ນັກຂຽນອິນເດຍໄດ້ປະທັບໃຈຕໍ່ວັດທະນະທຳຊາວເຜົ່າຈຳຂອງຫວຽດນາມ

ຈາກໝູ່ບ້ານທໍຜ້າໄປສູ່ພອນທາງວິນຍານ, ຜູ້ຂຽນ Mahabir ໄດ້ເລົ່າຄືນປະສົບການຫ້າຢ່າງທີ່ຈັບໃຈ ແລະ “ຝັງໃຈ” ນາງ, ສະເໜີໃຫ້ເຫັນພາບທີ່ຫາຍາກໃນວັດທະນະ ທຳ Cham ທີ່ມີຊີວິດຊີວາ.

VietnamPlus•05/08/2025

ກປ.ອອນໄລ - ວັນທີ 4 ສິງຫາ, ໜັງສືພິມ New Zealand Herald (ນິວຊີແລນ) ໄດ້ລົງພິມບົດຄວາມຂອງນັກປະພັນອິນເດຍ Ankita Mahabir ສະແດງຄວາມປະທັບໃຈເປັນພິເສດຕໍ່ວັດທະນະທໍາ Cham ຂອງຫວຽດນາມ.

ຈາກຫມູ່ບ້ານທໍຜ້າໄປສູ່ພອນທາງວິນຍານ, ຜູ້ຂຽນ Mahabir ເລົ່າປະສົບການຫ້າຢ່າງທີ່ຈັບໃຈແລະ "ຝັງໃຈ" ຂອງນາງ, ສະເຫນີການເບິ່ງເຫັນທີ່ຫາຍາກໃນວັດທະນະທໍາ Cham ທີ່ມີຊີວິດຊີວາຂອງ "ປະເທດທີ່ມີຮູບຊົງ S."

ນັກຂຽນ Mahabir ກ່າວວ່ານາງໄດ້ໄປ "ຄົ້ນຫາປະຫວັດສາດ" ຢູ່ຫໍພິພິທະພັນ Cham - ຫໍພິພິທະພັນທີ່ເຊື່ອງໄວ້ໃນອາຄານທີ່ອ່ອນໂຍນໃນ Phan Rang-Thap Cham. ເຖິງວ່າບໍ່ມີຂະໜາດໃຫຍ່ກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຫໍພິພິທະພັນຈາມເຫັນວ່າເປັນຄວາມພາກພູມໃຈຂອງຊາວທ້ອງຖິ່ນທີ່ມີຮູບປັ້ນຫີນຊາຍ, ຮູບປັ້ນແລະວັດຖຸບູຮານທີ່ຫາຍາກໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ຢ່າງລະມັດລະວັງ.

ຕາມຜູ້ຂຽນແລ້ວ, ສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ການທ່ອງທ່ຽວນີ້ພິເສດແມ່ນບໍ່ພຽງແຕ່ບັນດາຊຸດສະສົມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນບັນດາສະຖາປັດຕະຍະກຳ, ລະບົບສັນຍະລັກຫຼາຍຊັ້ນທີ່ມີຄວາມໝາຍຫຼາຍຢ່າງຢູ່ເບື້ອງຫຼັງພິທີກຳ, ກໍ່ຄືວິທີການທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າ ມົ້ງ ສືບຕໍ່ພັດທະນາໃນຍຸກສະໄໝຫວຽດນາມ ຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້.

ທ່ານນາງຢືນຢັນວ່າ, ສຳລັບຜູ້ທີ່ຢາກຊອກຮູ້ວັດທະນະທຳຊາວເຜົ່າຈຳຕື່ມອີກ, ຫໍພິພິທະພັນແຫ່ງນີ້ແມ່ນຈຸດເລີ່ມຕົ້ນທີ່ດີເລີດ.

ມາຮອດອາຊີບຕຳ່ຜ້າຢູ່ໝູ່ບ້ານທໍລະນີດົກເຫ້ວ, ນັກປະພັນ Mahabir ໄດ້ປະທັບໃຈບັນດາລວດລາຍເລຂາຄະນິດບູຮານທີ່ປະກົດຢູ່ເທິງຜ້າແຕ່ລະຜືນ.

