Kỳ Thượng - Điểm đến xanh, thân thiện, giàu bản sắc dân tộc

Nằm giữa những dãy núi trùng điệp của Quảng Ninh, xã Kỳ Thượng đang từng bước khẳng định mình như một điểm đến giàu tiềm năng trên bản đồ du lịch cộng đồng của Quảng Ninh. Với cảnh quan nguyên sơ, bản sắc văn hóa dân tộc đậm nét và sự chuyển mình mạnh mẽ của cộng đồng địa phương, du lịch Kỳ Thượng đang thu hút ngày càng nhiều du khách tìm về trải nghiệm.

Am Váp – Bản Dao giữa núi rừng

Khi những tia nắng sớm xuyên qua màn sương mỏng, Am Váp Farm hiện lên giữa rừng xanh bát ngát của Kỳ Thượng như một bức tranh sống động. Từng ngôi nhà sàn gỗ, sân vườn rợp bóng cây, những tiểu cảnh nhỏ xinh được bố trí dọc lối đi. Tất cả đều gợi cảm giác mộc mạc, gần gũi nhưng vẫn hài hòa với thiên nhiên hùng vĩ xung quanh. Không ai nghĩ rằng chỉ vài năm trước, nơi đây vẫn là vùng núi hoang sơ, người dân chủ yếu bám vào nông nghiệp. Và ý tưởng biến vùng cao thành điểm du lịch cộng đồng khi đó còn xem là một dự định đầy tham vọng.

Thế nhưng, năm 2020, Am Váp Farm chính thức ra đời với mục tiêu khai thác cảnh quan nguyên sơ kết hợp với văn hóa Dao để tạo ra một điểm đến độc đáo, vừa bảo tồn bản sắc, vừa mang lại sinh kế cho cộng đồng. Sau hai năm chuẩn bị, khu du lịch chính thức đi vào hoạt động từ năm 2022, nhanh chóng trở thành điểm nhấn trên bản đồ du lịch cộng đồng Quảng Ninh.

Du khách tham gia chơi các môn thể thao dân gian tại Am Váp Farm Kỳ Thượng.

Ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ tịch HĐQT Công ty CP du lịch cộng đồng – Kỳ Thượng Am Váp chia sẻ: “Ngay từ khi bắt tay vào dự án, chúng tôi xác định văn hóa Dao phải là cốt lõi. Du khách đến đây không chỉ nghỉ dưỡng mà còn được sống cùng nhịp sinh hoạt, phong tục của bà con. Khi văn hóa trở thành trái tim của du lịch, mọi hoạt động đều có hồn và giá trị bền vững sẽ xuất hiện. Đích hướng đến là người dân có thêm thu nhập, bản sắc văn hóa được giữ gìn”.

Năm 2020, khu du lịch Am Váp Farm được hình thành và phát triển:

Trải nghiệm tại Am Váp Farm mang tính tương tác cao. Từ khâu đón khách bằng làn điệu dân ca cho đến hướng dẫn thêu thổ cẩm, đốt lửa trại hay thưởng thức ẩm thực dân dã do chính người dân chế biến, mọi hoạt động đều đưa du khách hòa mình vào đời sống bản địa. Điểm đặc biệt khiến nhiều người nhớ mãi là tắm lá thuốc Dao, sử dụng thảo dược rừng kết hợp bí quyết gia truyền, trở thành một sản phẩm riêng biệt chỉ có tại Am Váp Farm.

Thực tế, mô hình đã mang lại nhiều đổi thay tích cực. Năm nay, lượng khách đến Am Váp Farm tăng hơn 2.000 lượt so với cùng kỳ năm trước. Hơn chục hộ dân trong xã tham gia trực tiếp vào các hoạt động du lịch cộng đồng, từ phục vụ lưu trú, hướng dẫn trải nghiệm văn hóa, đến chế biến ẩm thực. Các sản phẩm truyền thống như rượu men lá, thổ cẩm, măng khô, dược liệu… được tiêu thụ mạnh hơn, tạo ra nguồn thu ổn định cho người dân.

Khách du lịch trải nghiệm hoạt động chèo sup ở suối khi đến Am Váp Farm Kỳ Thượng. Ảnh: Đơn vị cung cấp.

Chị Tô Kim Anh, du khách đến từ phường Cao Xanh, chia sẻ: “Điều khiến tôi ấn tượng nhất là được trải nghiệm tắm lá thuốc Dao, thưởng thức món ăn dân dã do bà con chế biến, rồi ngồi quanh bếp lửa nghe dân ca Dao vang lên giữa núi rừng. Tôi cảm nhận như mình đang sống cùng nhịp điệu của bản làng – một trải nghiệm chân thực mà khó nơi nào có được.”

Am Váp Farm vì thế không chỉ là điểm đến nghỉ dưỡng mà còn là cầu nối văn hóa, nơi đồng bào Dao tự hào giới thiệu đời sống, phong tục của mình và từng bước tạo ra thu nhập bền vững từ chính những giá trị truyền thống. Với sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên, kiến trúc truyền thống và trải nghiệm văn hóa sống động, Am Váp Farm đang dần trở thành biểu tượng của du lịch cộng đồng Kỳ Thượng, nơi du khách không chỉ đến để ngắm cảnh mà còn thực sự “sống cùng bản làng Dao”.

