ปัญญาประดิษฐ์เตือนภัยพิบัติทางธรรมชาติล่วงหน้า

AI ช่วยให้สามารถเตือนภัยภัยธรรมชาติ เช่น แผ่นดินไหว น้ำท่วม และสึนามิ ได้ล่วงหน้า โดยวิเคราะห์ข้อมูลจากเซ็นเซอร์และดาวเทียม และจำลองการแพร่กระจาย ช่วยปกป้องผู้คนและลดความเสียหายให้น้อยที่สุด

เทคโนโลยี AI บางอย่างสามารถช่วยตรวจจับสัญญาณเบื้องต้นของภัยพิบัติทางธรรมชาติได้

ในบริบทของภัยพิบัติทางธรรมชาติที่รุนแรงและไม่สามารถคาดเดาได้มากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นแผ่นดินไหว สึนามิ น้ำท่วม ไฟป่า พายุโซนร้อน... ปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังกลายเป็นเครื่องมือสนับสนุนที่มีประสิทธิภาพเพื่อช่วยให้ผู้คนสามารถแจ้งเตือนล่วงหน้าและลดความเสียหายให้น้อยที่สุด

การเรียนรู้จากข้อมูล การตรวจจับความผิดปกติ

ก่อนที่จะเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติ ธรรมชาติมักจะ "ส่ง" สัญญาณเตือนล่วงหน้า เช่น แรงสั่นสะเทือนเล็กน้อยก่อนเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ การเปลี่ยนแปลงระดับน้ำก่อนเกิดสึนามิ หรือโครงสร้างเมฆที่ผิดปกติซึ่งเป็นสัญญาณของพายุไต้ฝุ่นรุนแรง

ด้วยปริมาณข้อมูลอุตุนิยมวิทยา ธรณีวิทยา และภาพถ่ายดาวเทียมที่เพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล มนุษย์จึงประมวลผลข้อมูลเหล่านี้ได้ไม่ทันท่วงที และนี่คือช่วงเวลาที่ปัญญาประดิษฐ์ (AI) จะแสดงศักยภาพออกมา

ระบบเตือนภัยภัยพิบัติที่ใช้ AI กำลังประยุกต์ใช้เทคโนโลยีขั้นสูงมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเรียนรู้ของเครื่อง (ML) ช่วยตรวจจับสัญญาณผิดปกติจากข้อมูลแผ่นดินไหว อุทกวิทยา และอุตุนิยมวิทยา ขณะที่การเรียนรู้เชิงลึก (Deep Learning) ช่วยสนับสนุนการวิเคราะห์ภาพถ่ายดาวเทียมและเรดาร์ตรวจอากาศ เพื่อระบุโครงสร้างเมฆพายุโดยอัตโนมัติ รวมถึงคำนวณเส้นทางและความรุนแรง

นอกจากนี้ เทคโนโลยีการประมวลผลข้อมูลแบบเรียลไทม์จากอุปกรณ์ IoT ที่อยู่ในพื้นที่เสี่ยงสูงยังช่วยให้สามารถจัดเตรียมข้อมูลเกี่ยวกับการสั่นสะเทือน การไหล และความเร็วลมได้อย่างต่อเนื่อง

ระบบจำลองที่ใช้ AI ยังสามารถคาดการณ์การแพร่กระจายของคลื่นสึนามิ ขอบเขตของไฟป่าหรือพื้นที่น้ำท่วมได้ และยังช่วยสนับสนุนแผนการอพยพและกู้ภัยได้อย่างทันท่วงทีอีกด้วย

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อรวมเทคโนโลยีการสำรวจระยะไกลกับข้อมูลดาวเทียม เช่น Sentinel, Landsat หรือ Copernicus โมเดล AI ยังสามารถระบุการเปลี่ยนแปลงของความชื้น อุณหภูมิ และพืชพรรณ ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการคาดการณ์ความเสี่ยงของน้ำท่วมฉับพลันหรือไฟป่าได้อีกด้วย

AI ช่วยเตือนภัยพิบัติทางธรรมชาติได้อย่างไร?

