ຜູ້ຮັກສາວັດທະນະທໍາບ້ານ

ໃນມໍລະດົກວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຂອງ 43 ຊົນເຜົ່າທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ຮ່ວມກັນຢູ່ກວາງນິງ, ເອກະລັກວັດທະນະທຳຫຼາຍຮູບແບບພວມຖືກສູນເສຍ. ໂຊກດີ, ຍັງມີຄົນທີ່ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນ ແລະ ອຸທິດສ່ວນໃຫ້ກັບແຕ່ລະບົດເພງ, ເນື້ອເພງ, ຫຼື ເຄື່ອງແຕ່ງກາຍ, ປັກແສ່ວຜ້າພັນຄໍຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ.

Báo Đại Đoàn Kết•08/05/2025

ຕ່ຳກວ່າ 1

ນັກສິລະປິນ ຮ່ວາງທິວຽນ.

ເຮືອນຂອງງານບຸນ

ຢູ່ເຂດນາລານ, ເມືອງບິ່ງລຽວ, ເມືອງບິ່ງລຽວ (ແຂວງ ກວາງນິງ ), ຄົນທັງຫຼາຍຮູ້ຈັກກັບສຽງເພງຕີ້ງປະສົມກັບສຽງທີ່ເລິກເຊິ່ງແລະເລິກເຊິ່ງຈາກເຮືອນຂອງນາງຮ່ວາງທິວຽນ.

ເຈົ້າໜ້າທີ່ສູນສື່ສານ ແລະ ວັດທະນະທຳ ເມືອງ ບິ່ງລຽວ ໄດ້ແນະນຳເມື່ອນຳຂ້າພະເຈົ້າໄປເຮືອນນາງວຽງວ່າ: “ໃຜຫວ່າງ, ດີໃຈຫຼືໂສກເສົ້າກໍມາເຮືອນຂອງນາງວຽນ ເພື່ອເບິ່ງການລະຫຼິ້ນ, ຟັງເພງ.

ໃນປີນີ້ມີອາຍຸເກືອບ 70 ປີ, ນາງວຽງຍັງເຮັດວຽກງານບໍ່ອິດເມື່ອຍໃນແຕ່ລະວັນເພື່ອເກັບກຳແລະສອນວັດທະນະທຳໄຕ, ພິເສດແມ່ນຂັບລຳຂອງຊາວເຜົ່າໄຕໃຫ້ແກ່ລຸ້ນໜຸ່ມ.

ນັກສິລະປິນ ຮວ່າງທິວຽນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ຈາກນັ້ນ, ການຮ້ອງເພງບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນຮູບແບບການສະແດງອອກຜ່ານສຽງເພງ, ເປັນວິທີການສື່ສານ, ຄວາມຮັກແພງລະຫວ່າງຍິງ ແລະ ຊາຍ, ແຕ່ຍັງຕິດພັນກັບບັນດາການເຄື່ອນໄຫວສາສະໜາ, ຈິດໃຈຂອງຊາວໄຕບູຮານ. ຄອບຄົວໄຕບູຮານມັກກະກຽມເຄື່ອງບູຊາເພື່ອເຊີນເຈົ້ານາຍກັບບ້ານເພື່ອເຮັດພິທີບູຊາເພື່ອປ້ອງກັນຄວາມໂຊກຮ້າຍ, ອະທິຖານຂໍພອນໃຫ້ມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງໃນການເຮັດວຽກໃໝ່. ເມື່ອເວລາຜ່ານໄປ, ການຮ້ອງເພງໄດ້ລື່ນກາຍບັນດາພິທີການດັ່ງກ່າວ, ກາຍເປັນວິທີສື່ສານລະຫວ່າງຄອບຄົວ ແລະ ການຮ່ວມມືມິດຕະພາບລະຫວ່າງຊາຍຍິງ ແລະ ແມ່ຍິງຊາວເຜົ່າ ໄຕ ຢູ່ບິ່ງລຽວ.

