Giá trị văn hóa được bảo tồn, phát huy mạnh mẽ
Hai năm thực hiện Nghị quyết 17-NQ/TU đã đem lại những chuyển biến sâu rộng trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa ở Quảng Ninh. Các giá trị văn hóa không ngừng lan tỏa trong đời sống cộng đồng, chuyển thành nguồn lực tinh thần và sinh kế cho người dân. Truyền thống, bản sắc của hơn 40 dân tộc anh em trong tỉnh không chỉ được gìn giữ, mà còn được đánh thức, làm mới, lan rộng bằng sức sống của cộng đồng và sự định hướng đúng đắn của cấp ủy, chính quyền.
Tại các địa phương miền núi, biên giới như Bình Liêu, Ba Chẽ, Tiên Yên, Đầm Hà, Móng Cái hay các vùng biển đảo Vân Đồn, Cô Tô, không gian văn hóa dân tộc thiểu số được đầu tư bài bản, hình thành hệ thống làng văn hóa, nhà sinh hoạt cộng đồng, điểm trưng bày di sản, khu trải nghiệm văn hóa truyền thống. Nhờ đó, nhiều phong tục đẹp, nghề thủ công, tiếng nói, trang phục, tri thức dân gian được gìn giữ một cách tự nhiên, gắn chặt với đời sống hằng ngày của đồng bào, đồng thời để trẻ em học về bản sắc của dân tộc mình và được nhiều du khách tìm đến trải nghiệm.
Nổi bật nhất là sự khôi phục và lan tỏa mạnh mẽ của di sản văn hóa phi vật thể. Đã có nhiều lễ hội và nghi lễ truyền thống được phục dựng đúng bản sắc, đưa vào sinh hoạt cộng đồng và giao lưu văn hóa. Các xã, phường, đặc khu tích cực duy trì các mô hình văn nghệ dân gian tại cơ sở để tạo môi trường văn hóa lành mạnh cho nhân dân. Điển hình như phường Liên Hoà duy trì mô hình các câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa nghệ thuật dân gian trong cộng đồng như CLB hát đúm, hò biển, hát chèo, thu hút đông đảo nhân dân tham gia; sáng tạo và nhân rộng "Mô hình em yêu làn điệu dân ca" trong các trường mầm non, tiểu học và THCS, giúp thế hệ trẻ yêu thích văn hóa dân gian. Xã Quảng La duy trì hoạt động thường xuyên của CLB dân vũ, CLB Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Xã Đông Ngũ thành lập 7 câu lạc bộ bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc như: CLB Lễ cầu mùa (thôn Phài Giác); CLB Soóng cọ (thôn Khe Ngàn); CLB Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Dao (thôn Kéo Kai và thôn Khe Mươi). Xã Cái Chiên duy trì Câu lạc bộ Văn hóa dân gian Cái Chiên, bao gồm các Đội Tế, Bồi Bát âm, Đội Hát Nhà tơ. Xã Lục Hồn thành lập và duy trì 1 CLB hát Then cấp xã và 29 CLB văn nghệ tại các thôn…
Các CLB, đội văn nghệ dân gian hoạt động thường xuyên, mời nghệ nhân lớn tuổi truyền dạy lại cho thế hệ trẻ. Nhờ đó, các di sản văn hóa phi vật thể không chỉ được gìn giữ, mà còn được phát huy giá trị, trở thành sản phẩm du lịch, thành sinh kế bền vững, giúp người dân tăng thu nhập, gắn bó hơn với quê hương, với bản sắc dân tộc. Du khách tìm đến các địa phương du lịch còn được tìm hiểu văn hóa, ăn món ăn truyền thống, xem lễ hội, nghe những làn điệu dân gian, tham gia trải nghiệm công việc của người nông dân…
Hệ thống di tích văn hóa, lịch sử, danh lam thắng cảnh của tỉnh tiếp tục được quan tâm bảo tồn, tôn tạo. Nhiều di tích được rà soát, lập hồ sơ, tu bổ, nâng cấp, gắn mã QR để thuận tiện tra cứu, tiếp cận thông tin. Toàn tỉnh có 641 di tích lịch sử - văn hóa, danh thắng được xếp hạng (trong đó 8 di tích quốc gia đặc biệt, 57 di tích quốc gia, 102 di tích cấp tỉnh, 474 di tích được kiểm kê phân loại). Đến nay, đã số hóa toàn diện được 17 di sản văn hóa vật thể; 7 di sản văn hóa phi vật thể; cập nhật, bổ sung thông tin hồ sơ lý lịch của 2 di tích quốc gia đặc biệt, 1 di tích quốc gia, 8 di tích cấp tỉnh và 28 di tích kiểm kê phân loại. Các đơn vị như Bảo tàng tỉnh, Thư viện tỉnh đã đẩy mạnh thực hiện số hóa không gian, bảo vật, hiện vật trưng bày; ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động. Các xã, phường, đặc khu trong toàn tỉnh đã triển khai gắn QR Code được 370/370 địa chỉ đỏ, di tích lịch sử, văn hóa, với việc ứng dụng công nghệ số thiết lập thành hệ thống, góp phần tích cực quảng bá, phát triển du lịch địa phương; lan tỏa những giá trị lịch sử ý nghĩa đến với người dân và du khách.
