เรือผู้ลี้ภัยชาวต่างชาติในกว๋างนาม | หนังสือพิมพ์ออนไลน์กว๋างนาม

น่านน้ำ กว๋างนาม เป็นประตูสู่การแลกเปลี่ยนระหว่างประเทศมานานหลายร้อยปี เรือพาณิชย์และเรือทางการทูตหลายลำประสบภัยจากพายุและลอยเคว้งหรือต้องอพยพไปหลบภัยในน่านน้ำกว๋างนาม เรือทุกลำในน่านน้ำกว๋างนามได้รับการช่วยเหลือจากชาวบ้านและรัฐบาล

หาดกู๋เหล่าจาม (ภาพประกอบ) ภาพ: LTK

ชิ้นส่วนทางประวัติศาสตร์

เรืออพยพต่างชาติที่ล่องลอยหรือหลบภัยในน่านน้ำกว๋างนามเกือบทั้งหมดได้รับการบันทึกไว้อย่างละเอียดในเอกสารประวัติศาสตร์อย่างเป็นทางการ เช่น เรือไดนามทุ๊กลูก, เรือฮอยเดียนซูเล, เรือมิญเมิญจินเยว่... นอกจากนี้ เหตุการณ์เหล่านี้ยังดูเหมือนจะถูกบันทึกไว้ในเอกสารของประเทศที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นแหล่งอ้างอิงสำหรับประวัติศาสตร์อย่างเป็นทางการของเวียดนามอีกด้วย

ก่อนราชวงศ์เหงียน เรือต่างชาติที่ประสบภัยในกว๋างนามมักถูกบันทึกไว้ในเอกสารต่างประเทศเท่านั้น หนังสือถิ่นที่อยู่ถาวรของเกาหลีบันทึกลูกเรือ 24 คนจากเกาะเต๋อเชา ซึ่งประสบอุบัติเหตุและลอยเคว้งอยู่กลางทะเลเป็นเวลา 32 วัน ก่อนที่จะลอยเคว้งไปยังเกาะกู่ลาวจามในปี ค.ศ. 1687 ในศตวรรษที่ 18 มีชาวญี่ปุ่น 3 รายที่ลอยเคว้งอยู่กลางทะเลไปยังกว๋างนาม ตามเอกสารการเดินทางของญี่ปุ่น

เรืออพยพต่างชาติที่ล่องลอยเข้ามาในเขตทะเลกว๋างนามมักถูกบันทึกว่าเป็นเรือของจีน ในเดือนพฤศจิกายนของปีที่สามของจักรพรรดิเจียหลง (ค.ศ. 1804) “ข้าราชบริพารราชวงศ์ชิง ลัมกวี และลัมเป่า ได้ขึ้นเรือสินค้าไปยังเผิงหู (ปัจจุบันคือไต้หวัน - NV) และประสบกับลมแรงจนต้องจอดเทียบท่าที่ท่าเรือไดเจียม”

ในปีที่สองของรัชสมัยมิญหม่าง (ค.ศ. 1821) ชาวมณฑลฝูเจี้ยน (จีน) จำนวน 34 คน ได้เดินทางไปทำธุรกิจที่เมืองเจนหลา ประสบกับพายุ และเรือของพวกเขาได้ลอยไปยังปาก แม่น้ำดานัง ส่วนเหงียน เวือง คอย ขุนนางสมัยราชวงศ์ชิง กำลังเดินทางไปสอบปลายภาคที่ไต้หวัน และประสบกับพายุ และเรือของเหงียนได้ลอยไปยังปากแม่น้ำดานัง ในปีที่สามของรัชสมัยมิญหม่าง (ค.ศ. 1822)

ในปีที่ 14 แห่งรัชสมัยมินห์หม่าง (ค.ศ. 1833) เรือทหารของมณฑลกวางตุ้งที่กำลังลาดตระเวนได้เผชิญกับพายุและลอยไปในทะเลสาบจ่าเซิน ในปีที่ 7 แห่งรัชสมัยตู่ดึ๊ก (ค.ศ. 1854) เรือสินค้าจีนจากมณฑลฝูเจี้ยนถูกพายุพัดเข้าสู่ปากแม่น้ำไดอาป สองปีต่อมา เรือสินค้าจีนอีกสองลำถูกบังคับให้หลบภัยจากพายุ ลำหนึ่งอยู่ที่ปากแม่น้ำไดเจียมและอีกลำอยู่ที่ปากแม่น้ำดานัง และถูกขอให้ทอดสมอเป็นเวลาหนึ่งเดือน ในปีที่ 11 แห่งรัชสมัยตู่ดึ๊ก (ค.ศ. 1858) เรือราชวงศ์ชิงของฝูเจี้ยนถูกพายุพัดเข้าสู่น่านน้ำกวางนาม

