ຜູ້ປົກປັກຮັກສາວັດທະນະທໍາບ້ານ

ໃນມໍລະດົກວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຂອງ 43 ຊົນເຜົ່າທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ຮ່ວມກັນຢູ່ກວາງນິງ, ເອກະລັກວັດທະນະທຳຫຼາຍຮູບແບບພວມຖືກສູນເສຍ. ໂຊກດີ, ຍັງມີຄົນທີ່ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນ ແລະ ອຸທິດສ່ວນໃຫ້ກັບແຕ່ລະບົດເພງ, ເນື້ອເພງ, ເຄື່ອງແຕ່ງກາຍ, ຫຼື ຜ້າພັນຄໍຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ.

Báo Đại Đoàn Kết•08/05/2025

ຕ່ຳກວ່າ 1

ນັກສິລະປິນ ຮ່ວາງທິວຽນ.

ເຮືອນຂອງງານບຸນ

ຢູ່ເຂດນາລານ, ເມືອງບິ່ງລຽວ, ເມືອງບິ່ງລຽວ (ແຂວງ ກວາງນິງ ), ຜູ້ຄົນລ້ວນແຕ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບສຽງພິນຕີ່ງສົມທົບກັບສຽງສູງ ແລະ ຕ່ຳ ແລ້ວຮ້ອງເພງຈາກເຮືອນຂອງທ່ານນາງ ຮ່ວາງທິວຽນ.

ເຈົ້າໜ້າທີ່ສູນສື່ສານ ແລະ ວັດທະນະທຳ ເມືອງ ບິ່ງລຽວ ໄດ້ແນະນຳເມື່ອນຳຂ້າພະເຈົ້າໄປເຮືອນນາງວຽງວ່າ: “ໃຜຫວ່າງ, ດີໃຈຫຼືໂສກເສົ້າກໍມາເຮືອນນາງວຽນ ເພື່ອເບິ່ງການລະຫຼິ້ນ ຫຼື ຟັງດົນຕີ.

ປີນີ້ອາຍຸເກືອບ 70 ປີ, ນາງ ວຽນ ຍັງເຮັດວຽກຢ່າງບໍ່ອິດເມື່ອຍໃນແຕ່ລະວັນເພື່ອເກັບກຳ, ສອນວັດທະນະທຳເຜົ່າໄຕ, ພິເສດແມ່ນຂັບລຳຂອງຊົນເຜົ່າຕົນໃຫ້ແກ່ລຸ້ນໜຸ່ມ.

ນັກສິລະປິນ ຮວ່າງທິວຽນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຈາກນັ້ນ, ການຮ້ອງເພງບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນຮູບແບບການສະແດງອອກຜ່ານສຽງເພງ, ເປັນວິທີການສື່ສານ, ຄວາມຮັກແພງລະຫວ່າງຍິງ ແລະ ຊາຍ, ແຕ່ຍັງຕິດພັນກັບບັນດາການເຄື່ອນໄຫວສາສະໜາ, ຈິດໃຈຂອງຊາວໄຕບູຮານ. ຄອບຄົວຊາວໄຕບູຮານມັກຈັດເຄື່ອງບູຊາເພື່ອເຊີນເຈົ້ານາຍມາເຮືອນເພື່ອເຮັດພິທີຕັກເຕືອນໄພໂຊກຮ້າຍ, ອະທິຖານຂໍພອນໃຫ້ມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງໃນການເຮັດວຽກໃໝ່. ເມື່ອເວລາຜ່ານໄປ, ການຮ້ອງເພງໄດ້ລື່ນກາຍບັນດາພິທີການດັ່ງກ່າວ, ກາຍເປັນວິທີສື່ສານລະຫວ່າງຄອບຄົວ ແລະ ການຮ່ວມມືມິດຕະພາບລະຫວ່າງຊາຍຍິງ ແລະ ແມ່ຍິງຊາວເຜົ່າ ໄຕ ຢູ່ບິ່ງລຽວ.

