ບຸກຄົນທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງ 6 ແຂວງພາກໃຕ້ຄື: ເຈີ່ນຟອງສັກ, ຄູສອນປະຈຳບ້ານດີເດັ່ນ

ໃນປຶ້ມເຕັນອານໃນອະດີດ (ພິມຈຳໜ່າຍປີ 1972), ນັກປະພັນ ດ່າວວັນຮ່ວາ ໄດ້ຂຽນວ່າ: “ຫຼາຍສິບປີກ່ອນ, ມີບໍ່ໜ້ອຍຄົນທີ່ບໍ່ຮູ້ຊື່ຂອງນັກວິຊາຂົງຈື້ ເຈີ່ນຟອງສັກ, ນັກແປເລື່ອງຈີນຫຼາຍສິບເລື່ອງ.”

Báo Thanh niên•29/06/2025

ນັກແປທີ່ມີຊື່ສຽງ

“ປີນັ້ນ, ຂ້ອຍເປັນນັກຮຽນຢູ່ໂຮງຮຽນແຂວງ ເຕີນອານ, ທຸກໆຄືນ, ພາຍຫຼັງກິນເຂົ້າແລງ, ອ້າຍກັບນ້ອງກໍ່ເຮັດວຽກບ້ານ ແລະ ຮຽນຕໍ່ຈົນຮອດ 8 ໂມງ, ພໍ່ຂອງພວກຂ້າພະເຈົ້າກໍເອົາປື້ມຂອງ ເຈີ່ນ ພົງສັກ ທີ່ລາວຫາຢືມມາໃນຕອນບ່າຍມື້ນັ້ນ, ຂ້ອຍ ແລະ ອ້າຍໄດ້ປ່ຽນກັນອ່ານ, ທັງຄອບຄົວພາກັນນອນຟັງ, ເພື່ອນບ້ານກໍ່ມາຟັງ, ພໍຮອດ 10 ໂມງແລ້ວ ພວກຂ້າພະເຈົ້າກໍພາກັນປິດຕາ.

ອີງຕາມຜູ້ຂຽນ Dao Van Hoi, ກ່ອນປີ 1918, ການພັກຜ່ອນໂຮງຮຽນທີ່ໃຫຍ່ທີ່ສຸດໄດ້ເລີ່ມຕົ້ນໃນທ້າຍເດືອນທັນວາຂອງປະຕິທິນແສງຕາເວັນແລະສືບຕໍ່ໃນເດືອນມີນາຂອງປີຕໍ່ໄປ. ຍົກເວັ້ນ ຊັ້ນປະຖົມ ( ປະຈຸບັນ ຊັ້ນ ມ5 ) ກຽມສອບເສັງ ຊັ້ນປະຖົມ , ສ່ວນແຕ່ ຊັ້ນ ມ2 ແລະ ຊັ້ນລຸ່ມ , ອໍານວຍການ ໂຮງຮຽນ ບໍ່ສົນໃຈ ແລະ ໃຫ້ຄູ- ອາຈານ ແລະ ນັກຮຽນ ພັກຜ່ອນ ກາງເດືອນທັນວາ ກ່ອນຈະກັບບ້ານ ເພື່ອກຽມເສັງ ມຕ. ຫ້ອງຮຽນສາມສິບຫຼືສີ່ສິບຄົນ, ພຽງແຕ່ສອງສາມສິບຄົນໄດ້ເຂົ້າໂຮງຮຽນຢ່າງເປັນທາງການແລະໃນຕອນເຊົ້າ, ຄູອາຈານໄດ້ຂໍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຂຽນຄໍາສັ່ງ, ອ່ານບົດຮຽນພາສາຝຣັ່ງແລະຫວຽດນາມສອງສາມ. ຕອນບ່າຍ, ຄູອາຈານໄດ້ເລືອກເອົານັກຮຽນສອງສາມຄົນໃນຫ້ອງທີ່ສາມາດອ່ານພາສາຫວຽດໄດ້ຢ່າງຄ່ອງແຄ້ວ, ຈາກນັ້ນໄດ້ປ່ຽນກັນອ່ານບົດເລື່ອງຈີນໂດຍ ເຈິ່ນພົງສັກ.

ຜູ້ມີຊື່ສຽງຂອງຫົກແຂວງພາກໃຕ້ຄື: ເຈີ່ນພົງສັກ, ຄູສອນບ້ານທີ່ດີເດັ່ນ - ຮູບ 1.