Đặc biệt, trong thời gian qua, Quảng Ninh đã phối hợp với TP Hải Phòng, tỉnh Bắc Ninh hoàn thiện Hồ sơ và đệ trình tổ chức Di sản Thế giới UNESCO công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới. Tại Kỳ họp lần thứ 47 của Ủy ban Di sản Thế giới ở Paris, ngày 12/7/2025, UNESCO đã chính thức công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản Văn hóa Thế giới. Đây là một vinh dự lớn cho Việt Nam, đặc biệt cho 3 địa phương sở hữu di sản, tạo điều kiện thuận lợi để bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách bền vững, đồng thời mở ra cơ hội nâng tầm phát triển du lịch dựa trên nền tảng văn hóa.
Xây dựng môi trường văn hóa mới
Những năm gần đây, Quảng Ninh không chỉ chú trọng bảo tồn di sản, gìn giữ bản sắc, mà còn nỗ lực xây dựng một môi trường văn hóa Quảng Ninh phát triển lành mạnh, năng động, sáng tạo, nhân văn, tiến bộ, là nền tảng tinh thần vững chắc của một xã hội phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.
Tỉnh đã bổ sung, hoàn thiện “Bộ quy tắc ứng xử trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” và các quy định về chuẩn mực văn hóa doanh nhân, văn hóa trong trường học. Sở VH,TT&DL đang nghiên cứu, sản xuất bộ phim hoạt hình tuyên truyền về Bộ quy tắc ứng xử, hệ giá trị và con người Quảng Ninh. Những quy tắc ứng xử văn hóa được áp dụng cho mọi cá nhân, tổ chức ở nơi công cộng, nơi làm việc, nơi học tập, nơi giao tiếp. Bộ quy tắc đặt ra 5 nguyên tắc cốt lõi: Thượng tôn pháp luật, tự trọng và tôn trọng người khác, ứng xử lịch thiệp, bảo vệ môi trường… nhằm định hình lối sống văn minh, hiện đại và thân thiện. Nhờ đó, văn hóa ứng xử từng bước trở thành tiêu chuẩn chung, thành chuẩn mực hàng ngày, là yêu cầu cơ bản khi giao tiếp, sinh hoạt, làm việc.
Những quy tắc ứng xử ấy không chỉ ở các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, trường học…, mà đã lan tỏa vào cộng đồng, vào thôn xóm, khu dân cư. Cuộc vận động Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa được phát động, duy trì thực hiện nhiều năm qua trở thành cơ sở bền vững để xây dựng thôn, bản, khu phố văn hóa; gia đình văn hóa; tổ dân, khu phố văn minh. Việc thực hiện hương ước, quy ước được các địa phương triển khai hiệu quả gắn với xây dựng văn hóa trong cộng đồng dân cư, góp phần phát huy thuần phong mỹ tục, đề cao các chuẩn mực đạo đức truyền thống. Việc cưới, việc tang đã được thực hiện theo nếp sống văn minh, xóa bỏ những hủ tục, mê tín dị đoan; các phong tục, tập quán tốt đẹp được duy trì, phát huy.