ມີຈຸດເວລາທີ່ການຮ້ອງເພງໄດ້ຮັບຄວາມສ່ຽງຄ່ອຍໆຈາງຫາຍໄປໃນຊີວິດທາງດ້ານຈິດໃຈ ແລະ ວັດທະນະທຳຂອງຊາວໄຕຢູ່ບິ່ງລຽວ. ເພື່ອຮັກສາ ແລະ ອະນຸລັກຮັກສາບັນດາມໍລະດົກວັດທະນະທຳອັນລ້ຳຄ່ານີ້, ທ່ານນາງ ວຽນ ແລະ ນັກສິລະປິນອື່ນໆໄດ້ອຸທິດສ່ວນຢ່າງສຸດຈິດສຸດໃຈເພື່ອຟື້ນຟູ ແລະ ຂັບຮ້ອງໃນຊີວິດຊຸມຊົນ; ຊ່ວຍໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມບໍ່ພຽງແຕ່ຮູ້ວິທີຮ້ອງເພງເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໄດ້ເຂົ້າໃຈຕົ້ນກຳເນີດ ແລະ ຄວາມໝາຍຂອງແຕ່ລະເພງ.

ເພື່ອປ້ອງກັນການຮຽນຮ້ອງເພງບໍ່ໃຫ້ເບື່ອ, ນາງວຽງໄດ້ສົມທົບການສອນເຂົ້າກັບການສະແດງໃນງານບຸນຂອງໝູ່ບ້ານ ແລະ ວັນບຸນປະເພນີ. ນາງ ແລະ ນັກສິລະປິນຄົນອື່ນໆ ໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ໄວໜຸ່ມເຂົ້າຮ່ວມສະໂມສອນສິລະປະ, ຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຮັກແພງ ແລະ ມີຄວາມພາກພູມໃຈໃນວັດທະນະທໍາຊົນເຜົ່າຂອງເຂົາເຈົ້າຫຼາຍຂຶ້ນ.

ບໍ່ພຽງແຕ່ມີວຽກງານສົ່ງເສີມໃຫ້ລຸ້ນໜຸ່ມກ່ຽວກັບຄວາມງາມຂອງວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຂອງຊາວໄຕເທົ່ານັ້ນ, ນັກສິລະປະກອນ ຮ່ວາງທິວຽນ ຍັງຄົ້ນຄ້ວາ, ປະພັນບົດເພງໃໝ່, ດ້ວຍເຫດນັ້ນ, ໄດ້ປະກອບສ່ວນເພີ່ມພູນຄຸນສົມບັດສິນລະປະຂັບຮ້ອງຂອງຊາວໄຕ.

ຕ່ຳກວ່າ 3

ປະຊາຊົນ San Chi ຢູ່ Dai Duc ໃນງານບຸນ Soong Co.

ປະໂລຫິດຮັກສາ "ຊັບສົມບັດ" ໃຫ້ແກ່ຊາວບ້ານ.

ມາຮອດຕາແສງ ດ່າດຶກ, ເມືອງ ຕຽນອຽນ, ປະຈຸບັນບໍ່ແມ່ນໝູ່ບ້ານທີ່ຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ຫ່າງໄກສອກຫຼີກອີກແລ້ວ. ຊາວຊານຈີຢູ່ທີ່ນີ້ຮູ້ວິທີ ການທ່ອງທ່ຽວ ຊຸມຊົນ, ການກໍ່ສ້າງທີ່ພັກອາໄສຕາມຮູບແບບໂຮມສະເຕ. ນອກຈາກມີທິວທັດທຳມະຊາດທີ່ເປັນມູນເຊື້ອແລ້ວ, ຊາວຊານຈີຍັງເຂົ້າໃຈວ່າ ດ່າໜັງ ຍັງມີຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳພິເສດທີ່ດຶງດູດນັກທ່ອງທ່ຽວ.

ນັ້ນແມ່ນສິ່ງທີ່ຊ່າງຝີມືດີເດັ່ນ Ly Minh Sang (ອາຍຸ 75 ປີ, ໝູ່ບ້ານໄຜ່ຈ່າງ, ຕາແສງ ດ່າວດຶກ) ຍາມໃດກໍ່ລະນຶກເຖິງລູກຫລານ, ຫລານສາວ, ລຸ້ນໜຸ່ມຂອງຊາວ San Chi. ເປັນໜຶ່ງໃນຈຳນວນຄົນຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ຍັງຮູ້ດ້ວຍຫົວໃຈວິທີການສະແດງ, ຟ້ອນ, ຮ້ອງເພງ ແລະ ປະຕິບັດພິທີໄຫວ້ອາໄລຫາບຸນເຕັດ - ພິທີກຳປະເພນີອັນໜຶ່ງຂອງຊາວ ຊານຈີ ຢູ່ ຕຽນອຽນ, ຕັ້ງແຕ່ຍັງນ້ອຍ, ທ່ານ ຈ່າງເຊີນ ໄດ້ມີຄວາມຫຼົງໄຫຼໃນພິທີກຳພື້ນເມືອງຂອງຊາວລາວ.

