ວິ້ງລອງ ຮັກສາ ແລະ ເຊີດຊູພາສາຂະແມຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍແນວໃດ?

​ໃນ​ຊຸມ​ປີຜ່ານມາ, ການ​ອະນຸລັກ​ຮັກສາ​ພາສາ​ຂະ​ແມ​ຢູ່​ວິ້ງ​ລອງ​ໄດ້​ຮັບ​ຄວາມ​ເອົາ​ໃຈ​ໃສ່​ຈາກ​ອຳນາດ​ການ​ປົກຄອງ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ, ປະກອບສ່ວນ​ອະນຸລັກ​ຮັກສາ ​ແລະ ​ໂຄສະນາ​ພາສາ​ພື້ນ​ເມືອງ.

ເປີດຫ້ອງຮຽນພາສາທຸກໆລະດູຮ້ອນ

ຕາມ​ຂະ​ແໜງ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ເຜົ່າ​ຂະ​ແມ​ຢູ່​ໝູ່​ບ້ານ ບ໋າ​ເຊີນ, ຕາ​ແສງ ເຈົາ​ແທ່ງ, ຕາ​ແສງ​ວິ້ງ​ລອງ (ເມື່ອ​ກ່ອນ​ແມ່ນ​ຕາ​ແສງ ດ່າ​ລົກ, ເມືອງ ຈ່າງ​ແທ່ງ, ຈ່າ​ວິງ ), ຫ້ອງ​ຮຽນ​ພາ​ສາ​ຂະ​ແມ​ຖືກ​ຈັດ​ຂຶ້ນ​ໃນ​ແຕ່​ລະ​ລະດູ​ຮ້ອນ ເພື່ອ​ຊ່ວຍ​ໃຫ້​ນັກ​ຮຽນ, ພະ​ສົງ, ຊາວ​ເຜົ່າ​ນຸ່ງ​ຮັກ​ສາ​ພາ​ສາ​ພື້ນ​ເມືອງ.

ຫ້ອງ​ຮຽນ​ພາ​ສາ​ຂະ​ເໝນ​ຢູ່​ວັດ ບ໋າ​ເຊີນ, ຕາ​ແສງ ເຈົາ​ແທ່ງ, ເມືອງ​ວິ້ງ​ລອງ

ຮູບພາບ: DUC LINH

ທ່ານ ກຽນ​ເຊ​ເຣ, ຄູ​ສອນ​ພາ​ສາ​ຂະ​ແມ​ຢູ່​ວັດ ບ໋າຍ​ເຊີນ, ໃຫ້​ຮູ້​ວ່າ, ລາວ​ສອນ​ຕາມ​ໂຄງ​ການ ​ສຶກ​ສາ . ນ້ອງໆນັກຮຽນ ແລະ ປ.1 ຫາ ປ.5 ຮຽນພາສາຂະເໝນພື້ນຖານ, ແຕ່ປ.6 ເລີ່ມຮຽນພາສາປາລີ-ຂະເໝນ. ເຂົາເຈົ້າຮຽນຫຼັກສູດ 7 ປີ, ແຕ່ລະປີຮຽນ 9 ເດືອນ; ຮຽນ 2 ພາກຕໍ່ມື້ເພື່ອສໍາເລັດໂຄງການພາສາປາລີ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ເຂົາເຈົ້າຈະຖືກຈັດຕັ້ງເພື່ອສອບເສັງຈົບການສຶກສາ.

ພາສາ​ຂະ​ແມ​ຖືກ​ສອນ​ໃຫ້​ແກ່​ຊາວ​ເຜົ່າ​ສ່ວນ​ໜ້ອຍ​ຢູ່​ວັດ​ຂະ​ແມ​ໃນ​ແຂວງ​ວິ້ງ​ລອງ.

ຮູບພາບ: DUC LINH

"ເດັກນ້ອຍພຽງແຕ່ມາຮຽນພາກຮຽນຮ້ອນເພື່ອຮຽນພາສາແມ່ຂອງເຂົາເຈົ້າ ແລະຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບຮີດຄອງປະເພນີ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາວລາວເທົ່ານັ້ນ. ບໍ່ພຽງແຕ່ວັດແຫ່ງນີ້ຍັງມີຫ້ອງຮຽນເທົ່ານັ້ນ, ວັດອື່ນໆກໍ່ມີຫ້ອງຮຽນຄ້າຍຄືກັນ ແລະ ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮຽນແບບບໍ່ເສຍຄ່າໝົດ".