ມີຈຸດເວລາທີ່ການຮ້ອງເພງຕົກຢູ່ໃນອັນຕະລາຍຄ່ອຍໆຈາງຫາຍໄປໃນຊີວິດທາງດ້ານຈິດໃຈ ແລະ ວັດທະນະທຳຂອງຊາວໄຕຢູ່ບິ່ງລຽວ. ເພື່ອຮັກສາ ແລະ ອະນຸລັກຮັກສາບັນດາມໍລະດົກວັດທະນະທຳອັນລ້ຳຄ່ານີ້, ທ່ານນາງ ວຽນ ແລະ ນັກສິລະປິນອື່ນໆໄດ້ອຸທິດສ່ວນຢ່າງສຸດຈິດສຸດໃຈເພື່ອຟື້ນຟູ ແລະ ຂັບຮ້ອງໃນຊີວິດຊຸມຊົນ; ຊ່ວຍໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມບໍ່ພຽງແຕ່ຮູ້ວິທີຮ້ອງເພງເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໄດ້ເຂົ້າໃຈຕົ້ນກຳເນີດ ແລະ ຄວາມໝາຍຂອງແຕ່ລະເພງ.

ເພື່ອຫຼີກລ່ຽງຄວາມເບື່ອໜ່າຍໃນການຮຽນຮ້ອງເພງ, ນາງວຽງໄດ້ສົມທົບກັບການສະແດງໃນງານບຸນຂອງໝູ່ບ້ານ ແລະ ວັນບຸນປະເພນີ. ນາງ ແລະ ນັກສິລະປິນຄົນອື່ນໆ ໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ໄວໜຸ່ມເຂົ້າຮ່ວມສະໂມສອນສິລະປະ, ຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຮັກແພງ ແລະ ມີຄວາມພາກພູມໃຈໃນວັດທະນະທໍາຊົນເຜົ່າຂອງເຂົາເຈົ້າຫຼາຍຂຶ້ນ.

ບໍ່ພຽງແຕ່ມີໜ້າທີ່ຖ່າຍທອດໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມກ່ຽວກັບຄວາມງາມຂອງວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຂອງຊາວໄຕເທົ່ານັ້ນ, ນັກສິລະປິນ ຮ່ວາງທິວຽນ ຍັງຄົ້ນຄ້ວາປະກອບບົດເພງໃໝ່, ດ້ວຍເຫດນັ້ນປະກອບສ່ວນເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຮ່ອງຮອຍສິລະປະຂັບຮ້ອງຂອງຊາວ ໄຕ.

ຕ່ຳກວ່າ 3

ປະຊາຊົນ San Chi ຢູ່ Dai Duc ໃນງານບຸນ Soong Co.

ປະໂລຫິດຮັກສາ "ຊັບສົມບັດ" ໃຫ້ແກ່ຊາວບ້ານ

ມາຮອດຕາແສງ ດ່າດຶກ, ເມືອງ ຕຽນອຽນ, ປະຈຸບັນບໍ່ແມ່ນໝູ່ບ້ານທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ຫ່າງໄກສອກຫຼີກອີກແລ້ວ. ຊາວຊານຈີຢູ່ທີ່ນີ້ຮູ້ວິທີ ການທ່ອງທ່ຽວ ຊຸມຊົນ, ການກໍ່ສ້າງທີ່ພັກອາໄສຕາມຮູບແບບໂຮມສະເຕ. ນອກຈາກມີທິວທັດທຳມະຊາດທຳມະຊາດແລ້ວ, ຊາວຊານຈີຍັງເຂົ້າໃຈວ່າ ດ່າໜັງ ຍັງມີຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳພິເສດທີ່ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວ.

ນັ້ນແມ່ນສິ່ງທີ່ຊ່າງຝີມືດີເດັ່ນ Ly Minh Sang (ອາຍຸ 75 ປີ, ໝູ່ບ້ານໄຜ່ຈ່າງ, ຕາແສງ ດ່າວດຶກ) ຍາມໃດກໍ່ລະນຶກເຖິງລູກຫລານ, ລຸ້ນໜຸ່ມຂອງຊາວ San Chi. ເປັນໜຶ່ງໃນຈຳນວນຄົນຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ຍັງຮູ້ດ້ວຍຫົວໃຈວິທີການສະແດງ, ຟ້ອນ, ຮ້ອງເພງ ແລະ ປະຕິບັດພິທີໄຫວ້ອາໄລ - ພິທີກຳປະເພນີອັນໜຶ່ງຂອງຊາວ ຊານຈີ ຢູ່ ຕຽນອຽນ, ຕັ້ງແຕ່ຍັງນ້ອຍ, ທ່ານ ຈ່າງເຊີນ ໄດ້ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນໃນພິທີກຳພື້ນເມືອງຂອງຊາວລາວ.

