Một khẩu súng chống UAV có thể gây nhiễu tín hiệu liên lạc (Ảnh: NYT).
Trong nhiều tháng qua, các máy bay không người lái do Quantum Systems, một công ty công nghệ của Đức, sản xuất vẫn hoạt động trơn tru trong hàng ngũ quân đội Ukraine. Chúng bay lượn trên không để phát hiện xe tăng và lực lượng của Nga.
Nhưng vào cuối năm ngoái, những cỗ máy này bất ngờ “rơi rụng” như lá cây từ trên trời xuống trong quá trình trở về sau khi thực hiện nhiệm vụ. “Đó là điều thực sự bí ẩn”, ông Sven Kruck, Giám đốc điều hành của Quantum, người đã nhận thư yêu cầu giải trình vụ việc này từ Bộ Quốc phòng Ukraine cho biết.
Nhưng các kỹ sư của Quantum đã sớm nhận ra vấn đề: phía Nga đã làm nhiễu tín hiệu không dây kết nối UAV với vệ tinh điều hướng, khiến máy bay lạc đường và lao thẳng xuống đất.
Để điều chỉnh, Quantum đã phát triển phần mềm hỗ trợ trí tuệ nhân tạo (AI) để nó hoạt động như một loại phi công phụ và thêm tùy chọn thủ công để UAV có thể hạ cánh bằng bộ điều khiển Xbox.
Một trận chiến đang nổ ra ở Ukraine trong thế giới vô hình của sóng điện từ, với tín hiệu vô tuyến được sử dụng để lấn át các liên kết liên lạc với UAV, binh sĩ, xác định mục tiêu và đánh lừa vũ khí dẫn đường.
Giờ đây, chiến thuật này đã trở thành “trò chơi mèo vờn chuột” giữa Nga và Ukraine, lặng lẽ thúc đẩy những thay đổi về chiến thuật trong cuộc xung đột kéo dài 21 tháng qua và buộc các kỹ sư phải thích nghi.
Các chuyên gia cho biết, các kỹ thuật này đã biến cuộc chiến Ukraine thành “một phòng thí nghiệm ủy nhiệm” mà Mỹ, châu Âu và Trung Quốc theo dõi chặt chẽ để tìm ra những gì có thể ảnh hưởng đến một cuộc xung đột trong tương lai.
Một thiết bị bay không người lái bằng nhựa màu đen được kết nối với một thiết bị trong ba lô đặt trên mặt đất (Ảnh: NYT).
Gần như mọi công nghệ liên lạc đều dựa vào tín hiệu điện từ, có thể là binh sĩ với sóng vô tuyến, UAV kết nối với phi công hoặc tên lửa được liên kết với vệ tinh. Một công cụ cơ bản nhưng hiệu quả là thiết bị gây nhiễu, làm gián đoạn liên lạc bằng cách gửi tín hiệu mạnh ở cùng tần số được sử dụng bởi bộ đàm hoặc UAV để gây nhiễu loạn đến mức không thể truyền tín hiệu.
Ngoài ra còn có tín hiệu giả, vốn có thể thuyết phục UAV hoặc tên lửa rằng nó đang đi chệch hướng bằng cách cung cấp cho nó tọa độ sai. Trong các trường hợp khác, tín hiệu giả bắt chước tín hiệu do tên lửa hoặc máy bay tạo ra để đánh lừa hệ thống phòng không phát hiện các cuộc tấn công không hề xảy ra.
“Nga đã phản ứng nhanh nhẹn hơn chúng tôi dự đoán. Điều đó sẽ gây lo ngại cho NATO”, ông James A. Lewis, cựu quan chức Mỹ, người viết về công nghệ và an ninh cho Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, cho biết.
Hình ảnh trực quan về tần số thay đổi nhanh chóng của đài phát thanh quân sự Himera, có công nghệ nhảy tín hiệu khiến nó khó bị gây nhiễu (Ảnh: NYT).
Ông Clark thuộc Viện Hudson cho biết, khi Ukraine phát triển các kỹ thuật chống gây nhiễu, một số chiến thuật đó đang được áp dụng cho Mỹ và các đồng minh. Đối với nhiều người ở mặt trận Ukraine, những cải tiến này là không kịp. “Ngay cả khi các bạn khiến UAV của mình vô hình, bộ điều khiển và ăng-ten của bạn vẫn phát ra tín hiệu”, một phi công điều khiển UAV của Ukraine cho biết.
Ông nói thêm, phía Nga có thể phát hiện một cửa sổ rộng khoảng 200m2 nơi một phi công điều khiến UAV có thể ở đó và lưu ý rằng pháo binh Nga đã từng tiến đến trong phạm vi “khoảng 15-20m” khi bắn trúng ông. “Không thể che giấu hoàn toàn được”, ông nói.