ສອງເລື່ອງ “ຕີດິ່ງຊານເອົາຊະນະຝ່າຍຕາເວັນຕົກ” ແລະ “ອຽນຮືງນາຕະມົນ giai” ຖືກແປໂດຍ ເຈິ່ນພົງສັກ (1872 – 1928) - ພາບ: ຮວ່າງຟອງ.

ຜູ້ມີຊື່ສຽງຂອງ 6 ແຂວງພາກໃຕ້: ເຈີ່ນພົງສັກ, ຄູສອນປະຈຳບ້ານດີເດັ່ນ - ພາບທີ 2.

ພາບ: ຮວ່າງພູວົງ

ຂອບໃຈພາສາຈີນທີ່ດີ ການແປຂອງ Tran Phong Sac ແມ່ນດີຫຼາຍເພາະວ່າລາວມີຈິດວິນຍານຂອງນັກກະວີ. ບາງຄັ້ງ, ລາວຍັງໄດ້ໃສ່ເຂົ້າໃນການແປບົດກະວີ octave ຫຼື quatrain ທີ່ຟັງດີກັບຫູ. ຕົວຢ່າງ, ໃນປຶ້ມ ພົງແທ່ງ , ເພິ່ນໄດ້ສິ້ນສຸດຄຳບັນຍາຍດ້ວຍບົດກະວີ 4 ເສັ້ນຄື: “ ຄືນ ເຈີ່ນຕື໋ ແຈ່ມແຈ້ງ ແລະ ສະຫງົບ, ເວລາໃດຜ່ານໄປ/ ການຕີຄວາມໝາຍຂອງ ພົງແທ່ງ ໄດ້ອະທິບາຍເຖິງອາລົມຈິດຂອງຕາເວັນຕົກ/ ຄວາມງາມ, ພອນສະຫວັນ, ກົດລະບຽບຖືກສະແດງຢ່າງຄົບຖ້ວນ/ ຂຽນເພື່ອແນະນຳ ແລະ ບັນລຸຄວາມປາດຖະໜານີ້ ”. ບົດກະວີ 4 ເສັ້ນທຳອິດແມ່ນຂຽນໂດຍທ່ານ ເຈີ່ນຟອງສັກ.

ໃນເວລານັ້ນ, ເລື່ອງຈີນສ່ວນຫຼາຍຂອງນັກແປ Tran Phong Sac ໄດ້ຮັບການພິມຈຳໜ່າຍໂດຍໂຮງພິມ Joseph Nguyen Van Viet. ໃນໜັງສືພິມ Phu Nu Tan Van (10 ກໍລະກົດ 1930), ໄດ້ພິມແຈ້ງການດ່ວນຂອງເຈົ້າຂອງໂຮງພິມ J. Nguyen Van Viet ໄດ້ລົງໂຄສະນາວ່າ: “ຖ້າທ່ານຊື້ເລື່ອງມາອ່ານ, ຂໍຮ້ອງຊື່ຂອງ Tran Phong Sac, Nguyen An Khuong ແລະ Nguyen Chanh Sat, ນັກແປທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງພາກໃຕ້ນີ້, ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ແກ້ໄຂບັນດາບົດຂຽນທີ່ຜິດພາດ.

ຕະຫລົກສໍາລັບຮູບລັກສະນະ

ເມື່ອເວົ້າເຖິງຮູບຮ່າງ, ນັກປະພັນ ດ່າວວັນຮ່ວາ ໄດ້ບັນຍາຍເຖິງອາຈານຂອງເພິ່ນວ່າ: “ເຈິ່ນພົງສັກ ຂີ້ຮ້າຍ, ມີຫົວຜົມໃຫຍ່, ຜິວໜັງສີດຳ, ຜິວໜັງສີດຳ, ເມື່ອໄປສອນ, ລາວນຸ່ງເສື້ອຜ້າພັນຄໍທີ່ຈືດໆ, ເສື້ອຜ້າຍາວເກົ່າ, ຄັນຮົ່ມສີດຳ, ແລະ ເກີບໜັງທີ່ຂີ້ຄ້ານຫຼາຍ.”

ບຸກຄົນທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງ 6 ແຂວງພາກໃຕ້: ເຈີ່ນພົງສັກ, ຄູບ້ານດີເດັ່ນ - ພາບ 3.

ແຈ້ງການຂອງສຳນັກພິມ ເຈິ່ນວັນຫວຽດ: “ເຈິ່ນພົງສັກ, ຫງວຽນແອງຮຸງ ແລະ ຫງວຽນຊວນສະທິດ ເປັນນັກແປທີ່ມີຊື່ສຽງຢູ່ພາກໃຕ້” - ພາບ: ຮວ່າງຟອງ.

