Mường Phăng là địa điểm thứ ba và cũng là địa điểm cuối cùng Sở chỉ huy chiến dịch đóng quân, nơi đưa ra những chỉ thị, mệnh lệnh có tính chất quyết định đến thắng lợi của từng trận đánh trong chiến dịch Điện Biên Phủ.
Nằm trong quần thể di tích “Khu vực chiến trường Điện Biên Phủ”, di tích Mường Phăng được Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng “Di tích lịch sử quốc gia”, ngày 28/4/1962.
Lối vào khu lán trại của Trưởng ban Thông tin chiến dịch Hoàng Đạo Thuý.
Lối vào khu lán trại của Trưởng ban Thông tin chiến dịch Hoàng Đạo Thuý.
Bắt đầu là những trạm gác và nhà thông tin đơn sơ nhỏ bé, chúng tôi đi qua khu lán trại của Trưởng ban Thông tin Chiến dịch Hoàng Đạo Thúy, đấy là nơi bắt đầu khu trung tâm của Sở Chỉ huy. Vừa có thể hình dung sơ đồ bố trí Sở Chỉ huy ngày trước, du khách ngày nay có thể vừa thưởng ngoạn cảnh đẹp núi rừng khi cuối xuân bên hông nhà còn sót lại cây đào nở muộn, tiếng suối chảy róc rách chen rõ cả tiếng chim.
Lán Đại tướng Võ Nguyên Giáp cũng nhỏ bé đến mức rất khó để nhận ra đó là nơi làm việc của vị Tổng Tư lệnh, Tổng chỉ huy chiến dịch.
Mái tranh vách đất, trước cửa nhà cây bưởi đơm hoa tỏa mùi hương dịu nhẹ, lán có diện tích 18 m2 ngăn hai phòng: nơi làm việc và nơi nghỉ của Đại tướng. Người dân nơi đây gọi căn hầm của Đại tướng là “nhà của già bản Võ Nguyên Giáp”.
Phía sau lán làm việc của Đại tướng có một con đường hầm ngoằn ngoèo xuyên qua núi, hầm cao 1,7m, đoạn giữa đường hầm có một căn phòng họp cũng khá rộng, có lỗ thông hơi. Dọc theo đường hầm có những ngách nhỏ để đặt máy thông tin, nơi có thể báo cáo, nhận chỉ thị trực tiếp từ Trung ương Đảng, Hồ Chủ tịch…
Người dân nơi đây gọi lán làm việc của Đại tướng là “nhà của già bản Võ Nguyên Giáp”. Bên cạnh lán có một con đường hầm ngoằn ngoèo xuyên qua núi.
Người dân nơi đây gọi lán làm việc của Đại tướng là “nhà của già bản Võ Nguyên Giáp”. Bên cạnh lán có một con đường hầm ngoằn ngoèo xuyên qua núi.
So với căn hầm của Tướng De Castrie thì có lẽ con đường hầm này dài rộng và đầy đủ “tiện nghi” không kém. Đường hầm này là lối thông sang nhà làm việc của Tham mưu trưởng Chiến dịch Hoàng Văn Thái, cùng với nhà tác chiến, nơi họp giao ban quân sự của Sở Chỉ huy mỗi ngày, và một số lán trại khác. Được biết, đường hầm xuyên núi này là công trình đồ sộ nhất của Sở Chỉ huy ở Mường Phăng, được bộ đội ta đào và xây trong gần 1 tháng.
Đi trong căn hầm xuyên qua núi buổi chiều cuối xuân trước thềm Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, tham quan khu bếp Hoàng Cầm và những chiếc lán đơn sơ ngày trước được gọi là “hội trường”, “nhà tác chiến”, lán ngủ điện báo viên, hầm tổng đài, Ban thông tin… chúng tôi gặp gia đình ông Pierre Bronsard, một du khách người Pháp đến từ thị trấn Lochrist (tỉnh Morbihan, vùng Bretagne, Pháp).
Gia đình ông Pierre Bronsard, một du khách người Pháp đến từ thị trấn Lochris.
Gia đình ông Pierre Bronsard, một du khách người Pháp đến từ thị trấn Lochris.
Ông Pierre và vợ là người Việt cùng hai con đã đến Điện Biên Phủ và lên tận khu rừng Mường Phăng để “tìm hiểu về lịch sử của chính đất nước chúng tôi, để biết vì sao quân Pháp lại thua trận trước đất nước Việt Nam nhỏ bé”. Ông Pierre chia sẻ: “Chiến thắng Điện Biên Phủ là ‘một tiếng vang lớn’ với người dân Việt Nam và đây cũng là một dấu mốc quan trọng đối với Pháp”.
