میراث کتیبه چم در کوانگ نام | روزنامه آنلاین کوانگ نام

(VHQN) - پیش از این، مردم اغلب در مورد «کتیبه‌های سنگی» یا «ستون‌ها» صحبت می‌کردند، اکنون محققان از کلمه «کتیبه‌ها» استفاده می‌کنند که عموماً به اسناد حکاکی شده روی سنگ، چوب، فلز و سفال اشاره دارد. میراث کتیبه‌های چام منبع مهمی از اطلاعات برای شناخت تاریخ باستانی کوانگ نام به طور خاص و در مورد کشور چامپا به طور کلی است.

بعدازظهر در خانه‌ی پسرم. عکس: L.T.K — بعدازظهر در خانه‌ی پسرم. عکس: LTK

بیشتر کتیبه‌های چم که امروزه باقی مانده‌اند، روی ستون‌های سنگی یا ستون‌های سنگی در معابد، تعداد کمی روی صخره‌های طبیعی یا روی تزئینات معماری و اشیاء فلزی هستند. کتیبه‌های چم در بسیاری از نقاط ویتنام مرکزی یافت شده‌اند که بیشتر آنها در کوانگ نام واقع شده‌اند.

کتیبه‌های چم از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم توسط محققان فرانسوی جمع‌آوری، رونویسی (به لاتین تبدیل) و به فرانسوی ترجمه شدند. در سال ۱۹۲۳، جی. کوئدس در هانوی جلد «کاتالوگ آماری عمومی کتیبه‌های چم و کامبوج» را که با نماد C برای کتیبه‌های چم شماره‌گذاری شده بود، منتشر کرد که در مجموع ۱۷۰ واحد از C1 تا C170 را شامل می‌شد؛ از این تعداد ۷۲ ستون سنگی در کوانگ نام، ۲۵ ستون در نین توآن ، ۱۸ ستون در بین دین و ۱۷ ستون در خان هوا یافت شدند. تاکنون تعداد کتیبه‌های چم کشف شده به ۲۴۷ عدد رسیده است.

کتیبه‌های چم از خط برهمی استفاده می‌کنند - یک سیستم نوشتاری که در قرن سوم پیش از میلاد در هند شکل گرفت و برامی لیپی نام دارد، به معنی «سیستم نوشتاری خدای برهمی»، ویتنامی‌ها آن را به «خط سانسکریت» ترجمه می‌کنند (همچنین به معنی خط برهما/Brahma/Brahmī).

این سیستم نوشتاری برای نوشتن سانسکریت در هند مورد استفاده قرار می‌گرفت و سپس برای نوشتن زبان‌ها در جنوب شرقی آسیا، از جمله چم باستان، نیز به کار می‌رفت. از قرن هشتم به بعد، سیستم نوشتاری برهمی به تدریج توسط مناطق مختلف تغییر یافت و به سیستم نوشتاری زبان‌های مختلف تبدیل شد.

ستون‌ها و ستون‌های سنگی با کتیبه‌هایی در یادگارهای پسر من.

حکاکی روی سنگ یادبود اغلب با ساخت معابد و برج‌ها مرتبط است. محتوای اصلی آن ستایش خدایان و پادشاهان، ثبت نذورات و در نهایت، اغلب سخنانی در ستایش کسانی است که آنها را حفظ می‌کنند، یا هشدارهایی برای کسانی که معابد، برج‌ها و نذورات را نابود می‌کنند.

کتیبه‌های چم اطلاعاتی در مورد گاهشماری، سلسله‌ها و نام مکان‌های کشور باستانی چمپا در اختیار ما قرار می‌دهند و در عین حال بخشی از زندگی اجتماعی و باورهای معاصر را منعکس می‌کنند که از نظر اعتبار، هیچ سند دیگری نمی‌تواند از آنها پیشی بگیرد.

در کتیبه‌ها اشاراتی به درگیری‌های بین مناطق چامپا با یکدیگر یا با کشورهای همسایه پراکنده شده است. این اطلاعات ارزشمندی برای بازآفرینی تصویر تاریخی و فرهنگی نه تنها منطقه کوانگ نام، بلکه کل شبه جزیره هندوچین در هزاره اول میلادی است.

علاوه بر برخی از کتیبه‌های چام که در کوانگ نام یافت شده‌اند و توسط باستان‌شناسان فرانسوی به هانوی آورده شده‌اند و اکنون در موزه ملی تاریخ نگهداری و نمایش داده می‌شوند، هنوز کتیبه‌های چام بسیاری در منطقه کوانگ نام باقی مانده‌اند.

تنها در محل نگهداری آثار باستانی مای سان (منطقه دوی شوین)، در حال حاضر ۳۶ کتیبه وجود دارد، از جمله برخی که هنوز کاملاً دست نخورده هستند و اطلاعات مهمی در مورد تاریخ و فرهنگ چامپا ارائه می‌دهند.

کتیبه C 89 (که در حال حاضر در اتاق نمایشگاه سایت یادگارهای مای سان نگهداری می‌شود) در سال ۱۰۸۸/۱۰۸۹ با استفاده از زبان باستانی چام نوشته شده و شایستگی‌های شاه جایا ایندراورمادیوا را در بازسازی کشور چامپا پس از ویرانی در جنگ ثبت کرده است.

کتیبه‌ای که با شماره C 100 (تأسیس شده در سال ۱۱۵۷/۱۱۵۸) مشخص شده و هنوز در موقعیت اصلی خود در برج G قرار دارد، از زبان سانسکریت و خط باستانی چم استفاده می‌کند و شایستگی‌های پادشاه جایا هاریوارما دِوا را ثبت می‌کند، کسی که کشورهای همسایه را فتح کرد و یک برج و مزارع در این منطقه را به لرد سیوا تقدیم کرد.

علاوه بر تعداد زیاد کتیبه‌های باقی‌مانده در آثار باستانی مای سان، تعدادی کتیبه نیز در آثار باستانی دیگر پراکنده شده‌اند، مانند کتیبه C 66 در آثار باستانی دونگ دونگ (تانگ بین)، کتیبه C 140 در آثار باستانی هونگ کو (کو سان) و برخی کتیبه‌های تازه کشف شده.

به طور خاص، در امتداد ساحل جنوبی رودخانه تو بون، تعدادی کتیبه صخره‌ای طبیعی وجود دارد که اطلاعاتی در مورد مکان‌های دیدنی که پادشاهان چامپا برای به دست آوردن حمایت الهی برای کشور و قدرت سلطنتی به خدای سیوا «اهدا» می‌کردند، ارائه می‌دهند.

اگرچه بیشتر کتیبه‌های چم در کوانگ نام در اوایل قرن بیستم توسط محققان فرانسوی رونویسی و ترجمه شده‌اند، اما به دلیل محتوای کتیبه‌های چم مرتبط با پرستش خدایان، سبک زبانی مختصر، کنایه‌ها، استعاره‌ها و اغراق‌های فراوان، بسیاری از حروف فرسوده و شکسته شده‌اند؛ بنابراین، ترجمه کتیبه‌های چم نیاز به بررسی بیشتر دارد.

پیش از هر چیز، فهرست‌برداری و حفظ این میراث مستند ارزشمند و سازماندهی معرفی محتوای آن برای خدمت به تحقیقات علمی و همچنین نیاز عموم به آشنایی با تاریخ ضروری است. ایجاد یک پروفایل برای رتبه‌بندی مجموعه کتیبه‌های چم در کوانگ نام نیز کاری ارزشمند است که باید برای افزایش علاقه جامعه به این نوع خاص از میراث مستند انجام شود.

منبع