ບໍ່ວ່າຝົນຕົກຫຼືຝົນຕົກ, ລາວຍັງຍ່າງຈາກເຮືອນໄປໂຮງຮຽນທຸກໆມື້, ສະເຫມີຖືຫນັງສືຢູ່ໃນຖົງພາຍໃນຂອງລາວ. ໃນເວລານັ້ນ, ລັດຖະບານໄດ້ແຕ່ງຕັ້ງລາວໃຫ້ສອນຈັນຍາບັນໃຫ້ແກ່ນັກຮຽນແຕ່ຊັ້ນປໍ 5 ຫາ 2 (ປ.1 ແລະ ປ.4 ໃນປັດຈຸບັນ). ນັກຮຽນຈິ່ງເອີ້ນເພິ່ນວ່າ ຄູ “ເຖື່ອນ” ຫຼື ຜີບ້າໄຟ ເພາະໃນຫ້ອງຮຽນ ຖ້ານັກຮຽນຫຼິ້ນກີນເກີນໄປ ລາວຈະຕີຫົວຢ່າງແຮງ ແລະ ເປັນສູນ ເຊິ່ງນັກຮຽນໃນສະໄໝນັ້ນເອີ້ນວ່າ… ໄຂ່ເປັດເໝັນ!

Tran Phong Sac ມິດງຽບ ແລະ ບໍ່ສະໜິດສະໜົມ. ໃນຊ່ວງເວລາພັກຜ່ອນ, ຄູສອນໄດ້ເຕົ້າໂຮມກັນເພື່ອສົນທະນາ, ໃນຂະນະທີ່ລາວນັ່ງຢູ່ຄົນດຽວໃນການອ່ານຫ້ອງຮຽນ. ເມື່ອອາຍຸເກືອບ 40 ປີ, ລາວໄດ້ແຕ່ງງານກັບຍິງສາວບ້ານນອກ. ເຮືອນຂອງເພິ່ນແມ່ນຢູ່ໝູ່ບ້ານສີ່ແຍກ, ບ້ານບິ່ງແລບ (ປະຈຸບັນແມ່ນເມືອງເຕີນອານ, ລອງອານ ). ຢູ່ຕໍ່ໜ້າເຮືອນຂອງເພິ່ນແມ່ນຮົ້ວໄມ້, ຊຶ່ງເພິ່ນໄດ້ເຮັດໃຫ້ຂາວສະອາດ, ໄດ້ຂຽນຕົວໜັງສືຈີນຢູ່ເທິງແຜ່ນໄມ້. ປີ 1916, ໝູ່ບ້ານທາງແຍກໄດ້ຖືກໄຟໄໝ້, ໄໝ້ເຮືອນນັບຮ້ອຍຫຼັງ. ເຮືອນຂອງລາວຖືກແຍກດ້ວຍຄອງນ້ຳນ້ອຍໆເພື່ອບໍ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ.

ຜູ້ມີຊື່ສຽງຂອງຫົກແຂວງພາກໃຕ້ຄື: ເຈີ່ນພົງສັກ, ຄູສອນບ້ານທີ່ດີເດັ່ນ - ຮູບທີ 4.

Luc Tinh Tan Van ແລະ Nong Co Min Dam ແມ່ນໜັງສືພິມ 2 ສະບັບທີ່ທ່ານ ເຈິ່ນພົງສັກ ໄດ້ຮ່ວມມືເລື້ອຍໆ - ພາບພົດ: ຮວ່າງຟອງ

ຕາມຜູ້ຂຽນ Vo Van Nhon, ຊື່ແທ້ຂອງ Tran Phong Sac ແມ່ນ Tran Diem, ເກີດປີ 1872. ໃນປີ 1902, ລາວໄດ້ຮ່ວມມືກັບ ໜັງສືພິມ Nong Co Min Dam ຂອງ ທ່ານ Canavaggio , Luc Tinh Tan Van ຂອງ Tran Chanh Chieu (1907) ແລະ ໄດ້ເລີ່ມງານແປ ແລະ ຂຽນ. ຕາມທ່ານ Vo Van Nhon, Nguyen An Khuong, Nguyen Chanh Sat ແລະ Tran Phong Sac ໄດ້ຮັບ ການຕີລາຄາຈາກໜັງສືພິມ Phu Nu Tan Van ວ່າ “ນັກແປຊື່ສຽງຂອງພາກໃຕ້, ໃນນັ້ນແມ່ນ Tran Phong Sac ແມ່ນນັກແປທີ່ມີຊື່ສຽງທີ່ສຸດ”. ເຈີ່ນພົງສັກຄົນດຽວແປນະວະນິຍາຍຈີນ 29 ຫົວ. ບາງນະວະນິຍາຍທຳມະດາທີ່ເພິ່ນໄດ້ແປໃນເວລານັ້ນລວມມີ: ບິ່ງຊານລານອຽນຕ່ານກາ (1904), ທາມຮ່ານາມດົ່ງ ( 1906 ), ຟອງ ທ້ຽນເຍີຍ (1906), ຕີດິ່ງຊານ ຈິ້ງເຕຍ (1907), ທຽນຈີ້ຈ່າງ (1908), ໄຕດ້ຽນເຫີ (1909) ແລະ ຕູຍ ...

