Sáng nay 17.4, tại Trường ĐH Bách khoa Hà Nội đã diễn ra hội thảo về định hướng nghiên cứu khoa học, công nghệ và phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp vi mạch bán dẫn Việt Nam.
Một trong những nội dung được các đại biểu tập trung trao đổi là thực trạng nguồn nhân lực phục vụ ngành công nghiệp chip bán dẫn hiện nay. Nhiều đại biểu nêu thực trạng Việt Nam thiếu những kỹ sư trưởng, những kỹ sư có khả năng thiết kế hoàn chỉnh một con chip.
GS Trần Hồng Thái, Thứ trưởng Bộ KH-CN (thứ 2 từ trái sang), chủ trì phiên thảo luận của hội thảo
Theo PGS Phạm Trần Vũ, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa TP.HCM, hiện có cả nước có khoảng hơn 40 công ty có hoạt động liên quan tới chip, với khoảng 5.600 kỹ sư.
Hầu hết các công ty FDI, chỉ có 2 công ty Việt Nam là Viettel và FPT, và cũng hầu hết công ty làm về kiểm tra và thiết kế vi mạch cho phần frontend (thiết kế nguyên lý) và backend (thiết kế vật lý).
Các kỹ sư Việt Nam chỉ giỏi một công đoạn thiết kế, thiếu những kỹ sư trưởng có khả năng thiết kế hoàn chỉnh một con chip.
PGS Phạm Trần Vũ, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa TP.HCM
PSG Vũ cho biết, trong công đoạn thiết kế vi mạch có nhiều khâu. Trong đó, có khâu thiết kế nguyên lý, đó là cái khó, đòi hỏi kỹ sư được đào tạo ở các chương trình đào tạo trình độ cao (sau ĐH), thì khâu này rất ít kỹ sư Việt Nam làm được.
Các kỹ sư Việt Nam chủ yếu làm việc ở khâu thiết kế vật lý, tức là làm theo yêu cầu của các kỹ sư thiết kế nguyên lý. “Khâu này đòi hỏi nhân lực nhiều, nhưng tạo ra giá trị gia tăng ít”, PGS Vũ nói.
Doanh nghiệp làm chip bán dẫn tuyển người rất vất vả
Ông Nguyễn Hoàng Cương, Trưởng ban Công nghệ bán dẫn Tập đoàn Viettel, cũng cho biết, bên cạnh vấn đề công nghệ thì nhân lực là một mối quan tâm hàng đầu thường trực của lãnh đạo Viettel.
Viettel thúc đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) từ 2010, đến nay xây dựng được đội ngũ hơn 3.000 kỹ sư. Riêng kỹ sư vi mạch, Viettel hiện có khoảng 50 kỹ sư chất lượng cao. Với kỹ sư vi mạch, hàng năm Viettel đều tuyển dụng với mục tiêu mỗi năm tuyển 20 – 30 người, nhưng thực tế mỗi năm chỉ tuyển được hơn 10 người.
Ông Nguyễn Hoàng Cương, Trưởng ban Công nghệ bán dẫn Tập đoàn Viettel
“Để có con số hiện tại là 50 kỹ sư thì chúng tôi trải qua nhiều năm tuyển dụng. Người vào nhiều, người ra nhiều. Nhưng nhìn chung là tuyển dụng là tương đối khó. Trong 10 hồ sơ chúng tôi chỉ tuyển được 1. Cũng có thể nguyên nhân là vì đặc thù trong hoạt động của chúng tôi, vì làm đầy đủ công đoạn nên nhân lực đòi hỏi tương đối cao và tương đối rộng”, ông Cương giải thích.
“Việc tuyển dụng nói chung vất vả (chứ không chỉ với kỹ sư vi mạch – PV). Bởi xung quanh 50 kỹ sư chất lượng cao nói trên sẽ có ít nhất 50 người phục vụ. Thiết kế, sản xuất ra chip chỉ là một phần thôi. Có chip rồi thì phải thử nghiệm để đưa sản phẩm ra sử dụng trong thực tế, nên hiện tại chúng tôi có đội ngũ kỹ sư hơn 100 người làm về chip bán dẫn”, ông Cương nói.
Ông Cương cũng cho biết: “Trong 50 kỹ sư chất lượng cao thì có 10 người là từ nước ngoài về (nhiều người từng làm ở các công ty lớn). Các bạn ấy ở làm ở công đoạn đòi hỏi trình độ rất cao. Còn với những kỹ sư được tuyển dụng trong nước thì các bạn ấy làm ở các công việc yêu cầu thấp hơn. Một số bạn đã bắt đầu ở mức độ làm chủ module. Để các kỹ sư được đào tạo ở Việt Nam làm được điều này đòi hỏi một quá trình dài. Hy vọng sắp tới chúng ta đào tạo được những người có thể tham gia sâu hơn, đầy đủ các công đoạn thiết kế của chip số, chip cao tần”.
Theo ông Cương, với tham vọng đạt được vị trí top 20 công ty thiết kế chip hàng đầu châu Á vào năm 2035, Viettel có nhu cầu nguồn nhân lực hơn 500 kỹ sư vào năm 2030, hơn 1.000 kỹ sư vào năm 2035. Trong đó, có hơn 20% nhân sự có trình độ từ thạc sĩ trở lên.
Về cơ cấu chuyên môn, khoảng 10% kỹ sư tham gia thiết kế kiến trúc hệ thống chip, 30% kỹ sư tham gia công đoạn thiết kế nguyên lý (front-end design), 40% kỹ sư tham gia công đoạn kiểm định thiết kế (verification) và 20% kỹ sư tham gia công đoạn thiết kế vật lý (back-end design). “Đây là một mục tiêu rất thách thức, ông Cương nói.