ຢູ່ເຮືອນຫຼັງໜຶ່ງຢູ່ບ້ານໄຜ່ຈ່າງ, ທ່ານສັງກັດໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ປີ 1986, ໄດ້ໄປເຮືອນຂອງເຖົ້າແກ່ໃນໝູ່ບ້ານເພື່ອຂໍຮ່ຳຮຽນ, ຮຽນຮ້ອງ, ຟ້ອນລຳທຳມະຊາດຂອງຊົນເຜົ່າ San Chi. ມັນໃຊ້ເວລາ 3 ປີໃນການເປັນນາຍຊ່າງ ແລະ ເລີ່ມປະຕິບັດພິທີກໍາໃຫ້ແກ່ຊາວບ້ານ. ຄ່ອຍໆ, ທ່ານ Sang ໄດ້ຮັບຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈຈາກຊາວບ້ານ, ຈາກນັ້ນໄດ້ກາຍເປັນປະໂລຫິດຂອງບ້ານ. ທຸກໆຄັ້ງທີ່ມີວັນບຸນປະເພນີ, ທ່ານຊາງໄດ້ຕາງໜ້າໃຫ້ທັງໝູ່ບ້ານອວຍພອນຄວາມສະຫງົບສຸກແລະການເກັບກ່ຽວທີ່ດີ.

ສະແດງໃຫ້ເຫັນ "ຊັບສົມບັດຂອງຕົນ", ທ່ານ Sang ໄດ້ປີ້ນຜ່ານແຕ່ລະໜ້າຂອງປື້ມທີ່ທ່ານໄດ້ຂຽນດ້ວຍມື, ເຕັມໄປດ້ວຍເພງ Soong Co. ທ່ານກ່າວວ່າ, ບົດເພງ Soong Co ມີຫຼາຍຫົວຂໍ້, ຫົວຂໍ້ກ່ຽວກັບຄວາມຮັກແພງລະຫວ່າງຄູ່ຜົວເມຍ, ມີຄຳຖາມ, ແນະນຳ, ແລະ ຕອບສະໜອງຄວາມມ່ວນຊື່ນລະຫວ່າງໜຸ່ມສາວ; ຫົວຂໍ້ກ່ຽວກັບການສັນລະເສີນຄຸນງາມຄວາມດີຂອງບັນພະບຸລຸດຜູ້ທີ່ໄດ້ປູທາງ; ບົດເພງກ່ຽວກັບຄວາມກະຕັນຍູຕໍ່ບັນພະບຸລຸດ, ຄວາມກະຕັນຍູຕໍ່ພໍ່ແມ່; ຫົວຂໍ້ຍ້ອງຍໍແຮງງານ, ບົດເພງກ່ຽວກັບ 4 ລະດູການ...

“ບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ປະກອບສ່ວນອະນຸລັກຮັກສາພິທີການເກັບກ່ຽວ-ອະທິດຖານເດີມເທົ່ານັ້ນ, ທ່ານ ລີມິງຊາງ ຍັງໄດ້ປະກອບສ່ວນອະນຸລັກຮັກສາຊຸດເພງພື້ນເມືອງຂອງຊາວ ຊານຈີ ຢູ່ເມືອງ ຕຽນອຽນ” - ທ່ານ ຮວ່າງຫວຽດຕຸ່ງ, ເລຂາຄະນະພັກຕາແສງ ດ່າໜັງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ.

ໃນບາງຄາວ, ຊາວເຜົ່າ ໄຕ ໄດ້ເຫັນທ່ານ Sang ຍ່າງໄປໂຮງຮຽນທ້ອງຖິ່ນ, ສົມທົບກັບຕາແສງຈັດຕັ້ງບັນດາຫ້ອງສອນຂຽນ, ຟ້ອນຊົນເຜົ່າ, ສິລະປະການຄຸ້ມຄອງ, ປະຕິບັດພິທີໄຫວ້ອາໄລກ່ຽວກັບຊາວ San Chi ແລະ ຮ້ອງເພງ Soong Co...

ຕ່ຳກວ່າ 2

ນັກສິລະປິນຈ່າວທິລານແນະນຳເຕັກນິກຖັກແສ່ວຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງຂອງຊາວດ່າແທ່ງອີ.