ການແປປຶ້ມແມ່ນເພື່ອຄວາມມ່ວນ.

ຕາມນັກປະພັນບາງຈ່າງແລ້ວ, ເຈີ່ນພົງສັກມີປຶ້ມທັງໝົດ 59 ຫົວ; ໃນນັ້ນລາວເປັນຜູ້ຂຽນຮ່ວມຂອງ 11 ຜົນງານ. ນອກຈາກການແປພາສາຈີນ, ລາວຍັງເປັນຜູ້ປະກອບປື້ມແບບຮຽນຈັນຍາບັນສີ່. ຢ່າງໃດກໍຕາມ, ລາວບໍ່ໄດ້ຂຽນແລະແປຫນັງສືເພື່ອກໍາໄລ.

ຜູ້ມີຊື່ສຽງຂອງຫົກແຂວງພາກໃຕ້ຄື: ເຈີ່ນພົງສັກ, ຄູສອນບ້ານທີ່ດີເດັ່ນ - ຮູບ 5.

ສຳນັກພິມຈຳໜ່າຍ ຟາມວັນເກື່ອງ ຂໍແນະນຳຫຼາຍເລື່ອງແປໂດຍ ເຈິ່ນພົງສັກ - ພາບ: ຮວ່າງຟອງ

ບາງທີດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ເຖິງວ່າມີຊັບສົມບັດອັນມະຫາສານໃນປຶ້ມທີ່ພິມອອກ, ລາວຍັງຄົງເປັນຄູສອນທີ່ທຸກຍາກຕະຫຼອດຊີວິດ. ນັກສຶກສາຂອງລາວ, ນັກປະພັນ Dao Van Hoi, ໄດ້ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຢ່າງຂົມຂື່ນວ່າລາວແມ່ນ "ຜູ້ທີ່ມີພອນສະຫວັນແຕ່ບໍ່ມີຊີວິດ, ຜູ້ທີ່ໃຊ້ຊີວິດຂອງລາວເຮັດໃຫ້ສໍານັກພິມຮັ່ງມີ, ບໍ່ມີສ່ວນເກີນ, ແລະເສຍຊີວິດທຸກຍາກ".

ໃນບັນດາຄົນເວົ້າວ່າ, ເຖິງວ່າບໍ່ຮູ້ວິທີຫຼິ້ນເຄື່ອງດົນຕີ, ແຕ່ລາວມີພອນສະຫວັນພິເສດໃນການແຕ່ງເພງໂດຍອີງໃສ່ເຄື່ອງດົນຕີ. ນອກຈາກປຶ້ມ Cam ca tan dieu , ລາວໄດ້ປະກອບບົດລະຄອນຫຼວງຫຼາຍເລື່ອງທີ່ມີຫົວຂໍ້ສ່ວນຫຼາຍໄດ້ຮັບຈາກເລື່ອງຈີນເຊັ່ນ: ດາກກີ ເຂົ້າພະລາຊະວັງ, Khuong Hau ປະສົບກັບຄວາມບໍ່ຍຸດຕິທຳ, Hang Vo ອຳລາ Ngu Co, Nguyet Ha ຊອກຫາຜົວ, Nguyet Kieu ກາຍເປັນພະສົງ, Tram Trinh Ans... ໃນທົ່ວໂລກໄດ້ ຈັດພິມຢູ່ແຂວງ Haang Xuan. ບໍ່ແມ່ນແຕ່ 1927 ຫາ 1929. (ຈະສືບຕໍ່)

ທີ່ມາ: https://thanhnien.vn/nhan-vat-noi-tieng-nam-ky-luc-tinh-tran-phong-sac-thay-giao-lang-xuat-sac-185250629220654145.htm