ທ່ານ ກຽນ​ເຊ​ເຣ, ຄູ​ສອນ​ພາ​ສາ​ຂະ​ເໝນ ແລະ ປາ​ລີ-ຂະ​ໜານ​ຢູ່​ວັດ ບ໋າວ​ເຊີນ

ຮູບພາບ: DUC LINH

ນາງ Son Thi Nhu Y, ນັກຮຽນຊັ້ນ ມ.7 ຢູ່ໂຮງຮຽນ ມັດທະຍົມຕອນປາຍຊົນເຜົ່າ ຈ່າງແທ່ງ, ຈ່າວແທ່ງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ຂ້ອຍຮຽນຢູ່ວັດ 2 ເດືອນຕົ້ນລະດູຮ້ອນມາຮອດປັດຈຸບັນ, ຄູ ກຽນ ເຊ ເລ່ ໄດ້ສອນໃຫ້ຂ້ອຍຮູ້ຕົວໜັງສືແຕ່ລະເທື່ອ, ວິທີອ່ານ ແລະອອກສຽງພາສາແມ່, ຊ່ວຍໃຫ້ຂ້ອຍເຂົ້າໃຈຕົວອັກສອນ ແລະ ການອອກສຽງທີ່ຖືກຕ້ອງຫຼາຍຂຶ້ນ”.

​ເວລາ​ໃນ​ການ​ສອນ ​ແລະ ຮຽນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ​ຂອງ​ນັກ​ສຶກສາ​ໃນ​ລະດູ​ຮ້ອນ​ແມ່ນ​ແກ່ຍາວ​ເຖິງ 2 ຫາ 3 ​ເດືອນ. ແຕ່ລະຫ້ອງຮຽນມີນັກຮຽນ 30 ຫາ 50 ຄົນ. ຜ່ານຫ້ອງຮຽນລະດູຮ້ອນ, ນັກຮຽນສາມາດເວົ້າ ແລະ ຂຽນພາສາຂະແມພື້ນຖານ.

ພະສົງຫຼາຍອົງຍັງໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມການຮຽນພາສາຂະແມ.

ຮູບພາບ: DUC LINH

​ເຈົ້າ​ຊີວິດ​ຮ່ວາງ​ແທັງ​ລວນ, ພວມ​ຮຽນ​ຢູ່​ວັດ​ຂະ​ແມ​ຢູ່​ບ້ານ ບ໋າ​ເຊີນ, ​ເວົ້າ​ຢ່າງ​ຕື່ນ​ເຕັ້ນ​ວ່າ: “ຂ້ອຍ​ຮຽນ​ຂຽນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ, ​ແຕ່​ກ່ອນ​ຮຽນ​ຍາກ​ຫຼາຍ, ​ແຕ່​ໃນ​ໄລຍະ​ທີ່​ຮຽນ​ຢູ່​ນີ້, ຂ້ອຍ​ສາມາດ​ອອກສຽງ​ໄດ້​ຖືກຕ້ອງ​ກວ່າ, ​ແລະ​ຂຽນ​ຕົວ​ໜັງສື​ຂະ​ເໝນ​ຫຼາຍ​ຕົວ​ຈົນ​ຂ້ອຍ​ຂຽນ​ບໍ່​ໄດ້.

ນະໂຍບາຍຫຼາຍຢ່າງສະໜັບສະໜູນການສອນພາສາຂະແມ

ທ່ານ ​ແທງ​ບ໋າຍ, ຮອງ​ຫົວໜ້າ​ພະ​ແນ​ກວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ, ກິລາ ​ແລະ ທ່ອງ​ທ່ຽວ​ແຂວງ​ວິ້ງ​ລອງ ​ໃຫ້​ຮູ້​ວ່າ: ​ແຂວງ​ຈ່າ​ວິງ (​ເກົ່າ) ມີ​ພົນລະ​ເມືອງ 1 ລ້ານ​ກວ່າ​ຄົນ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ຊາວ​ເຜົ່າ ຂະ​ແມ ກວມ 31,53%. ​ແຂວງ​ດັ່ງກ່າວ​ມີ​ສາສະ​ໜາ 383 ​ແຫ່ງ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ມີ 143 ​ແຫ່ງ​ຂອງ​ພຸດທະ​ສາສະໜາ​ຂະ​ເໝນ​ເທ​ວາ​ດາ 143 ​ແຫ່ງ, ມີ​ພະ​ສົງປະມານ 3.300 ອົງ. ໃນແຕ່ລະປີ, ນັກສຶກສາຊາວເຜົ່າຂະແມປະມານ 2.500 ຄົນຮຽນຢູ່ມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະ ມະຫາວິທະຍາໄລໃນສະຖານສຶກສາ ແລະ ບຳລຸງສ້າງໃນແຂວງ; ຮັກສາ​ປະຊາກອນ​ນັກ​ສຶກສາ​ຊາວ​ເຜົ່າ​ຂະ​ແມປະມານ 77.000 ຄົນ​ໃນ​ທຸກ​ລະດັບ, ກວມ​ເອົາ​ປະມານ 35% ຂອງ​ຈຳນວນ​ນັກ​ສຶກສາ​ທົ່ວ​ແຂວງ.

