ซึ่งเป็นพื้นฐานของเทคโนโลยีควอนตัมคอมพิวติ้งในปัจจุบัน งานวิจัยนี้ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์เข้าใจได้ดีขึ้นว่าปรากฏการณ์ควอนตัม ซึ่งปกติจะสังเกตได้เฉพาะในระดับอะตอม สามารถปรากฏให้เห็นในระบบอิเล็กทรอนิกส์ขนาดใหญ่ได้อย่างไร ตามประกาศของราชบัณฑิตยสภาวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดน

ศาสตราจารย์ John Clarke และ John M. Martinis ล้วนมาจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย สหรัฐอเมริกา ในขณะที่ศาสตราจารย์ Michel H. Devoret เป็นรองศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย

ตามรายงานของ Nature และ BBC การค้นพบของทีมวิจัยถือเป็น "ก้าวสำคัญสู่การสร้างคอมพิวเตอร์ควอนตัมที่เสถียรและปรับขนาดได้" และแสดงให้เห็นถึงความเชื่อมโยงระหว่างฟิสิกส์เชิงทฤษฎีกับการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่

ปีที่แล้ว รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ได้มอบให้แก่นักวิทยาศาสตร์ผู้บุกเบิกสองคน ได้แก่ จอห์น โจเซฟ ฮอปฟิลด์ (ชาวอเมริกัน) และเจฟฟรีย์ เอเวอเรสต์ ฮินตัน (ชาวอังกฤษ-แคนาดา ผู้ได้รับการยกย่องว่าเป็น "บิดาแห่งปัญญาประดิษฐ์") สำหรับการค้นพบของพวกเขา "ที่ช่วยพัฒนาการเรียนรู้ของเครื่องจักรด้วยเครือข่ายประสาทเทียม" บุคคลเหล่านี้ยังเป็นผู้ที่วางรากฐานให้กับเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่กำลังเปลี่ยนแปลง โลก ในปัจจุบันอีกด้วย

นี่เป็นรางวัลโนเบลครั้งที่สองที่ได้รับการประกาศในปีนี้ ต่อจากรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ประจำปีนี้ มูลค่า 11 ล้านโครนาสวีเดน (ประมาณ 1.17 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) จะมอบในพิธีมอบรางวัลที่กรุงสตอกโฮล์มในเดือนธันวาคม

สัปดาห์โนเบล 2025 ดำเนินต่อไปด้วยรางวัล:

เคมี (ช่วงบ่ายวันที่ 8 ตุลาคม) วรรณกรรม (ช่วงบ่ายวันที่ 9 ตุลาคม) สันติภาพ (ช่วงบ่ายวันที่ 10 ตุลาคม) และปิดท้ายด้วยรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ (ช่วงบ่ายวันที่ 13 ตุลาคม) แต่ละรางวัลประกอบด้วยเหรียญทอง ประกาศนียบัตร และเงินรางวัล 11 ล้านโครนสวีเดน

คานห์ หุ่ง

ที่มา: https://www.sggp.org.vn/nobel-physics-2025-danh-cho-phat-hien-duong-ham-co-hoc-luong-tu-vi-mo-post816802.html