ຢູ່ຕາແສງ ກວ໋າງເຊີນ (ເມືອງ ຫາຍຮ່າ), ທຸກຄົນຮູ້ຈັກຊ່າງຝີມື ເຈິ່ນທິລານ ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ໂມກ໋ກ, ໄດ້ປະກອບສ່ວນຢ່າງຕັ້ງໜ້າເຂົ້າໃນການອະນຸລັກຮັກສາ, ສອນເຕັກນິກການຖັກແສ່ວຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງ, ເຕັກນິກການຖັກຜົມຂອງຊາວ ດ່າໜັງ.

ໃນແຕ່ລະມື້, ຢູ່ນອກບ່ອນເຮັດວຽກ, ນາງ ລານ ເຮັດວຽກຢ່າງພິຖີພິຖັນໃນກອບການຖັກແສ່ວຂອງນາງ, ມືຂອງນາງໄດ້ຖັກແສ່ວແຕ່ລະຕອດ, ສ້າງລວດລາຍທີ່ສວຍງາມຢູ່ເທິງຜ້າສີດໍາ.

ຢຸດຕິການຖັກແສ່ວຂອງນາງ, ນັກສິລະປະການ ເຈິ່ນທິລານ ແບ່ງປັນວ່າ: ສຳລັບແມ່ຍິງ ດ່າວແທ່ງ Y, ເຄື່ອງແຕ່ງກາຍແມ່ນມີຄວາມລະອຽດ, ຫຼາຍລວດລາຍຕ້ອງປັກແສ່ວດ້ວຍມື, ສີຕ້ອງປະສານສົມທົບກັນຢ່າງເປັນເອກະລັກສະເພາະຕົວ. ເພື່ອເຮັດໃຫ້ຊຸດອາພອນພື້ນເມືອງຄົບຖ້ວນສົມບູນ, ຜູ້ອອກແຮງງານແຕ່ລະຄົນຕ້ອງໃຊ້ເວລາຖັກແສ່ວຢ່າງໜ້ອຍ 3 ເດືອນ, ສຳລັບຜູ້ທີ່ບໍ່ຄຸ້ນເຄີຍກັບເຄື່ອງແຕ່ງກາຍນັ້ນ ແມ່ນໃຊ້ເວລາເຖິງ 1 ປີ. ເພາະວ່າມັນຍາກໃນການຮຽນຮູ້ ແລະ ໃຊ້ເວລາຫຼາຍ, ຢູ່ໝູ່ບ້ານໂມກ໋ກໃນປະຈຸບັນຍັງບໍ່ທັນມີຄົນຮູ້ຈັກຫຍິບເສື້ອຜ້າພື້ນເມືອງ.

ປາດຖະໜາຢາກໃຫ້ອາຊີບຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງສູນເສຍໄປ, ນັກສິລະປະກອນ ເຈືອງທິລານ ໄດ້ຈັດຕັ້ງບັນດາຊຸດຝຶກອົບຮົມໃຫ້ແມ່ຍິງໃນໝູ່ບ້ານ. ພ້ອມທັງຊຸກຍູ້ໃຫ້ຊາວໜຸ່ມນຸ່ງຊຸດພື້ນເມືອງໃນງານບຸນ, ງານບຸນ, ງານແຕ່ງດອງ, ເພື່ອໃຫ້ຊຸດອາພອນຂອງຊາວໜຸ່ມ ດ່າແທ່ງ Y ມີຊີວິດຊີວາຢູ່ໃນຊຸມຊົນ.

ຍິ່ງກວ່ານັ້ນ, ປະຊາຊົນຄື ນາງ ວຽນ, ນາງ ລານ ແລະ ທ່ານ ຈ່າງເຊີນ ໄດ້ປະກອບສ່ວນເສີມຂະຫຍາຍເອກະລັກວັດທະນະທຳ, ອະນຸລັກຮັກສາແຫຼ່ງທ່ອງທ່ຽວອັນລ້ຳຄ່າໃຫ້ແກ່ການທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ພັດທະນາວັດທະນະທຳ, ມຸ່ງໄປເຖິງເປົ້າໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງຜືນແຜ່ນດິນ ແລະ ປະຊາຊົນ ກວາງນິງ.

ທີ່ມາ: https://daidoanket.vn/nhung-nguoi-gin-giu-van-hoa-ban-lang-10305310.html