ຢູ່ເຮືອນຫຼັງໜຶ່ງຢູ່ບ້ານໄຜ່ຈ່າງ, ທ່ານສັງກັດໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ປີ 1986, ໄດ້ໄປເຮືອນຂອງເຖົ້າແກ່ໃນໝູ່ບ້ານເພື່ອຂໍຮ່ຳຮຽນ, ຮຽນຮ້ອງ, ຟ້ອນລຳທຳມະຊາດຂອງຊົນເຜົ່າ San Chi. ມັນໃຊ້ເວລາ 3 ປີໃນການເປັນນາຍ ແລະເລີ່ມປະຕິບັດພິທີກໍາໃຫ້ແກ່ຊາວບ້ານ. ຄ່ອຍໆ, ທ່ານ Sang ໄດ້ຮັບຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຈາກຊາວບ້ານ, ຈາກນັ້ນໄດ້ກາຍເປັນປະໂລຫິດຂອງບ້ານ. ທຸກໆຄັ້ງທີ່ມີວັນບຸນປະເພນີ, ທ່ານຊາງໄດ້ຕາງໜ້າໃຫ້ທັງໝູ່ບ້ານອວຍພອນຄວາມສະຫງົບສຸກແລະການເກັບກ່ຽວທີ່ດີ.

ສະແດງໃຫ້ເຫັນ "ຊັບສົມບັດຂອງຕົນ", ທ່ານ Sang ໄດ້ປີ້ນຜ່ານແຕ່ລະໜ້າຂອງປື້ມທີ່ທ່ານໄດ້ຂຽນດ້ວຍມື, ເຕັມໄປດ້ວຍເພງ Soong Co. ທ່ານກ່າວວ່າ, ບົດເພງ Soong Co ມີຫຼາຍຫົວຂໍ້, ຫົວຂໍ້ກ່ຽວກັບຄວາມຮັກແພງລະຫວ່າງຄູ່ຜົວເມຍ, ມີຄຳຖາມ, ແນະນຳ, ແລະ ການຕອບສະໜອງແບບຕະຫຼົກລະຫວ່າງຊາຍໜຸ່ມ; ຫົວຂໍ້ກ່ຽວກັບການສັນລະເສີນຄຸນງາມຄວາມດີຂອງບັນພະບຸລຸດຜູ້ທີ່ໄດ້ປູທາງ; ບົດເພງກ່ຽວກັບຄວາມກະຕັນຍູຕໍ່ບັນພະບຸລຸດ, ຄວາມກະຕັນຍູຕໍ່ພໍ່ແມ່; ຫົວຂໍ້ຍ້ອງຍໍແຮງງານ ແລະ ການຜະລິດ, ເພງກ່ຽວກັບ 4 ລະດູການ...

“ບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ປະກອບສ່ວນຮັກສາບັນດາພິທີໄຫວ້ອາໄລເກັບກ່ຽວຕົ້ນເດີມເທົ່ານັ້ນ, ທ່ານ ຫຼີມິນຊາງ ຍັງໄດ້ປະກອບສ່ວນຫຼາຍຢ່າງເຂົ້າໃນການອະນຸລັກຮັກສາຊຸດເພງພື້ນເມືອງຂອງຊາວ ຊານຈີ ຢູ່ເມືອງ ຕຽນອຽນ” - ທ່ານ ຮວ່າງຫວຽດຕຸ່ງ, ເລຂາຄະນະພັກຕາແສງ ດ່າໜັງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ.

ໃນບາງຄາວ, ຊາວເຜົ່າ ໄຕ ເຫັນທ່ານຊາງຍ່າງໄປໂຮງຮຽນທ້ອງຖິ່ນ, ສົມທົບກັບຕາແສງຈັດຕັ້ງບັນດາຫ້ອງສອນຂຽນ, ຟ້ອນຊົນເຜົ່າ, ສິລະປະການຄຸ້ມຄອງ, ປະຕິບັດພິທີໄຫວ້ອາໄລຂອງຊາວ San Chi ແລະ ຮ້ອງເພງ Soong Co...