ນັກຮຽນຊົນເຜົ່າຂະເໝນຫຼາຍຄົນເຂົ້າຮຽນໃນລະດູຮ້ອນໂດຍບໍ່ເສຍຄ່າເພື່ອຮຽນຮູ້ເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບ "ພາສາແມ່" ຂອງເຂົາເຈົ້າ.

ຮູບພາບ: DUC LINH

ນອກຈາກໂຮງຮຽນສາມັນທົ່ວແຂວງແລ້ວ, ແຂວງ Tra Vinh (ເກົ່າ) ຍັງມີໂຮງຮຽນກິນນອນຊົນເຜົ່າ 8 ແຫ່ງ, ໂຮງຮຽນພາສາປາລີ-ຂະເໝນ 1 ແຫ່ງ; ໂຮງຮຽນພາສາ-ວັດທະນະທຳ-ສິລະປະ ແລະ ມະນຸດສະທຳ ພາສາຂະເໝນໃຕ້ ພາຍໃຕ້ມະຫາວິທະຍາໄລ Tra Vinh .

“ລັດຖະບານ​ກາງ​ມີ​ນະ​ໂຍບາຍ​ສອນ​ພາສາ​ເຜົ່າ​ສ່ວນ​ໜ້ອຍ​ໃຫ້​ນັກຮຽນ​ທີ່​ຮຽນ​ຢູ່​ໂຮງຮຽນ​ສາທາລະນະ​ໃນ​ລະບົບ​ການ​ສຶກສາ​ແຫ່ງ​ຊາດ, ​ໂດຍ​ຈັດ​ຕັ້ງ​ຕາມ​ຫຼັກສູດ​ທົ່ວ​ໄປ​ຕາມ​ທິດ​ຕໍ່​ອາທິດ, ຕາມ​ນັ້ນ​ແລ້ວ, ​ໃນ​ຫຼາຍ​ປີ​ມາ​ນີ້, ​ແຂວງ Tra Vinh ​ໄດ້​ຈັດ​ຕັ້ງ​ການ​ສອນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ​ໃຫ້​ນັກຮຽນ​ຢູ່​ໂຮງຮຽນ​ສາທາລະນະ​ຊົນ, ​ແຕ່ລະ​ປີ​ມີ​ໂຮງຮຽນ​ປະມານ 120 ​ແຫ່ງ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ສອນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ, ມີ​ຄູ​ສອນ​ປະມານ 16 ຄົນ, ມີ​ຄູ​ສອນ​ປະມານ 2 ຄົນ. ເງິນເດືອນຈາກງົບປະມານຂອງລັດ,” ທ່ານ Thach Boi ກ່າວຕື່ມວ່າ.

Son Thi Nhu Y ຕື່ນເຕັ້ນກັບ "ພາສາແມ່"

ຮູບພາບ: DUC LINH

ຕາມທ່ານ ທາຍບ໋າຍ ແລ້ວ, ກ່ຽວກັບການຮຽນ-ການສອນພາສາຂະແມ, ແຂວງສ້າງເງື່ອນໄຂຈັດຕັ້ງການຮຽນການສອນດ້ວຍຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບເໝາະສົມກັບເງື່ອນໄຂ, ຜູ້ຮຽນເພື່ອຮັບໃຊ້ຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການຂອງການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງທ້ອງຖິ່ນ, ປະກອບສ່ວນປົກປັກຮັກສາ ແລະ ສົ່ງເສີມພາສາເວົ້າ-ຂຽນຂອງປະເທດຊາດ.

ສະ​ເພາະ​ການ​ສອນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ​ເສີມ​ໃນ​ລະດູ​ຮ້ອນ​ໃຫ້​ນັກ​ສຶກສາ​ຢູ່​ວັດ​ຂະ​ເໝນ​ເທ​ວາ​ດາ, ​ແຕ່ລະ​ປີ​ໄດ້​ເປີດ​ຮຽນ​ປະມານ 1.100 ຄົນ, ​ເທົ່າ​ກັບ 1.100 ຄົນ, ມີ​ນັກຮຽນ​ເຂົ້າ​ຮຽນ 20.000 ກວ່າ​ຄົນ. ​ແຂວງ​ສະໜັບສະໜູນ​ການຈັດ​ຊື້​ປຶ້ມ​ແບບຮຽນ, ​ເອກະສານ, ​ເຄື່ອງ​ມື​ໃນ​ການ​ຮຽນ-ການ​ສອນ, ສະໜັບສະໜູນ​ເງິນ​ເດືອນ​ຄູ. ນະ​ໂຍບາຍ​ໜູນ​ຊ່ວຍ​ຄູ​ສອນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ​ເສີມ​ຂະຫຍາຍ​ສິດ​ສອນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ​ຢູ່​ວັດ​ຂະ​ເໝນ​ເທ​ວາ​ດາ​ແມ່ນ 35.000 ດົ່ງ/​ໄລຍະ​ສອນ.

