Tín chỉ các-bon rừng - hướng đi mới cho kinh tế xanh

Sơn La đang đứng trước cơ hội phát triển kinh tế xanh đầy triển vọng thông qua tín chỉ các-bon rừng, gắn với nỗ lực tăng độ che phủ và quản lý rừng bền vững.

Dư địa lớn tạo sinh kế bền vững

Giai đoạn 2021 - 2024, diện tích rừng được quản lý, bảo vệ toàn tỉnh Sơn La đã tăng từ hơn 654.600 ha lên trên 671.500 ha; độ che phủ rừng đạt 48,5% vào năm 2025. Với quy mô rừng lớn, khả năng hấp thụ các-bon cao và mức độ phục hồi ổn định qua từng năm, Sơn La được đánh giá là địa phương có tiềm năng mạnh để tham gia thị trường tín chỉ các-bon rừng. Thống kê bước đầu cho thấy, tỉnh có thể tạo ra hơn 1 triệu tín chỉ các-bon, mở ra dư địa phát triển mới và nâng cao giá trị kinh tế rừng.

Cán bộ Hạt Kiểm lâm khu vực VI, Chi cục Kiểm lâm Sơn La cùng người dân kiểm tra hiện trạng rừng. Ảnh: Nguyễn Nga.

Từ tiềm năng đó, Chi cục Kiểm lâm tỉnh đã phối hợp Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tham mưu xây dựng Đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ các-bon rừng. Theo định hướng, tỉnh sẽ tổ chức thí điểm thị trường các-bon tự nguyện trong giai đoạn đầu; đồng thời hoàn thiện hồ sơ kỹ thuật để tín chỉ các-bon rừng có khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn và tiến tới tham gia thị trường các-bon quốc tế trong khuôn khổ Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC). Thị trường các-bon tự nguyện cũng như thị trường các-bon nội địa dự kiến vận hành từ năm 2028.

Quan điểm xuyên suốt của tỉnh là thiết lập quan hệ chi trả công bằng giữa bên phát thải và bên hấp thụ các-bon, bảo đảm nguồn thu từ bên sử dụng dịch vụ được phân bổ trực tiếp cho cộng đồng và chủ rừng - những người thực sự cung cấp dịch vụ hấp thụ và lưu giữ các-bon. Mục tiêu tổng quát của Đề án là bảo vệ diện tích rừng tự nhiên hiện có, phục hồi sinh thái và mở rộng diện tích rừng phòng hộ, rừng đặc dụng bằng loài bản địa, nhằm gia tăng khả năng hấp thụ các-bon, góp phần thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Theo ông Nguyễn Huy Tuấn, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Sơn La, khai thác hiệu quả tín chỉ các-bon rừng không chỉ mở ra nguồn lực mới cho ngành lâm nghiệp mà còn tạo động lực phát triển bền vững, hỗ trợ sinh kế cho người dân địa phương.

Trong giai đoạn thí điểm, tỉnh hướng tới hình thành nguồn tín chỉ các-bon rừng đạt tiêu chuẩn phù hợp, tạo nguồn tài chính ổn định cho công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, nâng cao thu nhập cho người làm nghề rừng.

Điều tra rừng, nền tảng để tính toán các-bon

Để có thể hình thành tín chỉ các-bon rừng, yêu cầu quan trọng nhất là có bộ số liệu đầy đủ và chính xác về diện tích, trữ lượng rừng và lượng các-bon hấp thụ. Hiện nay, Sơn La đang tập trung triển khai nhiệm vụ điều tra rừng tỉnh, bước đi có ý nghĩa quyết định trong việc lượng hóa các-bon rừng phục vụ phát triển thị trường.

Diện tích rừng tự nhiên được bảo vệ tốt, tạo nền tảng phát triển tín chỉ các-bonrừng tại Sơn La. Ảnh: Đức Bình. 

Nhiệm vụ tập trung xác định hiện trạng diện tích, trữ lượng rừng, trữ lượng các-bon rừng với toàn bộ diện tích rừng tự nhiên, rừng trồng và diện tích đất chưa có rừng quy hoạch cho mục đích lâm nghiệp trên địa bàn 75 xã, phường; phân theo mục đích sử dụng rừng, loại chủ rừng và đơn vị hành chính. Thời gian thực hiện trong 2 năm 2025 - 2026 trên tổng diện tích đất lâm nghiệp hơn 696.872 ha. Đây là cơ sở để tính toán sinh khối và quy đổi ra lượng các-bon của rừng.

Việc tính toán được thực hiện theo hướng dẫn của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu (IPCC) 2006 - bộ tiêu chuẩn quốc tế đang được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) áp dụng trong các chương trình REDD+. Theo phương pháp này, các-bon không được đo trực tiếp mà được xác định dựa trên các thông số kỹ thuật chuẩn hóa như lượng tăng trưởng bình quân năm của từng loại rừng, khối lượng riêng của gỗ, hệ số chuyển đổi sinh khối, tỷ lệ sinh khối rễ so với ngọn, hệ số các-bon và hệ số quy đổi các-bon sang CO₂. Cách tiếp cận này bảo đảm tính thống nhất, minh bạch và độ tin cậy của kết quả tính toán.

Cùng với nhiệm vụ điều tra rừng, Chi cục Kiểm lâm tiếp tục tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh phối hợp các bộ, ngành xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ các-bon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon; đồng thời xây dựng cơ sở pháp lý cho việc triển khai thí điểm sàn giao dịch các-bon theo quy định.

Tỉnh cũng tranh thủ nguồn vốn hỗ trợ của các tổ chức trong và ngoài nước như tổ chức CARE, tổ chức Hợp tác quốc tế Đức GIZ, Quỹ khí hậu xanh GCF… để triển khai các hoạt động nâng cao năng lực cho các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc thực hiện tín chỉ các-bon rừng, bao gồm đào tạo kỹ thuật đo đếm, tính toán, lập hồ sơ trữ lượng carbon và đánh giá tiềm năng tạo tín chỉ các-bon rừng trên toàn tỉnh.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/tin-chi-cac-bon-rung--huong-di-moi-cho-kinh-te-xanh-d787505.html