ຕາມທ່ານນາງແລ້ວ, ສິລະປະການທໍລະນີຂອງຊາວເຜົ່າຈຳບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນເຄື່ອງຕົກແຕ່ງເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງເປັນສັນຍາລັກອີກດ້ວຍ. ແຕ່ລະຮູບແບບບອກເລື່ອງກ່ຽວກັບການປູກພືດ, ພະເຈົ້າບູຮານ ຫຼືຄວາມເຊື່ອ.

ໃນຂະນະທີ່ໄປຢ້ຽມຢາມບ້ານເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ Bau Truc, ແມ່ນໜຶ່ງໃນໝູ່ບ້ານເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາເກົ່າແກ່ທີ່ສຸດຢູ່ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້, ນັກປະພັນຊາວອິນເດຍ ໄດ້ມີໂອກາດສຳຜັດກັບການເຮັດກະຕຸກເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ.

ນາງຮູ້ສຶກສະເທືອນໃຈເມື່ອເຫັນແມ່ຍິງຊາວເຜົ່າ ມົ້ງ ປັ້ນດິນເຜົາດ້ວຍມື, ຫັນມັນໄປມາຢ່າງພິຖີພິຖັນ ແລະ ການເຄື່ອນໄຫວທີ່ຊຳນານໃນຮ່າງກາຍຂອງເຂົາເຈົ້າໄດ້ກາຍເປັນສ່ວນໜຶ່ງຂອງຂະບວນການສ້າງຮູບ. ສິ່ງທີ່ພິເສດແມ່ນບໍ່ມີສອງຫມໍ້ແມ່ນຄືກັນ. ແຕ່ລະຫມໍ້ມີຄວາມງາມແລະຄວາມເປັນເອກະລັກຂອງຕົນເອງ.

ເມື່ອຍ່າງຜ່ານວັດ Po Klong Garai, ສ້າງຂຶ້ນໃນສະຕະວັດທີ 13 ເພື່ອລະນຶກເຖິງເຈົ້າຊີວິດ Po Klong Garai, ເຊິ່ງເປັນໜຶ່ງໃນບັນດາວັດຖຸບູຮານຂອງຊາວ Cham ທີ່ຖືກຮັກສາໄວ້ດີທີ່ສຸດ, ນາງ Mahabir ຮູ້ສຶກວ່າຈິດໃຈຂອງນາງເບົາບາງລົງ ແລະ ແຈ່ມແຈ້ງເມື່ອເຫັນດ້ວຍຕາຂອງຕົນເອງກັບຫໍຄອຍຫີນຊາຍສີແດງທີ່ຢືນຢູ່ຕໍ່ໜ້າທ້ອງຟ້າ, ຫໍບູຊາ linga-yoni ແລະ ບັນດາເຄື່ອງແກະສະຫຼັກຂອງອານາຈັກ.

ພິທີກຳຕ່າງໆຍັງຄົງຖືກຈັດຂຶ້ນຢູ່ທີ່ນີ້ໃນໂອກາດບຸນກຸດຈີນເຊັ່ນ Kate, ໂດຍມີຜູ້ຕິດຕາມເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍໃນຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງ, ເຄື່ອງບູຊາ ແລະ ໄຫວ້ອາໄລເຖິງບັນພະບຸລຸດ.

ນັກຂຽນຊາວອິນເດຍ Ankita Mahabir ມີຄວາມປະທັບໃຈທີ່ສຸດໃນພິທີອວຍພອນທີ່ປະສົມປະສານປະເພນີຮິນດູ, ອິດສະລາມແລະສັດ. (ທີ່ມາ: ພາບໜ້າຈໍຂອງໜ້າໜັງສືພິມ)

ຊ່ວງເວລາໜຶ່ງທີ່ນັກຂຽນຊາວອິນເດຍຖືວ່າ “ເລິກເຊິ່ງທີ່ສຸດ” ໃນການເດີນທາງຂອງນາງແມ່ນພິທີທີ່ຈັດຂຶ້ນຢູ່ສະຖານທີ່ສັກສິດໃນບໍລິເວນໂຮງແຮມ Amanoi, ບ່ອນທີ່ນາງພັກຢູ່.