Bên cạnh đó, các lễ hội cũng được tổ chức văn minh, lịch sự, đảm bảo tiết kiệm. Tại các điểm, khu di tích, các địa phương đều bố trí đội an ninh trật tự, công bố số điện thoại đường dây nóng tiếp nhận ý kiến của nhân dân và có nội dung quy định cụ thể, nhằm bảo vệ di tích, phòng, chống dịch bệnh, cháy nổ, tạo cảnh quan sạch sẽ, tăng phần mỹ quan, sự trang nghiêm cho di tích... Những sinh hoạt văn hóa như lễ hội, sinh hoạt cộng đồng, văn nghệ quần chúng, đến các ngày kỷ niệm, ngày hội, đều được khuyến khích, hỗ trợ, giúp người dân ngày càng gần nhau hơn, đoàn kết hơn.
Đặc biệt, tỉnh mạnh dạn đầu tư phát triển thiết chế văn hóa - thể thao, mở rộng không gian văn hóa công cộng. Việc đầu tư hạ tầng văn hóa, thể thao được triển khai đồng bộ và quy mô lớn giúp mở rộng không gian sáng tạo phục vụ nhu cầu thụ hưởng ngày càng cao của nhân dân. Toàn tỉnh hiện có 8 thiết chế cấp tỉnh được đầu tư bài bản gồm: Trụ sở Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh với diện tích hơn 2.600m2; Thư viện tỉnh rộng 10.500m2 trong đó khu phục vụ bạn đọc 2.334m2 và hệ thống kho 6.000m2; Bảo tàng tỉnh diện tích trên 15.000m2 trong đó 8.000m2 dành cho trưng bày; Cung Quy hoạch, Hội chợ và Triển lãm tỉnh diện tích trên 6ha tổng diện tích xây dựng 20.700m2; Khu Liên hợp thể thao rộng 439.040m2 với hệ thống nhà thi đấu 5.000 chỗ, sân tập, bể bơi, trường bắn và khu ký túc xá; Sân vận động Cẩm Phả được nâng cấp thành sân vận động cấp tỉnh với 16.000 chỗ ngồi tổng mức đầu tư 163.159 triệu đồng; Cung Văn hóa Thanh, thiếu nhi tỉnh có mức vốn đầu tư trên 342.770 triệu đồng và Cung Văn hóa Lao động Việt - Nhật có diện tích 15.000m2. Để hướng tới một biểu tượng văn hóa mới mang tầm quốc gia, tỉnh đã làm việc với các chuyên gia nước ngoài nhằm nghiên cứu phương án xây dựng Nhà hát tỉnh Quảng Ninh quy mô lớn đa chức năng phù hợp với quy hoạch phát triển văn hóa trong giai đoạn tới.
Trước ngày 1/7/2025, 13/13 huyện, thị xã, thành phố có Trung tâm Văn hóa - Thể thao; 103/171 xã, phường có Trung tâm Văn hóa - Thể thao trên cơ sở xây dựng nhà văn hóa độc lập hoặc tận dụng hội trường UBND xã kết hợp với sân bóng đá, 1.449/1.452 thôn, khu có nhà văn hóa, khu thể thao. Hiện nay, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở VH,TT&DL phối hợp với các xã, phường, đặc khu rà soát hiện trạng các thiết chế văn hóa thôn, khu, rà soát quỹ đất tại địa phương, chuyển đổi mục đích sử dụng để xây dựng đảm bảo mục tiêu mỗi thôn, khu có 1 điểm vui chơi, không gian sinh hoạt cộng đồng ngoài trời phục vụ nhân dân theo đúng chỉ đạo của Tỉnh ủy.
