Uống sương, ngậm gió của những ngày mùa Đông vùng cao rét buốt để rồi bừng lên khoe sắc đỏ hồng rực rỡ trên nương đồi, trên sườn non, dọc con đường vào bản và ngay bên hiên nhà, tạo nên khung cảnh nên thơ, say đắm bao trái tim du khách đã một lần đến với Miền di sản Mù Cang.
Tớ dày là loài hoa thuộc họ hoa đào. Người Mông ở Mù Cang Chải thường gọi là “Pằng Tớ dày”, dịch theo nghĩa tiếng Việt là “Hoa đào rừng”. Tớ dày là loài cây thuộc loại thân gỗ, tán rộng, mọc trên những sườn đồi, triền núi. Hoa có năm cánh hồng như hoa đào ta, nhưng khi nở thì kết chùm, nhụy hoa lại rất dài và mang màu đỏ.
Ông Thào Dủ Sinh ở bản Tà Chí Lừ, xã La Pán Tẩn cho biết: “Đồng bào Mông quan niệm, vào dịp đất trời chuyển mình sang Xuân, sau một năm lao động vất vả, mùa màng bội thu, thóc đã đầy nhà, nhìn lên đỉnh núi thấy những cây Tớ dày nở hoa đỏ thắm núi rừng thì cũng là lúc những chàng trai, cô gái Mông xúng xính trong bộ váy mới, luyện khèn, chuẩn bị quả Pao để chơi Tết, du xuân. Hoa Tớ dày gắn liền với đời sống nhiều thế hệ người Mông vùng cao Mù Cang Chải, là loài hoa có sức sống mãnh liệt và chỉ nở vào mùa Đông lạnh giá, thường nở rộ nhất trong vòng cuối tháng 12, sau khoảng thời gian đó tuy chưa tàn hết nhưng màu sắc cũng sẽ phai, không còn đẹp như trước nữa”.
Ban đầu chỉ là những đốm nhỏ trên cây, chỉ sau một tuần bung nở, Tớ dày đã phủ hồng rực núi rừng. Những vạt hoa Tớ dày báo hiệu mùa Xuân sớm tràn từ đỉnh núi xuống thung lũng, viền theo ven đường bên phố huyện, trên mọi lối đi. Những ngôi nhà của người Mông cũng chìm trong sắc hoa. Những đại ngàn xanh bừng tỉnh trong bộ cánh hồng điệu đà, phiêu diêu tiên cảnh.
Để phát triển loài cây này gắn với làm du lịch, thời gian qua, huyện Mù Cang Chải đã có nhiều hành động quyết liệt bảo vệ những rừng hoa Tớ dày tự nhiên và vận động nhân dân trồng mới. Trong đó, phải kể đến cuộc vận động mỗi cán bộ, đảng viên trồng từ 2 – 5 cây hoa Tớ dày; mỗi trường học, đơn vị công sở trồng 30 cây; các xã, thị trấn trồng tại trụ sở, hai bên đường đi…
Ông Sùng A Chua – Phó Chủ tịch UBND huyện Mù Cang Chải cho biết: “Khoảng hai năm trở lại đây, huyện đã tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân bảo vệ và trồng mới hoa Tớ dày để tạo cảnh quan, phát triển du lịch. Đặc biệt vào mỗi dịp Tết trồng cây đầu Xuân, huyện kết hợp vận động nhân dân trồng mới hàng trăm nghìn cây hoa Tớ dày. Đến nay, toàn huyện có khoảng 5 ha diện tích trồng hoa Tớ dày tập trung tại thị trấn Mù Cang Chải và các xã: La Pán Tẩn, Mồ Dề, Cao Phạ, Chế Tạo, Khao Mang”.
Trong cái nắng hanh hao của tiết trời mùa Đông, sắc thắm của hoa Tớ dày bừng sáng đại ngàn vùng cao hùng vĩ, khiến du khách mê say, chìm đắm. Hoa Tớ dày cùng với nghệ thuật Khèn Mông, nghệ thuật tạo hình vẽ hoa văn bằng sáp ong trên vải của người Mông cùng Di tích quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang đã làm nên “bản sắc” xứ Mù Cang.
Tớ dày bung sắc rực rỡ đúng dịp người Mông của ba huyện Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải đón nhận sự kiện quan trọng, đó là nghệ thuật Khèn của người Mông, nghệ thuật Tạo hình vẽ hoa văn bằng sáp ong trên vải được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là tín hiệu vui, cũng là niềm tự hào, trách nhiệm của nhiều thế hệ người Mông nơi đây – những “sứ giả văn hóa” đã, đang và sẽ thực hiện trọng trách bảo tồn, gìn giữ, quảng bá bản sắc văn hóa của dân tộc mình đến đông đảo du khách trong nước và quốc tế.
Bài và ảnh: Thanh Miền
Thiết kế: Khánh Linh