ຕ່ຳກວ່າ 2

ນັກສິລະປິນຈ່າວທິລານແນະນຳເຕັກນິກຖັກແສ່ວຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງຂອງຊາວດ່າແທ່ງອີ.

ຢູ່ຕາແສງ ກວ໋າງເຊີນ (ເມືອງ ຫາຍຮ່າ), ທຸກຄົນຮູ້ຈັກຊ່າງຝີມື ເຈິ່ນທິລານ ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ໂມກ໋ກ, ໄດ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງຕັ້ງໜ້າເຂົ້າໃນການອະນຸລັກຮັກສາ, ສອນເຕັກນິກການຖັກແສ່ວຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງ, ເຕັກນິກການຖັກຜົມຂອງຊາວ ດ່າໜັງ.

ໃນແຕ່ລະມື້, ຢູ່ນອກການເຮັດວຽກ, ນາງ ລານ ເຮັດວຽກຢ່າງພິຖີພິຖັນກ່ຽວກັບກອບການຖັກແສ່ວຂອງນາງ, ມືຂອງນາງໄດ້ຖັກແສ່ວແຕ່ລະຕອດ, ສ້າງລວດລາຍອັນງົດງາມເທິງຜ້າສີດໍາ.

ຢຸດຕິການຖັກແສ່ວຂອງນາງ, ນັກສິລະປະການ ເຈິ່ນທິລານ ແບ່ງປັນວ່າ: ສຳລັບແມ່ຍິງ ດ່າວແທ່ງ Y, ເຄື່ອງແຕ່ງກາຍແມ່ນມີຄວາມລະອຽດ, ຫຼາຍລວດລາຍຕ້ອງປັກແສ່ວດ້ວຍມື, ສີຕ້ອງປະສານສົມທົບກັນຢ່າງເປັນເອກະລັກສະເພາະຕົວ. ເພື່ອເຮັດໃຫ້ຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງຄົບຖ້ວນສົມບູນ, ຜູ້ອອກແຮງງານແຕ່ລະຄົນຕ້ອງໃຊ້ເວລາຖັກແສ່ວຢ່າງໜ້ອຍ 3 ເດືອນ, ສຳລັບຜູ້ທີ່ບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບເຄື່ອງແຕ່ງກາຍນັ້ນ ແມ່ນໃຊ້ເວລາເຖິງ 1 ປີ. ເພາະວ່າມັນຍາກໃນການຮຽນຮູ້ ແລະ ໃຊ້ເວລາຫຼາຍ, ຢູ່ໝູ່ບ້ານໂມກ໋ກໃນປະຈຸບັນຍັງບໍ່ທັນມີຄົນຮູ້ຈັກຫຍິບເສື້ອຜ້າພື້ນເມືອງ.

ປາດຖະໜາຢາກໃຫ້ອາຊີບຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງສູນເສຍໄປ, ນັກສິລະປະກອນ ເຈືອງທິລານ ໄດ້ຈັດຕັ້ງບັນດາຊຸດຝຶກອົບຮົມໃຫ້ແມ່ຍິງໃນໝູ່ບ້ານ. ພ້ອມທັງຊຸກຍູ້ໃຫ້ຊາວໜຸ່ມນຸ່ງຊຸດພື້ນເມືອງໃນງານບຸນ, ງານບຸນ, ງານແຕ່ງດອງ, ເພື່ອໃຫ້ຊຸດອາພອນຂອງຊາວໜຸ່ມ ດ່າແທ່ງ Y ມີຊີວິດຊີວາຢູ່ໃນຊຸມຊົນ.

ຍິ່ງກວ່ານັ້ນ, ປະຊາຊົນຄື ນາງ ວຽນ, ນາງ ລານ ແລະ ທ່ານ ຈ່າງເຊີນ ໄດ້ປະກອບສ່ວນເສີມຂະຫຍາຍເອກະລັກວັດທະນະທຳ, ອະນຸລັກຮັກສາແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວອັນລ້ຳຄ່າໃຫ້ແກ່ການທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ພັດທະນາວັດທະນະທຳ, ມຸ່ງໄປເຖິງເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງຜືນແຜ່ນດິນ ແລະ ປະຊາຊົນ ກວາງນິງ.

ທີ່ມາ: https://daidoanket.vn/nhung-nguoi-gin-giu-van-hoa-ban-lang-10305310.html