Những ngày qua, tại khu vực Tây Nguyên đang bước vào chính vụ thu hoạch khoai lang. Thế nhưng, người nông dân trồng khoai lang như ngồi trên đống lữa, bởi giá bán liên tục lao dốc, từ 10.000 đồng/kg thời điểm đầu vụ xuống còn 3.500 đồng/kg như hiện nay. Mức giá này, khiến người trồng khoai lang đứng trước nguy cơ thua lỗ năng.
Trước tình hình này, UBND huyện Phú Thiện (Gia Lai) đã có báo cáo UBND tỉnh Gia Lai đề nghị kêu gọi doanh nghiệp kết nối tiêu thụ nông sản cho bà con nông dân trồng khoai lang Nhật Bản. Cụ thể, ở thời điểm hiện tại, giá khoai lang giảm xuống rất thấp, chỉ còn 3.500 đồng/kg (đầu vụ 10.000 đồng/kg). Trong khi đó, trên địa bàn huyện Phú Thiện có hơn 1.600 ha đang bước vào thu hoạch, với sản lượng hơn 32.000 tấn.
 |
| Giá bán khoai lang liên tục sụt giảm, một phần do nông dân sản xuất tự phát, tăng diện tích trồng không có kiểm soát |
Thống kê vụ Đông Xuân 2023-2024, huyện Phú Thiện trồng khoảng 3.440 ha khoai lang. Phần lớn diện tích được người dân các xã như Chư A Thai, Ia Sol, Ia Piar… trồng luân canh giữa 2 vụ lúa và khoai lang Nhật Bản. Năng suất bình quân đạt từ 20 tấn/ha, sản lượng khoảng 68.800 tấn. Đến nay, đã thu hoạch 2.064 ha và đang vào cao điểm thu hoạch diện tích còn lại, dự kiến kéo dài đến hết tháng 4/2024.
Tuy nhiên, hiện nay giá khoai lang giảm mạnh, chỉ khoảng 3.500 đồng/kg nhưng thương lái thu mua cầm chừng và có chiều hướng giảm số lượng. Giá giảm sâu, đầu ra khó, trong khi diện tích còn lại đang đến kỳ thu hoạch rất lớn. Bên cạnh đó, hàng trăm hộ dân trồng khoai lang đang đau đầu bởi bệnh sùng củ gây hại trên diện rộng. Nhiều diện tích khoai lang đang phát triển tốt, cho củ to, đạt tiêu chuẩn nhưng lại bị nhiễm bệnh khiến người dân không bán được, thậm chí vứt bỏ ngay trên đồng…
Theo ông Phạm Tiến Lâm, Phó Chủ tịch UBND xã Ia Sol, huyện Phú Thiện, vụ này, xã Ia Sol có khoảng 700ha khoai lang, tăng gần gấp đôi so với năm trước. Trong đó, 80% diện tích bị sùng gây hại, với mức độ khác nhau, ảnh hưởng lớn đến thu nhập của người dân. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh sùng bùng phát trên địa bàn như do cách chăm sóc, khí hậu nắng nóng kéo dài, cải tạo đất chưa tốt hoặc sử dụng giống khoai lang không đảm bảo, mang mầm bệnh.
Trước tình hình tăng diện tích trồng của bà con nông dân, ông Lâm cho rằng, UBND xã nhiều lần khuyến cáo người dân không nên ồ ạt mở rộng diện tích khoai lang; phải sử dụng giống rõ nguồn gốc hay cần xử lý kỹ đất trước khi trồng. Bên cạnh đó, người dân cần liên kết với các hợp tác xã, doanh nghiệp để bao tiêu, ổn định đầu ra sản phẩm, tránh bị thương lái ép giá. Tuy nhiên, nhiều hộ dân vẫn trồng tự phát, ồ ạt mở rộng diện tích. Hậu quả là nhiều ruộng khoai bị bệnh sùng gây hại, trong khi giá giảm sâu khiến nông dân đối mặt với thiệt đơn thiệt kép…
Theo Phòng Nông nghiệp và phát triên nông thôn huyện Phú Thiện, một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh sùng bùng phát là do giá khoai lang năm nay giảm thấp, dẫn đến nhiều hộ bỏ bê không đầu tư chăm sóc, phòng trừ bệnh hại. Với giá khoai lang hiện tại 3.500 đồng/kg thì thu không đủ bù đắp chi phí đầu tư. Nhất là đối với những hộ thuê đất để trồng thì càng bị lỗ. Đây là bài học đắt giá đối với người trồng khoai lang do ồ ạt mở rộng diện tích, khiến cung vượt cầu.
 |
| Doanh nghiệp tham gia “giải cứu” khoai lang cho nông dân Gia Lai |
Trước tình trạng giá khoai lang liên tục giảm giá, nông dân đối mặt với nguy cơ thua lỗ, hưởng ứng lời kêu của UBND tỉnh Gia Lai về việc đề nghị doanh nghiệp kết nối tiêu thụ nông sản cho bà con nông dân trồng khoai lang Nhật Bản, hệ thống siêu thị GO!, Big C, Tops Market của Tập đoàn Central Retail tại Việt Nam triển khai chương trình “Đồng hành cùng nông dân Gia Lai”, bán khoai lang không lợi nhuận, với giá bán ra 9.900 đồng/kg tại các siêu thị GO!, Big C miền Trung, miền Nam và giá 10.900 đ/kg tại các siêu thị GO!, Big C miền Bắc.
Chương trình bắt đầu từ ngày 11/4/2024 và kết thúc khi thị trường có dấu hiệu bình ổn. Dự kiến, trong 1 tuần áp dụng chương trình, hệ thống siêu thị GO!, Big C, Tops Market sẽ tiêu thụ khoảng 80 tấn khoai lang của bà con nông dân Gia Lai, góp phần giải quyết đầu ra, để giá khoai lang dần ổn định trở lại, giúp bà con nông dân tránh lâm vào tình cảnh thua lỗ.
Bà Nguyễn Thị Bích Vân, Giám đốc Truyền thông Tập đoàn Central Retail cho biết, ngay khi biết thông tin khoai lang rớt giá mạnh, với vai trò là nhà bán lẻ, doanh nghiệp lập tức triển khai chương trình Đồng hành cùng nông dân Gia Lai.
“Để đẩy nhanh hoạt động này, doanh nghiệp kết hợp với các nhà cung cấp đưa khoai lang từ nguồn cung ở tỉnh Gia Lai vào hệ thống siêu thị. Hy vọng, chương trình sẽ góp phần giúp giá khoai lang ổn định trở lại, giúp hàng trăm hộ nông dân trồng khoai lang tránh được cảnh được mùa rớt giá” – bà Vân nói.