ในปีที่ 8 แห่งราชวงศ์เจียลอง (ค.ศ. 1809) เรือสินค้าสยามได้ประสบกับพายุและลอยเข้าไปยังปากแม่น้ำดานัง และในปีที่ 9 แห่งราชวงศ์เจียลอง (ค.ศ. 1810) ก็มีชาวเรือมากถึง 400 คนในปากแม่น้ำไดเจียม มีกรณีพิเศษที่เรือทูตประสบกับ "หายนะซ้อน" ในปีที่ 16 แห่งราชวงศ์เจียลอง (ค.ศ. 1817) เรือทูตสยามลำหนึ่งซึ่งกำลังมุ่งหน้าไปยังประเทศจีนได้ประสบกับพายุและต้องทอดสมอที่ปากแม่น้ำดานัง แต่โชคร้ายที่เกิดเพลิงไหม้และสูญเสียทุกสิ่งทุกอย่าง

ภัยพิบัติทางเรือจากฝั่งตะวันตกเกิดขึ้นหลายครั้งในน่านน้ำกว๋างนาม ในปีที่ 11 ของรัชสมัยมิญหมัง (ค.ศ. 1830) เรือสินค้าฝรั่งเศสโดะโอะชีลีได้รับความเสียหายจากพายุและจมลงในน่านน้ำดานัง เรืออังกฤษถูกพายุซัดเข้าฝั่งในดานังครั้งหนึ่งในปีที่ 5 ของรัชสมัยเทียวตรี (ค.ศ. 1845) และอีกครั้งในปีที่ 18 ของรัชสมัยตู่ดึ๊ก (ค.ศ. 1865) ในปีที่ 12 ของรัชสมัยตู่ดึ๊ก (ค.ศ. 1859) เรือตะวันตกลำหนึ่งถูกซัดเข้าฝั่งที่ปากแม่น้ำไดอัป มีผู้คนบนเรือ 12 คน ทั้งชายและหญิง โดยเฉพาะชาวอังกฤษ 1 คน ชาวดัตช์ 1 คน และชาวชวา 10 คน

นอกจากนี้ น่านน้ำกว๋างนามยังเป็นสถานที่ที่เรือกู้ภัยจากตะวันตกเข้ามาหลบภัยหรือออกค้นหาผู้ประสบภัย ในปีที่ 7 ของจักรพรรดิเจียหลง (ค.ศ. 1808) “กัปตันเรือฮ่องเหมา (อังกฤษ - NV) โต โลซุยลามอน ได้ขึ้นเรือที่บรรทุกพ่อค้าชาวชิงกว่าห้าร้อยคนซึ่งกำลังประสบภัยจากพายุ และทอดสมออยู่ที่ท่าเรือดานัง” ในปีที่ 1 ของจักรพรรดิตือดึ๊ก (ค.ศ. 1848) เรือรบอังกฤษและฝรั่งเศสได้เข้าเทียบท่าดานังเพื่อค้นหาผู้ประสบภัย

พฤติกรรมของศาล

พระเจ้าเกียลองเคยทรงออกพระราชโองการไว้ว่า “ภัยพิบัติทางธรรมชาติมีมาตั้งแต่สมัยโบราณในทุกยุคทุกสมัย จงสงสารผู้ที่ประสบภัยพิบัติ จงสงสารผู้ที่กำลังเดือดร้อน และถือเอาเรื่องนี้เป็นความสำคัญสูงสุดในนโยบายด้านมนุษยธรรม” ด้วยเหตุนี้ กษัตริย์ราชวงศ์เหงียน เจ้าหน้าที่ท้องถิ่น และประชาชนในกว๋างนาม จึงมีความสำนึกในความรับผิดชอบต่อชาวต่างชาติที่ “ประสบภัยพิบัติ” และ “เดือดร้อน” มาโดยตลอด

ราชสำนักได้จัดเตรียมอาหาร เครื่องดื่ม และเสื้อผ้าให้แก่ผู้ประสบภัยอย่างเร่งด่วน พร้อมทั้งจัดที่พักชั่วคราว พระเจ้าเกียลองทรงรับสั่งให้เจ้าหน้าที่จังหวัดกวางนามจัดหาเงินวันละ 2 ควอนให้แก่เจ้าหน้าที่ราชวงศ์ชิง คือ ลัมกวี และลัมเบา และชาวเรือสยาม 400 คน คนละ 10 วัน รอให้ทะเลสงบลงจึงจะเดินทางกลับได้ พระเจ้ามิญห์หม่างทรงจัดหาเงินให้ชาวฝูเจี้ยน 34 คน ซึ่งทำงานในกัมพูชาและประสบภัยคนละ 5 ควอน