Nhiệm vụ xây dựng con người Quảng Ninh phát triển toàn diện được triển khai thường xuyên, sâu rộng, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động. Tỉnh đã chú trọng xây dựng, thực hiện các đề án về phát triển văn hóa, con người, như: Đề án “Nâng cao chỉ số phát triển con người (HDI) tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2024-2025, định hướng đến năm 2030”; Đề án “Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn minh, truyền thống văn hóa dân tộc, ý thức tuân thủ pháp luật trong học sinh, sinh viên tỉnh Quảng Ninh”; chỉ đạo xây dựng Đề án “Tuyên truyền về vùng đất, văn hóa, con người Quảng Ninh thông qua truyền thông sáng tạo trên nền tảng số”... Đồng thời ban hành những chính sách riêng nhằm bảo đảm an sinh xã hội như chăm sóc, trợ giúp người có công với cách mạng, người cao tuổi, người khuyết tật, đối tượng yếu thế, người nghèo, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn... Tổng kinh phí để thực hiện các chính sách hỗ trợ, trợ giúp xã hội là khoảng 400 tỷ đồng/năm, với khoảng 45.000 người thuộc diện được thụ hưởng chính sách; trong đó, hưởng theo chính sách riêng của tỉnh là 5.313 người, kinh phí trên 36 tỷ đồng.
Tỉnh Đoàn và ngành Giáo dục đã chủ động lồng ghép các nội dung giáo dục lý luận chính trị, lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống vào các môn học trong hệ thống giáo dục quốc dân; đồng thời, tổ chức nhiều hoạt động thiết thực như các buổi gặp mặt truyền thống, hành trình về nguồn, giao lưu với nhân chứng lịch sử, các chương trình “Theo dấu chân Bác”, “Theo bước chân những người anh hùng”, với hơn 25.000 lượt đoàn viên, thanh niên tham gia. Nhiều hoạt động đọc sách, bồi dưỡng kỹ năng, năng khiếu cho thanh thiếu nhi được triển khai rộng khắp, góp phần giáo dục truyền thống, lan tỏa tinh thần học tập, sáng tạo trong thế hệ trẻ. Đặc biệt, các giá trị đặc trưng của tỉnh Quảng Ninh gồm “Thiên nhiên tươi đẹp, Văn hóa đặc sắc, Xã hội văn minh, Hành chính minh bạch, Kinh tế phát triển, Nhân dân hạnh phúc” và hệ giá trị con người Quảng Ninh với các phẩm chất “Bản lĩnh, Tự cường, Kỷ cương, Đoàn kết, Nghĩa tình, Hào sảng, Sáng tạo, Văn minh” được tuyên truyền sâu rộng, đã giúp các cấp, các ngành thống nhất trong nhận thức và hành động, lan tỏa mạnh mẽ hình ảnh con người Quảng Ninh trong thời kỳ mới.
Môi trường văn hóa mới không chỉ giúp giữ gìn giá trị truyền thống, mà còn mở ra cơ hội phát triển bình đẳng cho mọi vùng miền, mọi dân tộc. Quy định nhất quán áp dụng cho toàn tỉnh, thiết chế văn hóa - thể thao lan rộng đến nông thôn, miền núi; hoạt động văn hóa, giao lưu, lễ hội, sinh hoạt cộng đồng được tổ chức thường xuyên; mọi người dân, không phân biệt nơi cư trú, vùng miền, điều kiện kinh tế đều có cơ hội tham gia, tiếp cận văn hóa, được hưởng môi trường sống văn minh, tiến bộ. Điều này vừa góp phần thu hẹp khoảng cách hưởng thụ văn hóa giữa đô thị và miền núi, vừa làm sống lại bản sắc văn hóa đa dạng của tỉnh, đồng thời làm giàu đời sống tinh thần, làm động lực để Quảng Ninh phát triển nhanh và bền vững.
Nguồn: https://baoquangninh.vn/khoi-day-suc-manh-noi-sinh-phuc-vu-phat-trien-ben-vung-3386784.html
![[Ảnh] Cát Bà-Thiên đường biển đảo xanh](/_next/image?url=https%3A%2F%2Fvphoto.vietnam.vn%2Fthumb%2F1200x675%2Fvietnam%2Fresource%2FIMAGE%2F2025%2F12%2F04%2F1764821844074_ndo_br_1-dcbthienduongxanh638-jpg.webp&w=3840&q=75)
![[VIMC 40 ngày thần tốc] Cảng Đà Nẵng : Đồng tâm – Thần tốc – Bứt phá về đích](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/12/04/1764833540882_cdn_4-12-25.jpeg)
Bình luận (0)