Máy bay chở cận vệ tháp tùng Tổng thống Nam Phi Ramaphosa tới Ukraine bị Ba Lan chặn lại ở Warsaw vì “chở hàng hóa nguy hiểm trên khoang”.
Nam Phi cho biết chuyến bay thuê bao chở lực lượng an ninh và nhà báo nước này bị chặn khi hạ cánh xuống sân bay Warsaw Chopin ở thủ đô Ba Lan ngày 15/6 và hành khách không được phép rời máy bay.
“Chúng tôi vô cùng lo lắng trước những gì họ đã trải qua”, Vincent Magwenya, phát ngôn viên của Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, hôm 16/6 cho hay, mô tả sự việc là “đáng tiếc”.
Máy bay rời thủ đô Pretoria sáng 15/6, được cho là chở khoảng 120 người, trong đó có các cận vệ tháp tùng Tổng thống Ramaphosa tới Kiev thực hiện nỗ lực thúc đẩy đàm phán hòa bình Nga – Ukraine. Từ khi chiến sự bùng phát, các chuyến bay đến Ukraine đều hạ cánh tại Ba Lan, trước khi hành khách di chuyển bằng tàu hỏa đến Ukraine.
Chính phủ Ba Lan nói rằng máy bay bị “tạm giữ” vì không tuân thủ quy trình nhập cảnh tiêu chuẩn mà Warsaw yêu cầu.
“Có hàng hóa nguy hiểm trên máy bay mà các đại diện Nam Phi vốn không được phép mang lên”, Bộ Ngoại giao Ba Lan ra tuyên bố cho hay. “Ngoài ra, trên máy bay có những người mà Ba Lan không được thông báo trước về sự hiện diện của họ”.
Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa trả lời báo chí tại Kiev ngày 16/6. Ảnh: AFP
Trước đó, Stanislaw Zaryn, quan chức phụ trách các dịch vụ đặc biệt của Ba Lan, nói rằng một số hành khách không được phép mang vũ khí vào nước này và do đó không được xuống máy bay.
Theo phát ngôn viên của Tổng thống Ramaphosa, giới chức Nam Phi đang nỗ lực giải quyết bế tắc. Trong khi đó, chỉ huy lực lượng an ninh của Tổng thống Nam Phi cáo buộc chính quyền Ba Lan “phân biệt chủng tộc”.
“Họ đang cản trở chúng tôi, đặt tính mạng Tổng thống của chúng tôi vào tình thế nguy hiểm. Họ nói chúng tôi không có giấy phép mang vũ khí, nhưng chúng tôi có”, người đứng đầu cơ quan an ninh của Tổng thống, thiếu tướng Wally Rhoode, nói, dù thừa nhận một số thành viên trong phái đoàn chỉ mang theo bản sao các giấy tờ cần thiết.
Ông Zaryn cho rằng cáo buộc quan chức Nam Phi đưa ra là “vô lý”. Phát ngôn viên Magwenya sau đó phủ nhận sự việc ảnh hưởng tới an toàn của Tổng thống Nam Phi.
Ông Ramaphosa đến Warsaw bằng chuyên cơ tổng thống, sau khi dự hội nghị thượng đỉnh của Liên Hợp Quốc tại Geneva, Thụy Sĩ. Sau cuộc gặp ngắn với Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda, ông đến Rzeszow, gần biên giới Ukraine, rồi đến Kiev bằng tàu hỏa.
“Dù có những trở ngại ở Ba Lan, phần còn lại của lịch trình đang diễn ra khá tốt và theo đúng kế hoạch. Tổng thống đã đến Kiev an toàn”, Magwenya cho biết.
Đến chiều 16/6, một số nhà báo được phép xuống máy bay sau hơn 24 giờ trên đường băng. Hiện chưa rõ liệu họ có được phép đi tiếp hay không.
Theo Magwenya, giới chức Nam Phi hy vọng đội an ninh sẽ được phép tháp tùng Tổng thống Ramaphosa cho chặng thứ hai của cuộc đàm phán hòa bình tại Nga vào 17/6. Bộ Ngoại giao Ba Lan cho biết quy trình đang được thực hiện để giải quyết tình hình.
Ông Ramaphosa tháng trước thông báo châu Phi lập phái đoàn hòa bình gồm tổng thống 6 nước Zambia, Senegal, Cộng hòa Congo, Uganda, Ai Cập và Nam Phi, để tới Ukraine và Nga tìm giải pháp cho cuộc xung đột. Tổng thống Comoros, quốc gia đang giữ ghế chủ tịch Liên minh châu Phi (AU), sau đó thông báo tham gia phái đoàn.
Theo ông Ramaphosa, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đều nhất trí tiếp phái đoàn châu Phi. Nam Phi cũng đã trao đổi với Trung Quốc về sáng kiến hòa bình của châu Phi cho xung đột Ukraine và được Bắc Kinh tán thành.
Huyền Lê (Theo AFP)