เทคโนโลยี AI หลายอย่างได้รับการพัฒนาเพื่อช่วยในการพยากรณ์อากาศ

หลายประเทศทั่วโลก ประสบความสำเร็จในการประยุกต์ใช้ AI ในการเตือนภัยภัยพิบัติทางธรรมชาติ โดยเฉพาะแผ่นดินไหว AI สามารถวิเคราะห์คลื่นไหวสะเทือน P (คลื่นปฐมภูมิ) เพื่อแจ้งเตือนล่วงหน้าเพียงไม่กี่วินาทีก่อนที่คลื่นทำลายล้าง (คลื่น S) จะเกิดขึ้น ซึ่งช่วยลดจำนวนผู้เสียชีวิตและบาดเจ็บได้

ในการเตือนภัยสึนามิ เซ็นเซอร์ที่ติดตั้งบนพื้นทะเลจะทำงานร่วมกับ AI เพื่อตรวจสอบระดับน้ำ จำลองการแพร่กระจายของคลื่น และระบุพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ

ในกรณีน้ำท่วม AI จะใช้ประโยชน์จากข้อมูลปริมาณน้ำฝน เซ็นเซอร์ระดับน้ำ และภาพถ่ายดาวเทียม เพื่อคาดการณ์ศักยภาพที่จะเกิดน้ำท่วมและพื้นที่เสี่ยง

ในด้านการป้องกันไฟป่า AI สามารถระบุจุดความร้อนที่ผิดปกติได้ผ่านดาวเทียม และคาดการณ์ทิศทางการลุกลามของไฟโดยอาศัยลม ภูมิประเทศ และสภาพความชื้น

สำหรับพายุ เทคโนโลยีการเรียนรู้เชิงลึกถูกนำมาใช้เพื่อวิเคราะห์ภาพเมฆดาวเทียม จึงช่วยเพิ่มความแม่นยำของการพยากรณ์เส้นทางพายุและความรุนแรง

มีการนำโครงการปฏิบัติจริงที่ใช้เทคโนโลยี AI มาใช้มากมาย

โครงการปฏิบัติจริงมากมายทั่วโลกได้แสดงให้เห็นถึงประสิทธิภาพอันน่าทึ่งของ AI ในการเตือนภัยภัยพิบัติทางธรรมชาติ ยกตัวอย่างเช่น Google AI ได้นำระบบเตือนภัยน้ำท่วมไปใช้ในอินเดียและบังกลาเทศ ช่วยให้ประชาชนหลายหมื่นคนอพยพก่อนที่ระดับน้ำจะสูงขึ้น

ในประเทศญี่ปุ่น สำนักงานอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ได้นำ AI มาใช้เพื่อวิเคราะห์คลื่นไหวสะเทือนและออกคำเตือนแผ่นดินไหวล่วงหน้าเพื่อลดความเสียหายให้น้อยที่สุด

นอกจากนี้ NASA ยังใช้เทคโนโลยี Deep Learning กับข้อมูลดาวเทียมเพื่อตรวจจับไฟป่าและความเสี่ยงน้ำท่วมในระยะเริ่มต้น

ในขณะเดียวกัน Fathom Global ได้พัฒนาแผนที่น้ำท่วมระดับถนนโดยละเอียดโดยใช้พลังของ AI และเทคโนโลยีการสำรวจระยะไกล ส่งผลให้ความพร้อมและการตอบสนองต่อภัยพิบัติดีขึ้น

ความท้าทาย

ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า บางภูมิภาคยังขาดข้อมูลคุณภาพสูงสำหรับการฝึกโมเดล AI ทำให้การคาดการณ์มีความแม่นยำน้อยลง นอกจากนี้ โครงสร้างพื้นฐานเครือข่ายและอุปกรณ์เซ็นเซอร์ในประเทศกำลังพัฒนาหลายประเทศยังมีจำกัด ไม่เพียงพอที่จะรองรับระบบเตือนภัย AI ให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกัน

นอกจากนี้ ความเสี่ยงจากการแจ้งเตือนภัยเท็จอาจทำให้เกิดความสับสนในชุมชนได้ หากไม่ได้รับการตรวจสอบและปรับเปลี่ยนอย่างเหมาะสม

อย่างไรก็ตาม คาดว่า AI เพื่อการเตือนภัยภัยธรรมชาติจะเติบโตอย่างแข็งแกร่งอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อผสานรวมกับเครือข่าย IoT และ 5G เพื่อช่วยให้การส่งข้อมูลรวดเร็วยิ่งขึ้น ระบบเตือนภัยหลายภาษาผ่านโทรศัพท์ ลำโพง และโซเชียลมีเดีย จะเข้าถึงผู้คนได้อย่างยืดหยุ่นมากขึ้น

นอกจากนี้ การแบ่งปันข้อมูลข้ามพรมแดนจะช่วยให้ AI เรียนรู้ได้ดีขึ้น เพิ่มความแม่นยำในการพยากรณ์ โดยเฉพาะภัยพิบัติในภูมิภาค เช่น สึนามิ หรือพายุโซนร้อน

กลับสู่หัวข้อ

ฟาน ไห่ ดัง

ที่มา: https://tuoitre.vn/tri-tue-nhan-tao-canh-bao-som-thien-tai-20250707101247188.htm