Các doanh nghiệp của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đang nỗ lực tìm kiếm đơn hàng mới, tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang có hiệu lực và chờ đợi cơ hội phục hồi ở các thị trường lớn để duy trì sản xuất kinh doanh, giải quyết việc làm cho người lao động trong bối cảnh lạm phát duy trì ở mức tại nhiều nước khiến tổng cầu trên thế giới giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.
Tính tới thời điểm hiện tại, Việt Nam đã ký tổng cộng 16 FTA với hơn 60 thị trường lớn trên thế giới.
Trong 4 năm qua, kể từ khi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) và Hiệp định Thương mại tự do Anh-Việt Nam (UKVFTA) có hiệu lực, kim ngạch xuất nhập khẩu của doanh nghiệp tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu sang thị trường châu Âu và Anh tăng 75 – 300% so với trước đây.
Chỉ riêng Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) – có hiệu lực từ đầu năm 2022 – đã đưa kim ngạch xuất khẩu của doanh nghiệp địa phương sang các nước ASEAN đạt 4,9 tỷ USD, chiếm gần 60% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh, trong khi kim ngạch xuất khẩu sang các nước ngoài khu vực ASEAN chiếm 30% tổng giá trị xuất khẩu của tỉnh.
Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Australia đã tăng gần 200% so với những năm trước.
Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của tỉnh là dầu thô, hóa chất, sắt thép, nhựa, vải các loại, phân bón, máy móc và thiết bị.
Ông Trần Văn Dũng, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Chế biến Xuất nhập khẩu Thủy sản tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (Baseafood), nhận định EVFTA đã tạo cơ hội thuận lợi cho các sản phẩm thủy sản địa phương thâm nhập thị trường châu Âu.
“Đây là một trong những thị trường khó tính, với những quy định và tiêu chuẩn nhập khẩu nghiêm ngặt đối với các sản phẩm thủy sản”, ông Dũng cho biết.
Theo ông Dũng, sau khi Việt Nam ký kết hiệp định này, sản phẩm thủy sản đã thuận lợi có mặt tịa hơn 20 quốc gia châu Âu.
Trước đây, công ty xuất khẩu khoảng 5.500 – 6.000 tấn thủy sản các loại, kim ngạch khoảng 30 triệu USD.
Nhờ các FTA như CPTPP, RCEP và EVFTA, sản lượng thủy sản xuất khẩu của công ty tăng lên 7.000 tấn với kim ngạch trị giá 45 triệu USD vào năm 2021.
Tính đến tháng 10/2023, công ty đã xuất khẩu 7.750 tấn thủy sản các loại, đạt kim ngạch 44,5 triệu USD.
“Bên cạnh việc chủ động nâng cao chất lượng sản xuất, tăng tỷ lệ chế biến sâu để tăng giá trị sản phẩm thủy sản trên thị trường toàn cầu, các doanh nghiệp trong nước còn tận dụng các ưu đãi của các FTA để mở rộng thị trường”, ông Dũng cho biết thêm.
Việc các hiệp định như CPTPP, EVFTA, UKVFTA, RCEP có hiệu lực đã tạo thuận lợi mới cho doanh nghiệp trong nước tăng cường xuất khẩu sang các nước là thành viên của những hiệp định này, trong đó có 2 thị trường truyền thống là Nhật Bản và Australia, có quan hệ hợp tác lâu dài.
RCEP đã giúp ngành dệt may nước ta giải quyết các bài toán khó liên quan đến quy tắc xuất xứ nguyên liệu, theo ông Nguyễn Văn Quý, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần May Imex Vũng Tàu.
Trước đây, sản phẩm may mặc Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản phải tuân thủ quy tắc xuất xứ trong Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện ASEAN – Nhật Bản (AJCEP) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Việt Nam – Nhật Bản (VJEPA).
Điều này có nghĩa là các nhà sản xuất dệt may địa phương phải sử dụng nguyên liệu địa phương cho sản phẩm của họ và sản phẩm phải được sản xuất tại Việt Nam.
Tuy nhiên, với RCEP, Việt Nam hiện có thể nhập khẩu vải, nguyên liệu từ bất cứ đâu và chỉ cần đáp ứng yêu cầu “made in Việt Nam” là được hưởng ưu đãi thuế khi xuất khẩu sản phẩm sang Nhật Bản.
Ngoài ra, Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu về cung cấp nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp của Việt Nam, trong đó có ngành dệt may và là thành viên của RCEP.
Vì vậy, Việt Nam sẽ được hưởng chính sách miễn, giảm thuế theo RCEP khi sử dụng nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc để sản xuất và xuất khẩu sản phẩm dệt may.
Các chính sách hỗ trợ
UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã phê duyệt Đề án hỗ trợ doanh nghiệp địa phương thực hiện EVFTA và các FTA khác, với một số giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình hội nhập quốc tế.
Tỉnh cũng đã ban hành Quyết định ban hành Kế hoạch triển khai Nghị quyết của Chính phủ về nâng cao hiệu quả hội nhập kinh tế quốc tế và thúc đẩy phát triển kinh tế nhanh, bền vững giai đoạn 2023 – 2030, trong đó có những nội dung cụ thể liên quan đến thực hiện hiệu quả các FTA, đặc biệt là các FTA mới.
Ông Vũ Bích Hảo, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, cho biết thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường các giải pháp hỗ trợ nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển thương hiệu cho các ngành, doanh nghiệp địa phương.
“Tỉnh cũng sẽ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc về chính sách phát triển vùng nguyên liệu để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, tận dụng được nhiều lợi thế hơn từ các FTA”, bà nói.
Đồng thời, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương và các tham tán thương mại tại các thị trường trọng điểm như châu Âu để kịp thời thông tin cho doanh nghiệp trong nước về nhu cầu ngoại thương và các chương trình xúc tiến thương mại.
Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp nắm bắt kịp thời thông tin, chủ động có kế hoạch sản xuất kinh doanh đáp ứng yêu cầu của các thị trường./.
Ngọc Diệp