นอกจากนี้ ราชสำนักยังได้แจกจ่ายข้าวสารจำนวนมากให้แก่กัปตันหรือกองเรืออีกด้วย กัปตันเรือสินค้าสยามชื่อโงงาน/งาน ได้รับข้าวสารจำนวน 200 ตารางเมตร ส่วนเรือสยามที่เดินทางไปประเทศจีนและเกิดเพลิงไหม้ ก็ได้รับข้าวสารจำนวน 200 ตารางเมตรเช่นกัน

เรือตรวจการณ์ทางทะเลกวางตุ้งได้รับข้าวสาร 300 ตารางเมตร ราชสำนักยังมอบข้าวสาร 300 ตารางเมตรให้แก่กัปตันโท โล ซุย ลา มอน ชาวอังกฤษ ผู้ซึ่งช่วยชีวิตชาวชิง 500 คนจากท้องทะเล พร้อมทั้งให้กัปตันเรือสินค้าสยามยืมเงิน 1,000 หยวน และข้าวสาร 1,000 ตารางเมตร

ศาลได้ออกหนังสือเดินทาง ค่าใช้จ่ายในการเดินทาง และจัดการเรื่องการส่งตัวผู้ลี้ภัยกลับประเทศ ชาวชิงส่วนใหญ่ถูกส่งตัวกลับจีนทางบกผ่านช่องเขานามกวน ยกเว้นเจ้าหน้าที่เวืองคอยเหงียน ซึ่งได้รับอนุญาตให้เดินทางกลับทางน้ำตามคำขอของเขา

สำหรับพลเมืองอังกฤษ ดัตช์ ชวา และผู้คนบนเรือสินค้าฝรั่งเศส ราชสำนักจะส่งพวกเขาไปบนเรือสินค้าราชวงศ์ชิง จัดให้ไปบนเรือราชการของประเทศเรา หรือหาวิธีส่งพวกเขากลับบ้านโดยเรืออื่น

เจ้าหน้าที่จังหวัดกวางนามได้ร้องขอให้เรือสินค้าจีนสองลำที่ประสบภัยทางทะเลลดหย่อนภาษีลงครึ่งหนึ่งจากภาษีที่ต้องจ่ายเมื่อขายสินค้าบนเรือ เพื่อนำเงินที่ได้ไปใช้จ่ายส่วนตัว พระเจ้าตู่ดึ๊กไม่เพียงแต่ทรงปฏิบัติตามคำร้องขอของเจ้าหน้าที่จังหวัดกวางนามที่ให้ลดหย่อนภาษีลงครึ่งหนึ่งเท่านั้น แต่ยังทรงยกเว้นภาษีทั้งหมดอีกด้วย

พระเจ้ามินห์หม่างทรงจัดเตรียมเสบียงให้เรือรบมากกว่าเรือสินค้า เพราะทรงเชื่อว่าเรือรบเหล่านี้ทำภารกิจสาธารณะ นอกจากนี้ พระองค์ยังทรงส่งนายหลาง จุง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เล เจื่อง ดาญ จากกรุง เว้ เมืองหลวงไปยังเมืองดานัง เพื่อเยี่ยมเรือรบกวางตุ้งที่ประสบเหตุขัดข้อง พระองค์ยังทรงส่งนายหลาง จุง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เล วัน เคียม รองกัปตันกองทหารรักษาพระองค์ เล วัน ฟู และเหงียน ตรี ฟอง รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงกำลังพล ไปยังจังหวัดกวางนาม เพื่อจัดการส่งทหารกลุ่มนี้กลับประเทศ

เมื่อเลืองก๊วกดงเสียชีวิตด้วยโรคภัยไข้เจ็บระหว่างประทับอยู่ที่ดานัง กษัตริย์จึงพระราชทานต้นยกดอก 1 ต้น ผ้าไหม 3 เส้น ผ้า 10 ผืน และเงิน 50 ตำลึง แก่ผู้ที่ร่วมเดินทางกับพระองค์เพื่อช่วยนำพวกเขากลับคืนสู่พระราชวงศ์ ผู้ภักดีคือผู้ภักดี ไม่ว่าจะอยู่ในประเทศใด

แหล่งที่มา: https://baoquangnam.vn/dat-va-nguoi-xu-quang/thuyen-nan-ngoai-quoc-o-quang-nam-143004.html