Từ hạt gạo, bèo hoa dâu đến cuộc đối thoại giữa khoa học và nghệ thuật

Triển lãm “Tỏa V - Điểm Chạm Khoa Học” là một không gian đối thoại mở đầy cảm xúc giữa khoa học và nghệ thuật.

Triển lãm “Tỏa V - Điểm Chạm Khoa Học” (The Foliage V - The Touch of Science) tại Trung tâm Nghệ thuật đương đại (VCCA) đang thu hút sự quan tâm của công chúng.

Triển lãm quy tụ 9 nghệ sĩ tiêu biểu của nghệ thuật đương đại Việt Nam, gợi mở những suy ngẫm về mối liên kết sâu sắc giữa tri thức, sáng tạo và tương lai nhân loại.

Không gian triển lãm được thiết kế như một “bản đồ tư duy mở”. Người xem không bị gò bó trong một lối đi định sẵn mà được khuyến khích tự kiến tạo lộ trình riêng để chiêm nghiệm qua 5 “trạm” - tương ứng với 5 miền tư duy khoa học trọng yếu.

Không gian triển lãm “Tỏa V - Điểm Chạm Khoa Học” (“The Foliage V - The Touch of Science). Ảnh: Hà Thảo

Khác với lối trưng bày tuyến tính, không gian “Tỏa V” được thiết kế như một “bản đồ tư duy mở”, khuyến khích người xem tự kiến tạo lộ trình trải nghiệm qua 5 trạm tư duy khoa học.

Dừng chân ở Trạm 1: Mầm sống - Khoa học Nông nghiệp, những tác phẩm cuối cùng của cố nghệ sĩ Lê Thiết Cương đưa người xem tìm về nguồn cội qua câu chuyện của hạt gạo - biểu tượng văn minh lúa nước.

Các tác phẩm kể về ký ức của hạt gạo được thực hiện bởi cố nghệ sĩ Lê Thiết Cương. Ảnh: Ý Yên

Tiếp nối là Trạm 2: Sự sống - Y học vì Nhân loại, nơi Lê Giang và Lê Đăng Ninh soi chiếu cơ thể người từ sinh nở đến chữa lành.

Trong khi đó, tại Trạm 3: Cấu trúc - Vật liệu của Tương lai, Bùi Quốc Khánh và Đỗ Hà Hoài kể câu chuyện về vật chất thông minh bằng cách tái định nghĩa vật chất.

Tác giả Lê Giang đem đến tác phẩm có tên “142 vòng quanh quỹ đạo Trái đất”, lấy cảm hứng từ hành trình của Phạm Tuân, phi hành gia đầu tiên của Việt Nam bay vào vũ trụ năm 1980 và đem theo cây bèo hoa dâu làm thí nghiệm khoa học. Ảnh: Ý Yên

Tác phẩm tại Trạm 4: Miền Ý thức - Địa hạt của Trí tuệ của Đỗ Hiệp và Phạm Minh Hiếu dùng ánh sáng và dữ liệu để ẩn dụ cho trí tuệ.

Cuối cùng, Trạm 5: Nguồn sống - Khoa học Môi trường của Vũ Bình Minh và Trịnh Minh Tiến, quy tụ những tác phẩm nhấn mạnh vòng lặp tất yếu: con người không thể tách rời khỏi tự nhiên.

Tác phẩm “Đôi cánh” của Lê Đăng Ninh kết từ những lọ vaccine, trải dài như trục thời gian của những ngày tháng nhân loại tổn thương vì dịch bệnh. Ảnh: Ý Yên

Cụm tác phẩm sắp đặt “Trang trại” của Đỗ Hà Hoài. Ảnh: Lê Thúy

Tác phẩm Đỗ Hiệp, sử dụng các biểu tượng triết học phương Đông và văn hóa dân gian, gợi về mối quan hệ giữa nội tâm và thế giới xung quanh, giữa tri thức cá nhân và kinh nghiệm tập thể. Ảnh: Ý Yên

Chia sẻ về điểm chạm giữa nghệ thuật và khoa học, nghệ sĩ Đỗ Hiệp cho rằng các nhà khoa học cũng chính là những người làm nghệ thuật. Khoảnh khắc một nhà khoa học đạt đến trạng thái thăng hoa trong nghiên cứu cũng giống như khi nghệ sĩ đạt đến đỉnh điểm sáng tạo.

Theo anh, khoa học mang đến lời giải cho nhân loại về mặt vật chất, còn nghệ thuật lại nuôi dưỡng tinh thần. Đó là lý do điểm giao của hai lĩnh vực vô cùng tự nhiên.

Triển lãm năm nay cho thấy nghệ sĩ có thể tiếp cận đề bài theo cách giống nhà khoa học: nhận một vấn đề, đi tìm cách hóa giải và khi thành công sẽ mở ra một góc nhìn mới.

Không gian trưng bày các tác phẩm nghệ thuật ở triển lãm. Ảnh: Hà Thảo

Để hiện thực hóa một triển lãm quy mô và giàu tầng nghĩa như “Tỏa V”, quá trình chuẩn bị là một hành trình dài của sự nghiên cứu và thấu cảm.

Giám tuyển Đỗ Tường Linh xúc động chia sẻ về quãng thời gian đồng hành cùng các nghệ sĩ, đặc biệt là những ngày tháng làm việc cùng cố nghệ sĩ Lê Thiết Cương trước khi ông qua đời: “Chính những hành trình sáng tạo ấy đã mở ra các hướng tiếp cận phong phú cho mối quan hệ giữa khoa học và nghệ thuật. Tôi tin rằng chính từ những giao thoa này, chúng ta có thể cùng hướng đến những tri thức tương lai đa dạng, rộng mở và bền vững hơn”.

Bà Nguyễn Trà My - Giám đốc VCCA bày tỏ kỳ vọng rằng sự kiện này sẽ khởi đầu cho những đối thoại sâu sắc hơn giữa các lĩnh vực, đồng thời gợi mở hướng đi mới cho thực hành Nghệ thuật - Khoa học (Art-Sci) tại Việt Nam.

Song hành với triển lãm “Tỏa V - Điểm Chạm Khoa Học” là chuỗi các hoạt động trải nghiệm đa dạng như tọa đàm nghệ thuật và art-tour, nhằm đưa những khái niệm khoa học - nghệ thuật đến gần hơn với công chúng.

Triển lãm “Tỏa V - Điểm Chạm Khoa Học” là sự kiện nghệ thuật đặc biệt nằm trong khuôn khổ Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture 2025, đánh dấu cột mốc kỷ niệm 5 năm Giải thưởng VinFuture cũng như 5 mùa triển lãm “Tỏa” của VCCA.

Triển lãm mở cửa miễn phí chào đón công chúng từ ngày 2.12.2025 đến hết ngày 28.2.2026. Khách tham quan có thể ghé thăm từ 10h-22h hàng ngày.

Ý YÊN

Nguồn: https://laodong.vn/du-lich/kham-pha/tu-hat-gao-beo-hoa-dau-den-cuoc-doi-thoai-giua-khoa-hoc-va-nghe-thuat-1618996.html