ຢູ່ທີ່ນັ້ນ, ນາງໄດ້ເຫັນນາຍ Bani Cham ເປັນປະທານພິທີອວຍພອນບັນພະບຸລຸດທີ່ບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ເຫັນຢູ່ນອກງານບຸນ Cham. ສຽງຂອງລາວໄດ້ສະທ້ອນກັບສຽງດົນຕີທີ່ຟົດຟື້ນ, ເປັນການຜະສົມຜະສານຂອງສັດຮ້າຍ, ຄວາມເຊື່ອຂອງຮິນດູ ແລະຊາວມຸດສະລິມ.

ປະສົບການດັ່ງກ່າວບໍ່ແມ່ນການປະຕິບັດແຕ່ມີຄວາມເຄົາລົບຢ່າງເລິກເຊິ່ງ, ເປັນການເຊື້ອເຊີນໃຫ້ຄົນພາຍນອກບໍ່ຫຼາຍປານໃດເຂົ້າມາໃນ ໂລກ .

ນອກຈາກໄດ້ຊົມທິວທັດທີ່ສວຍງາມ ແລະ ໄດ້ສຳຜັດກັບວັດທະນະ ທຳ ຈາມທີ່ຟົດຟື້ນຂອງຫວຽດນາມແລ້ວ, ນັກຂຽນຊາວອິນເດຍຍັງໄດ້ຮັບຄວາມປະທັບໃຈໃນ ອາຫານຂອງ ຊາວເຜົ່າ ມົ້ງ, ຈາກແກງຂີ້ໝິ້ນ ແລະ ແກງໝາກຂາມ ຈົນເຖິງຊັອກໂກແລັດທີ່ແກະສະຫຼັກດ້ວຍລວດລາຍພື້ນເມືອງ, ລ້ວນແຕ່ສ້າງແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ນາງຫຼາຍ.

ນອກຈາກນັ້ນ, ຜູ້ຂຽນ Mahabir ກ່າວວ່າ, ເຂດນີ້ມີສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ເປັນເອກະລັກຫຼາຍ. ນັກທ່ອງທ່ຽວສາມາດທ່ອງທ່ຽວໝູ່ບ້ານຊາວປະມົງຢູ່ໃກ້ກັບເມືອງ Vinh Hy, ຍ່າງຜ່ານສວນຫີນ Ninh Thuan ຫຼືຍ່າງປ່າໃນປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດ Nui Chua. ການປີນຂຶ້ນໄປເທິງສຸດຂອງ Go Cong ຍັງເປັນປະສົບການທີ່ຫນ້າສົນໃຈທີ່ນັກຂຽນຍິງຊາວອິນເດຍໄດ້ເປີດເຜີຍຢ່າງມີຄວາມສຸກວ່ານາງໄດ້ເຮັດມັນ "ງ່າຍຫຼາຍ."

ນັກຂຽນ Mahabir ສະຫຼຸບວ່າປະສົບການຂອງລາວກັບຊຸມຊົນຊາວ Cham ເປັນການເຕືອນວ່າຄວາມຫລູຫລາບໍ່ໄດ້ຫມາຍຄວາມວ່າຄວາມຫລູຫລາສະເຫມີ. ບາງຄັ້ງມັນແມ່ນກ່ຽວກັບການເຂົ້າເຖິງຄວາມງຽບ, ການເຂົ້າເຖິງພິທີກໍາ, ການເຂົ້າເຖິງການເຊື່ອມຕໍ່.

ສຳລັບນາງແລ້ວ, ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນ “ການພົບປະ” ທີ່ມີຄວາມໝາຍກັບປະເທດຊາດທີ່ມີວັດທະນະທຳສືບຕໍ່ສ້າງ “ຈິດວິນຍານຂອງພາກໃຕ້” ຢ່າງງຽບໆ, ສວຍງາມ ແລະ ຍືນຍົງ./.

(TTXVN/Vietnam+)

ທີ່ມາ: https://www.vietnamplus.vn/nha-van-an-do-an-tuong-voi-nen-van-hoa-cham-song-dong-cua-viet-nam-post1053745.vnp