ພະສົງຫຼາຍຄົນຕື່ນເຕັ້ນທີ່ຈະຮຽນຮູ້ການຂຽນຂອງພີ່ນ້ອງຮ່ວມຊາດຂອງເຂົາເຈົ້າ.

ຮູບພາບ: DUC LINH

ນອກຈາກນັ້ນ, ທາງແຂວງຍັງໄດ້ອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ການຈັດຕັ້ງການຮຽນ-ການສອນພາສາປາລີ-ຂະເໝນຢູ່ວັດພະພຸດທະສາສະໜາຂະເໝນ. ຕາມ​ຜົນ​ການ​ສຳ​ຫຼວດ​ປີ 2023, 108/143 ພຣະ​ພຸດ​ທະ​ສາ​ສະ​ໜາ​ຂະ​ເໝນ​ນິ​ລະ​ວາ​ໄດ້​ເປີດ​ຮຽນ​ພາ​ລີ-ຂະ​ແມ. ທົ່ວແຂວງໄດ້ເປີດຫ້ອງຮຽນທັງໝົດ 212 ຫ້ອງ; ມີ 6 ວິຊາຮຽນ, ມີ 115 ວິຊາຍ່ອຍ ທີ່ມີໂຄງສ້າງແຕ່ ປ1 ຫາ ປ.12; ແຕ່ລະຊັ້ນຮຽນມີ 884 ບົດ (ຊັ້ນຕ່ຳສຸດມີ 539 ບົດ, ຊັ້ນສູງມີ 936 ບົດ); ມີນັກຮຽນທັງໝົດ 3,794 ຄົນ. ນີ້​ແມ່ນ​ຮູບ​ແບບ​ພິ​ເສດ​ຂອງ​ການ​ສຶກ​ສາ​ແລະ​ການ​ຝຶກ​ອົບ​ຮົມ​ໃນ​ຮູບ​ແບບ​ຂອງ​ສັງ​ຄົມ. ຈໍານວນຄູທີ່ມີຢູ່ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວແມ່ນຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການສິດສອນໃນປະຈຸບັນ.

Vinh Long ຍາມ​ໃດ​ກໍ່​ສ້າງ​ເງື່ອນ​ໄຂ ​ແລະ ນະ​ໂຍບາຍ​ທີ່​ສະດວກ​ສະບາຍ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ​ເພື່ອ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ ​ແລະ ຊຸກຍູ້​ພາສາ​ຂະ​ແມ.

ຮູບພາບ: DUC LINH

ການ​ສອນ​ພາສາ​ຂະ​ແມ​ແລະ​ຂຽນ​ຢູ່​ວັດ​ຂະ​ເໝນ​ບໍ່​ພຽງ​ແຕ່​ປະກອບສ່ວນ​ຮັກສາ​ເອກະລັກ​ວັດທະນະທຳ​ຂອງ​ຊາດ​ເທົ່າ​ນັ້ນ, ຫາກ​ຍັງ​ເປັນ​ຂົວ​ຕໍ່​ຊ່ວຍ​ໃຫ້​ຊາວ​ໜຸ່ມ​ຊາວ​ເຜົ່າ​ຂະ​ແມ​ເຂົ້າ​ໃຈ​ວັດທະນະທຳ, ຮີດຄອງ​ປະ​ເພນີ, ປະກອບສ່ວນ​ຮັກສາ ​ແລະ ​ເສີມ​ຂະຫຍາຍ​ມູນ​ເຊື້ອ​ວັດທະນະທຳ​ຂອງ​ຊາດ.

ວຽກ​ງານ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ ​ແລະ ອະນຸລັກ​ຮັກສາ​ພາສາ​ຂອງ​ຊາວ​ເຜົ່າ ຂະ​ແມ ຍາມ​ໃດ​ກໍ່​ແມ່ນ​ຄວາມ​ສົນ​ໃຈ​ຂອງ​ແຂວງ​ວິ້ງ​ລອງ. ນີ້​ກໍ່​ແມ່ນ​ການ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ນ້ຳ​ໃຈ​ສາມັກຄີ, ​ເຄົາລົບ ​ແລະ ອະນຸລັກ​ຮັກສາ​ບັນດາ​ມໍລະດົກ​ວັດທະນະທຳ​ຢູ່​ເຂດ​ຊຸມ​ຊົນ​ບັນດາ​ເຜົ່າ ຫວຽດນາມ.

ທີ່ມາ: https://thanhnien.vn/vinh-long-gin-giu-phat-huy-ngon-ngu-khmer-cua-dong-bao-dan-toc-nhu-the-nao-185250801121907532.htm