Năm 1896, bác sĩ và dược sĩ người Nhật Sagen Ishizuka đã đặt ra một triết lý mới tên là “Shokuiku”, bắt nguồn từ 2 chữ có nghĩa là “ăn” và “phát triển”.
Shokuiku khuyến khích các bậc phụ huynh và nhà trường dạy cho trẻ biết nguồn gốc thực phẩm mà mình ăn, cách nó ảnh hưởng tới tâm trí và cơ thể của chúng ta như thế nào. Khái niệm này đã là một phần không thể thiếu trong văn hóa Nhật Bản. Đó cũng là lý do chính khiến Nhật Bản trở thành “ngôi nhà của những đứa trẻ khỏe mạnh nhất thế giới”.
Theo UNICEF, trong số 41 quốc gia phát triển ở Liên minh châu Âu và OECD, Nhật Bản là quốc gia duy nhất có ít hơn 1/5 trẻ em bị thừa cân.
Yuko Tamura là một dịch giả, tổng biên tập của trang Japonica và là cộng tác viên song ngữ thường xuyên của trang The Japan Times. Đồng thời, cô là một người mẹ đang nuôi dạy đứa con gái nhỏ ở Nhật Bản. Trong quá trình nuôi dạy con cái, cô nhận thấy có 4 điều khác biệt giữa trẻ em Nhật Bản và thế giới.
Dưới đây là những điều cha mẹ Nhật Bản làm khác biệt để nuôi dạy những đứa trẻ thích ăn uống vui vẻ và mê khám phá:
1. Trẻ thực hiện shokuiku từ nhỏ
Các bác sĩ Nhật Bản thường khuyến khích các bà mẹ tương lai nên chú trọng tới những bữa ăn cân bằng được gọi là “ichijū-sansai”. Bữa ăn thường có cơm, súp miso, kèm với món ăn giàu protein, rau xanh (rong biển hoặc nấm) để cung cấp đủ vitamin, khoáng chất và chất xơ.
Khi trẻ lớn hơn, chúng sẽ bắt đầu tìm hiểu về thói quen ăn uống lành mạnh. Năm 2005, chính phủ Nhật Bản đã thông qua một bộ luật để thúc đẩy người dân chú trọng tới Shokuiku.
Một số trường mầm non cho trẻ hái rau trong trường để chế biến thành bữa trưa. Khi trẻ học tiểu học, chúng sẽ được cho tìm hiểu về các trang trại trồng rau, nuôi cá và các thực phẩm khác.
Trẻ con Nhật Bản được dạy phải chú trọng tới thực phẩm từ nhỏ
2. Trẻ được khuyến khích nói về hộp cơm bento
Hơn 95% các trường tiểu học và trung học ở Nhật Bản cung cấp suất ăn trưa tại trường. Các bữa ăn được các chuyên gia dinh dưỡng lên kế hoạch và học sinh tham gia tích cực vào quá trình phục vụ bữa trưa.
Trong khi nhiều trường mầm non cũng cung cấp bữa trưa cho trẻ nhưng những bữa trưa bento tự làm có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc quảng bá Shokuiku.
Giáo viên mẫu giáo của con gái Yuko Tamura yêu cầu học sinh nói về những gì có trong hộp cơm của mình. Điều này có thể làm cho giờ ăn trưa trở nên thú vị, trẻ được khuyến khích thử những món mới, thậm chí bày tỏ không thích một số món ăn trong hộp bento của bạn bè.
Bữa trưa benton của con gái Yuko Tamura bao gồm cơm trộn khoai lang, hamburger, xúc xích, bông cải xanh, cà chua bi, trứng tráng, dứa và trà lúa mạch
Ảnh: Yuko Tamura
Bữa ăn này bao có thịt, rau, trái cây theo mùa, ít chất béo và phụ gia thực phẩm, đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ.
Các bà mẹ ở Nhật rất chú trọng tới chế độ dinh dưỡng nên bento thường được làm từ những nguyên liệu tươi ngon như cá, ngô, rau xanh, trứng, súp miso, sữa…
3. Người mẹ nấu một lúc nhiều thực phẩm và trữ đông
Yuko Tamura nhận thấy rằng, việc tự chuẩn bị các món ăn dưa chua rất đơn giản, đông lạnh các loại rau củ và trái cây sẽ giúp đơn giản việc nấu nướng hằng ngày.
Khi con gái cô học mẫu giáo, ban đầu cô phải vật lộn với nhiều nội quy ở trường như không ăn đồ ăn nhẹ nhiều đường hoặc chất béo như khoai tây chiên, bánh quy hoặc caffeine.
Tuy nhiên, với những thủ thuật nấu nướng như dự trữ các bữa ăn theo từng phần sẽ đảm bảo bữa ăn của con giàu dinh dưỡng mà không tốn nhiều thời gian chế biến, ngay cả khi sản phẩm tươi sống ở nhà đang thiếu hụt.
4. Trẻ em uống nước lọc hoặc trà thay vì nước ngọt
Yuko Tamura tuy không hạn chế việc để con gái uống nước ép trái cây, thỉnh thoảng có uống nước sữa chua. Tuy nhiên, cô không khuyến khích con uống nước ngọt. Ngay từ đầu cô đã cho con mình uống các loại trà lúa mạch giàu khoáng chất và không chứa caffeine. Đây là sự lựa chọn phổ biến của người dân Nhật Bản ở mọi lứa tuổi và là sự thay thế tuyệt vời cho các loại trà có đường và đồ uống có hương vị mua ở cửa hàng.
Một cách khác mà Yuko Tamura thực hiện Shokuiku tại nhà là làm sinh tố với trái cây tươi và sữa chua cùng con gái. Cô sẽ nói về việc trái cây được tạo ra như thế nào và nó đến từ đâu. Những trải nghiệm như thế này sẽ mang lại thói quen ăn uống lành mạnh cho con gái cô sau này.
