Chính phủ Papua New Guinea (PNG) cho biết Trung Quốc đưa ra đề nghị trước khi bạo loạn bùng phát ở thủ đô Port Moresby của PNG vào ngày 11.1, khiến ít nhất 25 người thiệt mạng. Theo Ngoại trưởng PNG Justin Tkatchenko, vào năm ngoái, Bắc Kinh đã đề nghị giúp đỡ đào tạo và cung cấp trang thiết bị cho lực lượng cảnh sát của quốc gia Nam Thái Bình Dương.
“Đề nghị này đang được xem xét kỹ lưỡng vì chúng tôi không muốn sao chép hoặc làm tổn hại các thỏa thuận đã có với các đối tác an ninh truyền thống của chúng tôi là Úc và Mỹ… Sẽ không phải là ngày tận thế nếu chúng tôi không đạt được nhận thức chung hoặc thỏa thuận với Trung Quốc”, ông Tkatchenko cho biết trong một tuyên bố ngày 30.1, theo AFP.
Ông Tkatchenko nói quan hệ giữa PNG và Trung Quốc là mối quan hệ “trưởng thành” và hai bên tôn trọng lẫn nhau. “Chúng tôi đủ trưởng thành để biết chúng tôi đang đứng ở đâu trong các vấn đề bất đồng”, ngoại trưởng PNG cho hay.
Khung cảnh hỗn loạn ở thủ đô Port Moresby của PNG hồi giữa tháng 1
Mỹ và các đồng minh ở Thái Bình Dương đang cố gắng kiềm chế ảnh hưởng ngày càng mở rộng của Trung Quốc tại khu vực, sau cú sốc vì một thỏa thuận an ninh bí mật mà Bắc Kinh ký với Quần đảo Solomon vào năm 2022.
Úc đã ký một thỏa thuận an ninh với PNG vào tháng 12 năm ngoái, bao gồm cam kết huấn luyện cảnh sát. Đầu năm nay, PNG đã cho phép Mỹ tiếp cận các căn cứ hải quân, cảng biển và sân bay chủ chốt.
Phe đối lập ở PNG hôm 30.1 đã lên án khả năng chính phủ của Thủ tướng James Marape sẽ ký kết một thỏa thuận an ninh “bí mật” nào đó với Trung Quốc.
“Tình trạng bạo loạn khủng khiếp ở Port Moresby vào giữa tháng 1 là minh chứng cho sự chia rẽ cũng như việc thiếu khả năng kiểm soát và thiếu kỷ luật hiện đang lan tràn trong lực lượng cảnh sát PNG”, ông Peter O’Neill, cựu thủ tướng của PNG, cho biết.
Ông cho rằng PNG đã đúng đắn khi giữ gìn quan hệ với Úc” vì an ninh trong nước và khu vực.
Thủ tướng Úc Anthony Albanese cùng ngày cho biết nước này vẫn là “đối tác an ninh được lựa chọn” của PNG. “Chúng tôi là một gia đình và chúng tôi sẽ tiếp tục gắn bó”, ông nói với các phóng viên.
Nhà lãnh đạo cũng thông báo Thủ tướng Marape của PNG sẽ thăm Úc và phát biểu trước quốc hội ở Canberra vào ngày 8.2.
PNG được thiên nhiên ưu đãi với trữ lượng vàng, khí đốt và khoáng sản khổng lồ, thu hút các nhà đầu tư từ khắp nơi trên thế giới, trong đó có Trung Quốc. Tuy nhiên, PNG cũng phải đối mặt nhiều thách thức vì tình trạng bất bình đẳng khi khoảng 40% dân số được cho là sống trong tình trạng nghèo đói cùng cực.
Bạo loạn nổ ra ở Port Moresby sau khi các cảnh sát đình công, nghỉ việc vì lương của họ bị trừ nhầm mà không có lời giải thích. Chính phủ PNG sau đó cáo buộc rằng một vài cảnh sát “bất hảo” đã kích động và gây ra hỗn loạn.
