Cà phê Việt Nam đã nổi tiếng trên khắp các thị trường trong và ngoài nước, nhưng để gia tăng khối lượng và giá trị xuất khẩu sang Anh, các nhà xuất khẩu vẫn cần xây dựng chiến lược tiếp thị và xây dựng thương hiệu phù hợp, đồng thời phát triển các sản phẩm phù hợp với khẩu vị người tiêu dùng để tận dụng hơn nữa lợi thế từ Hiệp định thương mại tự do Anh-Việt Nam (UKVFTA).
Cà phê là một trong 13 mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Trong năm 2022, giá trị xuất khẩu cà phê đạt 4,06 tỷ USD, tương đương 1,78 triệu tấn, tăng lần lượt 32% và 13,8% so với cùng kỳ năm trước.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) dự kiến Việt Nam sẽ xuất khẩu khoảng 1,72 triệu tấn cà phê trong năm nay, thu về 4,2 tỷ USD.
Kể từ khi có hiệu lực từ tháng 5/2021, hiệp định UKVFTA đã giúp loại bỏ thuế quan đối với hơn 90% tất cả hàng hóa giao dịch giữa Anh và Việt Nam trong thời gian dài, mang lại lợi thế đáng kể cho các nhà xuất khẩu Việt Nam trên thị trường.
Vì vậy, các chuyên gia đánh giá đây là thị trường có tiềm năng lớn đối với cà phê Việt Nam do nhu cầu tiêu thụ sản phẩm này rất lớn.
Cơ hội xuất khẩu cà phê sang Anh sẽ mở rộng hơn nữa khi Anh trở thành thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Ông Nguyễn Cảnh Cường, nguyên Tham tán thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Anh, cho biết UKVFTA đã thúc đẩy đáng kể xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Anh trong những năm gần đây và cà phê là một trong những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao.
Xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang Anh đạt 90,8 triệu USD vào năm ngoái, tăng 61,1% so với năm 2021. Báo cáo của Tổng cục Hải quan cho thấy trong 11 tháng của năm 2023, giá trị xuất khẩu cà phê Việt Nam sang thị trường này đạt hơn 90,6 triệu USD.
Theo ông Cường, tiêu thụ cà phê ngày càng tăng ở Anh và ngành cà phê Anh đang có xu hướng phát triển mới, với nhu cầu ngày càng cao về cà phê đá, các sản phẩm cà phê tốt cho sức khỏe, cà phê dành cho giới trẻ hoặc cà phê dành cho người ăn kiêng, tạo ra cơ hội mới cho cà phê Việt Nam.
“UKVFTA rõ ràng mang lại cho cà phê Việt Nam lợi thế cạnh tranh trên thị trường Anh so với các nước chưa có hiệp định thương mại với nước này, các doanh nghiệp Việt không nên bỏ lỡ. Nhưng để biến cơ hội thành hiện thực, doanh nghiệp phải có chiến lược tiếp thị và xây dựng thương hiệu phù hợp với thị trường và người tiêu dùng Anh”, ông Cường nhấn mạnh.
Thách thức từ việc xây dựng thương hiệu
Hiện nay, không nhiều sản phẩm cà phê Việt Nam xuất hiện tại các siêu thị ở Anh và cũng như không nhiều người tiêu dùng ở Anh biết đến cà phê Việt Nam. Nguyên nhân là cách các doanh nghiệp xây dựng thương hiệu không phù hợp với văn hóa cà phê và thị hiếu người tiêu dùng Anh.
“Xây dựng thương hiệu là một trong những điểm yếu của Việt Nam ở nước ngoài. Nếu các doanh nghiệp muốn nâng cao nhận diện thương hiệu của mình tại các thị trường ngoài biên giới, họ phải có tư duy mới về xây dựng thương hiệu. Họ thậm chí không nên chọn tên thương hiệu bằng tiếng Việt vì nó khó phát âm và khó nhớ”, ông Cường nói thêm.
Ông đề nghị các doanh nghiệp, ngoài lựa chọn thuê chuyên gia xây dựng thương hiệu, có thể tuyển dụng người Việt Nam đang làm việc ở nước ngoài sau khi tốt nghiệp để tham gia xây dựng thương hiệu cho thị trường mục tiêu.
Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới sau Brazil, nhưng cà phê Việt Nam hiện chỉ chiếm khoảng 17,4% thị phần tại thị trường Anh, ông Hoàng Trọng Thủy, một chuyên gia về nông nghiệp, cho biết.
Vì vậy, ông kiến nghị các doanh nghiệp cà phê trong nước nên đầu tư hơn nữa vào nghiên cứu thị trường, nghiên cứu văn hóa cà phê của Anh để tạo ra những sản phẩm phù hợp với sở thích của người tiêu dùng địa phương, từ đó tăng cường sự hiện diện và thị phần của cà phê Việt Nam tại thị trường này. Ông Thái Như Hiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, đồng thời là Chủ tịch Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, chủ sở hữu thương hiệu L’amant Cafe’, cho hay công ty của ông chủ yếu xuất khẩu cà phê thô sang Liên minh châu Âu (EU) và Anh, và đang thí điểm xuất khẩu các sản phẩm cà phê chế biến sâu như cà phê rang xay và cà phê hòa tan.
“Thị trường cà phê ở Anh khác biệt rõ rệt so với các nước châu Âu khác. Ngoài ra, các nước châu Âu chủ yếu nhập khẩu cà phê Arabica, trong khi Việt Nam chủ yếu cung cấp cà phê Robusta với nhiều caffeine hơn hạt cà phê Arabica. Vì vậy, doanh nghiệp muốn thâm nhập thị trường Anh phải hiểu rõ văn hóa cà phê, thị hiếu người tiêu dùng để phát triển sản phẩm phù hợp”, ông nói.
Ông cũng chia sẻ, trong những năm qua, các doanh nghiệp đã đầu tư vào công nghệ và số hóa để nâng cao sản xuất, chất lượng sản phẩm và họ chú ý hơn đến việc sản xuất cà phê theo tiêu chuẩn bền vững quốc tế nhằm đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường nhập khẩu.
Tuy nhiên, các nhà xuất khẩu cà phê vẫn đang gặp khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu ở nước ngoài, ông nói thêm.
Các chuyên gia đề nghị Chính phủ hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng thương hiệu tại các thị trường mục tiêu và phát triển thị trường nước ngoài.
Theo ông Cường, các công ty nên cân nhắc hợp tác với các nhà rang xay cà phê ở Anh để giúp chế biến hạt cà phê của họ. Bằng cách đó, người rang xay có thể đề xuất các công thức phù hợp với thị trường nước này.
Điều này sẽ giúp các nhà xuất khẩu cà phê Việt Nam chuyển từ xuất khẩu cà phê thô sang sản phẩm chế biến, vị nguyên Tham tán thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Anh cho biết.
Ngoài ra, Anh là một trong những thị trường nghiêm ngặt nhất trên thế giới và đã áp dụng các sáng kiến và quy định liên quan đến sản xuất xanh và phát triển bền vững nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, giảm phát thải khí nhà kính, hạn chế nạn phá rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.
Vì vậy, các doanh nghiệp cần phải cố gắng tuân thủ các quy định này, ông Cường nói thêm./.
Ly Ly
