Nghi thức lấy nước vào bầu khô với mong muốn nguồn nước luôn dồi dào, tuôn chảy – Ảnh: BỒNG SƠN
Trung tâm Văn hóa – Thông tin và Thể thao huyện Đak Đoa (tỉnh Gia Lai) vừa phối hợp với UBND xã K’Dang phục dựng lễ cầu mưa của người Ba Na tại khu vực giọt nước của làng Hnap.
Cầu mưa thuận gió hòa
Theo chính quyền địa phương, đây là hoạt động nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa trong cộng đồng.
Đặc biệt là duy trì các nghi lễ truyền thống gắn liền với lao động sản xuất của đồng bào Ba Na.
Lễ cầu mưa của đồng bào Ba Na thường được tổ chức vào trung tuần tháng 4 và tháng 5 hằng năm, để cầu mong mưa thuận gió hòa, khởi đầu cho một mùa vụ mới thắng lợi.
Đây cũng là nghi lễ độc đáo, làm nên bản sắc văn hóa đa dạng của các dân tộc bản địa.
Từ sáng sớm, khi những tia nắng đầu tiên le lói sau rặng núi, người dân làng Hnap đã tập trung tại khu vực giọt nước để chuẩn bị cho nghi lễ cúng.
Hội đồng già làng, gồm các bậc cao niên đáng kính, khoác lên mình bộ trang phục truyền thống và trang trí cây nêu. Các món lễ vật được chuẩn bị gồm: rượu ghè, gà, thịt heo đặt trên mâm lá chuối xanh mướt để dâng thần linh.
Hội đồng già làng thực hiện các nghi lễ cúng cầu mưa – Ảnh: BỒNG SƠN
Mang mưa tưới mát cho ruộng đồng
Khi mọi lễ vật và các công tác chuẩn bị đã đầy đủ, sẵn sàng, hội đồng già làng chậm rãi tiến hành lễ cúng.
Già làng với âm giọng lúc trầm lúc bổng, vang vọng khắp không gian, đọc lời khấn mời gọi các vị thần núi (Yang Kông), thần nước (Yang Đak) về chứng giám cho lòng thành của dân làng.
“Hỡi các vị thần linh! Chúng con dâng lên những lễ vật này, cầu xin các thần luôn che chở cho mọi người trong làng có sức khỏe để lao động sản xuất.
Cầu mong các vị thần mang mưa tưới mát cho đồng ruộng, nương rẫy, cho cây cối tốt tươi, mùa vụ bội thu, dân làng no ấm” – già làng Bác khấn nguyện.
Khi phần lễ vừa kết thúc cũng là lúc phụ nữ trong làng thực hiện nghi thức lấy nước vào bầu khô tại giọt nước của làng với mong muốn nguồn nước luôn dồi dào, tuôn chảy.
Sau đó, mọi người cùng nhau thưởng thức rượu cần, chia sẻ chuyện buôn làng, chuyện làm ăn… Tiếng nói cười rộn rã, vui vẻ.
Đối với cộng đồng dân tộc Ba Na, lễ cầu mưa là nghi lễ vừa thể hiện tấm lòng của dân làng đối với các vị thần linh, đồng thời thể hiện tình đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong làng, tạo nên sức mạnh của cộng đồng.
Lễ cầu mưa của dân tộc Ba Na không chỉ là một nghi lễ, mà còn là một lời nhắc nhở về mối liên hệ chặt chẽ giữa con người và thiên nhiên, giữa truyền thống và hiện đại.
Đây là một di sản văn hóa quý giá cần được gìn giữ và trân trọng, góp phần làm nên bức tranh văn hóa đa sắc màu của Việt Nam.
Bảo tồn văn hóa người Ba Na
Ông Đinh Ơng – phó chủ tịch UBND huyện Đăk Đoa – cho hay việc phục dựng lễ cầu mưa nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa đặc sắc của người Ba Na làng Hnap nói riêng và trên địa bàn huyện Đăk Đoa nói chung, từ đó giúp người dân có ý thức gìn giữ di sản và tiếp tục phát triển trong cộng đồng.
Từ sáng sớm, nhiều dân làng đã tập trung về nơi thực hiện nghi lễ cầu mưa – Ảnh: BỒNG SƠN
Bà con làng Hnap chuẩn bị những món ăn truyền thống cho lễ cầu mưa – Ảnh: BỒNG SƠN
Giọt nước của làng luôn là nơi tập trung nhiều hoạt động trong đời sống hằng ngày của người dân tộc thiểu số bản địa – Ảnh: BỒNG SƠN
Người Ba Na quan niệm nước là mạch nguồn của sự sống nên lễ cầu mưa rất quan trọng – Ảnh: BỒNG SƠN
Lập đàn cầu mưa nhưng hơi quá đà