Du lịch Kỳ Thượng khởi sắc

Nhìn lại một vài năm trở lại đây, du lịch Kỳ Thượng đang cho thấy sự chuyển mình rõ nét, trở thành điểm sáng mới trong ngành “công nghiệp không khói” của Quảng Ninh. Sự xuất hiện của các mô hình du lịch cộng đồng, trong đó Am Váp Farm là “hạt nhân”, đã tạo lực kéo mạnh mẽ giúp lượng du khách đến xã tăng đều qua từng năm.

Theo thống kê của UBND xã, 9 tháng đầu năm nay, Kỳ Thượng đón 4.560 lượt khách, tăng 2.000 khách so với cùng kỳ năm trước. Một con số đáng khích lệ đối với một địa bàn vùng cao còn nhiều khó khăn về hạ tầng. Để đáp ứng sự tăng trưởng này, xã đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ. Ngay từ đầu năm, chính quyền địa phương tập trung đào tạo và tập huấn kỹ năng làm du lịch cộng đồng cho người dân; hướng dẫn các hộ tiếp cận bản đồ số, mã QR, kỹ năng đón tiếp du khách, cũng như quảng bá hình ảnh trên mạng xã hội. Cùng với đó, xã chú trọng giữ gìn cảnh quan môi trường, chỉnh trang các tuyến đường, phát quang lối đi, đặt biển chỉ dẫn và nâng cấp cơ sở sinh hoạt cộng đồng, giúp không gian du lịch ngày càng hoàn thiện.

Du khách chụp ảnh lưu niệm khi tham quan rừng nguyên sinh Kỳ Thượng.

Từ lợi thế về sản vật bản địa, Kỳ Thượng đã rà soát và phát triển nhóm sản phẩm đặc trưng như ba kích tím, trà hoa vàng, mật ong rừng, măng khô, các loại dược liệu… để phục vụ khách tham quan. Nhờ vậy, đến nay đã có trên 10 hộ dân tham gia cung cấp các dịch vụ liên quan đến du lịch từ lưu trú, ẩm thực đến trải nghiệm văn hóa. Điều này giúp người dân mở rộng sinh kế, đồng thời tạo thành mạng lưới du lịch cộng đồng bước đầu hình thành rõ nét.

Tuy nhiên, một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay của Kỳ Thượng là hệ thống giao thông chưa được đầu tư đồng bộ. Đặc biệt, tuyến đường hơn 2km từ Khe Phương sang Ba Chẽ chưa được bê tông hóa và thường xuyên hư hỏng sau mưa bão khiến xe 35–45 chỗ không thể tiếp cận các điểm du lịch. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc thu hút khách đoàn – nhóm khách tiềm năng và ổn định nhất đối với du lịch cộng đồng.

Ông Hoàng Trường Sơn, Bí thư Đảng ủy xã, nhận định: “Nếu tuyến đường này được hoàn thiện, lượng khách đến Kỳ Thượng hoàn toàn có thể tăng gấp 5 lần so với hiện nay. Đây là yếu tố then chốt để địa phương bứt phá.”

Hướng tới giai đoạn tiếp theo, Kỳ Thượng đặt mục tiêu vận động thêm 5-10 hộ dân tham gia phát triển du lịch cộng đồng và du lịch trải nghiệm nhằm tăng sức chứa và đa dạng sản phẩm phục vụ du khách. Đồng thời, xã tiếp tục đề xuất các ngành chức năng hỗ trợ nâng cấp hạ tầng giao thông, bổ sung các điểm dừng chân, biển chỉ dẫn và đẩy mạnh chuyển đổi số trong quảng bá điểm đến.

Khách nước ngoài thưởng thức đặc sản của người dân tộc ở Kỳ Thượng.

Ở vai trò hạt nhân, Am Váp Farm tiếp tục phối hợp với xã triển khai các chương trình kích cầu du lịch, nhất là vào dịp cuối năm này nhằm gia tăng trải nghiệm và khuyến khích du khách quay lại. Ông Nguyễn Trung Kiên, Chủ tịch HĐQT Công ty CP du lịch cộng đồng – Kỳ Thượng Am Váp cho biết: “Chúng tôi xác định du lịch là hướng đi bền vững. Để kích cầu, xã phối hợp với Am Váp Farm triển khai nhiều chương trình ưu đãi: khách quay lại từ lần thứ hai được giảm giá, đặc biệt lần thứ ba miễn toàn bộ phí dịch vụ; từ thứ Hai đến thứ Sáu giảm 10%; các đoàn lưu trú buổi tối được hỗ trợ giao lưu văn nghệ và bắn pháo hoa. Chính sách này tạo hiệu ứng tốt, khuyến khích khách quay lại và lan tỏa trải nghiệm”.

Với đà tăng trưởng hiện nay, cùng hạt nhân là Am Váp Farm và các mô hình cộng đồng đang nhen lên ở Khe Phương, Làng Dạ, Đồng Thầm, du lịch Kỳ Thượng đang đón nhận những cơ hội rõ rệt để cất bước mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.

Ngô Dịu

Nguồn: https://baoquangninh.vn/ky-thuong-diem-den-xanh-than-thien-giau-ban-sac-dan-toc-3386693.html